menu close arrow_back_ios arrow_back_ios person_add home

Współczesna Dietetyka | 49/2023

Witamy Państwa u progu jesieni. Dostrzegamy, że dni są już coraz krótsze, a wieczory dłuższe. Myślę, bardzo dobry czas na lekturę najnowszego numeru Współczesnej dietetyki.Zachęcam Państwa do lektury artykułów w nim zawartych. Nasz aktualny numer to wiele cennych informacji, w dużej mierze poświęconych tematom związanym z mikroflorą jelitową. Nasi autorzy nie tylko napisali dla Państwa artykuły merytoryczne, ale często zawierające informacje bardzo praktyczne, oparte na własnych badaniach czy pracy z pacjentem.

Nauka o dietetyce i żywieniu człowieka to bardzo dynamicznie rozwijająca się dyscyplina, która opiera się nie tylko na prostych mechanizmach biologiczno-chemicznych, które dietetycy wykorzystują w swojej pracy. Obecnie wiele uwagi w swojej pracy zwracamy na powiazania jakości mikrobioty człowieka i jej wpływie na funkcjonowanie organizmu człowieka. W bieżącym numerze znajdziecie Państwo wiele informacji na ten temat m.in.: znaczenia probiotykoterapii w zespole jelita drażliwego oraz dysbiozy polekowej. Dodatkowo w menu nowego numeru Współczesnej Dietetyki to artykuły związane z istotą i znaczeniem suplementów w żywieniu kobiet ciężarnych.

Ciągle ważnym i istotnym problemem jest powszechność występowania otyłości i jej powikłań. My oczywiście przyglądamy się temu z kontekstu profilaktyki tego schorzenia. Tu warto poświęcić czas na przeczytanie artykułów związanych ze znaczeniem otyłości np. w leczeniu pacjentów z chorobami nowotworowymi czy też występowaniem sarkopenii u chorych onkologicznych.

Gorąco zapraszam do bardzo interesującej lektury.
Prof. dr hab. Monika Bronkowska

cover.png


Article image

CIĄŻA, KARMIENIE, PŁODNOŚĆ

Znaczenie oleju rzepakowego dla kobiet w ciąży, karmiących i małych dzieci

mgr Monika Maćków

Olej rzepakowy, nazywany inaczej „oliwą Północy”, stanowi jeden z ważniejszych składników w polskiej diecie. Jest on niezwykle cenny dla naszego organizmu ze względu na dostarczanie niezbędnych składników odżywczych, korzystnie wpływających na organizm. Z tego też powodu nie powinien być szczególnie pomijany w jadłospisie dzieci oraz kobiet w ciąży i karmiących.

czytaj dalej

CIĄŻA, KARMIENIE, PŁODNOŚĆ

Znaczenie oleju rzepakowego dla kobiet w ciąży, karmiących i małych dzieci

mgr Monika Maćków

Article image

Olej rzepakowy, nazywany inaczej „oliwą Północy”, stanowi jeden z ważniejszych składników w polskiej diecie. Jest on niezwykle cenny dla naszego organizmu ze względu na dostarczanie niezbędnych składników odżywczych, korzystnie wpływających na organizm. Z tego też powodu nie powinien być szczególnie pomijany w jadłospisie dzieci oraz kobiet w ciąży i karmiących.

Czytam więcej
Article image

CIĄŻA, KARMIENIE, PŁODNOŚĆ

Suplementacja wapnia u kobiet w ciąży

dr n. med. Aneta Kościołek

Ciąża jest stanem fizjologicznym, podczas którego zmienia się zapotrzebowanie organizmu zarówno na energię, jak i na składniki odżywcze. Sposób odżywiania w tym okresie ma ogromny wpływ na zdrowie kobiety w ciąży oraz rozwijający się płód. Wszelkie niedobory żywieniowe mogą negatywnie wpłynąć na przebieg ciąży, doprowadzając do niewydolności łożyska, przedwczesnego porodu oraz powstania wad rozwojowych u płodu.

czytaj dalej

CIĄŻA, KARMIENIE, PŁODNOŚĆ

Suplementacja wapnia u kobiet w ciąży

dr n. med. Aneta Kościołek

Article image

Ciąża jest stanem fizjologicznym, podczas którego zmienia się zapotrzebowanie organizmu zarówno na energię, jak i na składniki odżywcze. Sposób odżywiania w tym okresie ma ogromny wpływ na zdrowie kobiety w ciąży oraz rozwijający się płód. Wszelkie niedobory żywieniowe mogą negatywnie wpłynąć na przebieg ciąży, doprowadzając do niewydolności łożyska, przedwczesnego porodu oraz powstania wad rozwojowych u płodu.

Czytam więcej
Article image

TEMAT NUMERU

Suplementy diety i preparaty ziołowe, które należy odstawić przed operacją

dr nauk farm. inż. Joanna Pieczyńska

Zarówno suplementy diety, jak i zioła mają znaczną aktywność farmakologiczną, a co za tym idzie mogą w trakcie operacji wykazywać potencjalne wielokierunkowe działania niepożądane. Stosunkowo niewielu lekarzy pyta o stosowanie suplementów diety i ziół, a nawet 70% pacjentów nie ujawnia im w wywiadzie tej informacji. Lekarze i pacjenci powinni być świadomi potencjalnych działań niepożądanych wynikających z ich stosowania, zwłaszcza w odniesieniu do układu krzepnięcia i czynność płytek krwi w okresie okołooperacyjnym, niestabilności sercowo-naczyniowej, działania hipoglikemizującego oraz interakcji z anestetykami.

czytaj dalej

TEMAT NUMERU

Suplementy diety i preparaty ziołowe, które należy odstawić przed operacją

dr nauk farm. inż. Joanna Pieczyńska

Article image

Zarówno suplementy diety, jak i zioła mają znaczną aktywność farmakologiczną, a co za tym idzie mogą w trakcie operacji wykazywać potencjalne wielokierunkowe działania niepożądane. Stosunkowo niewielu lekarzy pyta o stosowanie suplementów diety i ziół, a nawet 70% pacjentów nie ujawnia im w wywiadzie tej informacji. Lekarze i pacjenci powinni być świadomi potencjalnych działań niepożądanych wynikających z ich stosowania, zwłaszcza w odniesieniu do układu krzepnięcia i czynność płytek krwi w okresie okołooperacyjnym, niestabilności sercowo-naczyniowej, działania hipoglikemizującego oraz interakcji z anestetykami.

Czytam więcej
Article image

TEMAT NUMERU

Olejek CBD: czym jest i kiedy warto po niego sięgnąć?

Redakcja

CBD, a dokładniej kannabidiol, to naturalny komponent występujący w roślinach konopi, ceniony już w tradycyjnej medycynie ludowej, ale i współczesnej za jego terapeutyczne właściwości. Substancję tę wykorzystuje się w łagodzeniu różnorodnych schorzeń, w tym tych długotrwałych. Zastanawiasz się, co to dokładnie jest? Kiedy warto sięgnąć po olejki CBD? Odkryj możliwości kannabidiolu!

czytaj dalej

TEMAT NUMERU

Olejek CBD: czym jest i kiedy warto po niego sięgnąć?

Redakcja

Article image

CBD, a dokładniej kannabidiol, to naturalny komponent występujący w roślinach konopi, ceniony już w tradycyjnej medycynie ludowej, ale i współczesnej za jego terapeutyczne właściwości. Substancję tę wykorzystuje się w łagodzeniu różnorodnych schorzeń, w tym tych długotrwałych. Zastanawiasz się, co to dokładnie jest? Kiedy warto sięgnąć po olejki CBD? Odkryj możliwości kannabidiolu!

Czytam więcej
Article image

DIAGNOSTYKA

Wpływ diety w terapii tocznia rumieniowatego układowego

mgr Joanna Walasek

Toczeń rumieniowaty układowy (ang. Systemic Lupus Erythematous, SLE) jest chorobą autoimmunologiczną tkanki łącznej rozwijającą się na skutek nieprawidłowej odpowiedzi układu immunologicznego i utraty tolerancji wobec własnych antygenów. W efekcie dochodzi do rozwoju przewlekłego stanu zapalnego wykazującego destrukcyjny wpływ na funkcjonowanie wielu narządów i układów w organizmie, jak stawy, mięśnie, nerki, skóra, układ sercowo-naczyniowy i nerwowy. Zapadalność na SLE w skali światowej wynosi od 0,5–30 przypadków na 100 000 osób/rok, a w odniesieniu do populacji polskiej wynik ten szacuje się na około 82 przypadki na 100 000 osób/rok (spora większość to kobiety).

czytaj dalej

DIAGNOSTYKA

Wpływ diety w terapii tocznia rumieniowatego układowego

mgr Joanna Walasek

Article image

Toczeń rumieniowaty układowy (ang. Systemic Lupus Erythematous, SLE) jest chorobą autoimmunologiczną tkanki łącznej rozwijającą się na skutek nieprawidłowej odpowiedzi układu immunologicznego i utraty tolerancji wobec własnych antygenów. W efekcie dochodzi do rozwoju przewlekłego stanu zapalnego wykazującego destrukcyjny wpływ na funkcjonowanie wielu narządów i układów w organizmie, jak stawy, mięśnie, nerki, skóra, układ sercowo-naczyniowy i nerwowy. Zapadalność na SLE w skali światowej wynosi od 0,5–30 przypadków na 100 000 osób/rok, a w odniesieniu do populacji polskiej wynik ten szacuje się na około 82 przypadki na 100 000 osób/rok (spora większość to kobiety).

Czytam więcej
Article image

DIETETYKA SPORTOWA

Odżywki wysokobiałkowe w diecie sportowców

dr n. med. Paweł Szewczyk

Odżywki wysokobiałkowe to jedne z najpowszechniej stosowanych preparatów przyjmowanych celem uzupełnienia diety. Stanowią, obok suplementów aminokwasowych i odżywek węglowodanowo-białkowych, najczęściej zażywane środki spożywcze tego rodzaju2. W niewielkim polskim badaniu zaobserwowano, że ponad połowa osób trenujących siłowo stosuje ten rodzaj wspomagania3. Szacuje się, że roczna produkcja suplementów wysokobiałkowych w 2025 roku osiągnie wartość 21,5 miliarda dolarów. Głównym zastosowaniem suplementów proteinowych jest wsparcie procesu żywienia w sporcie1.

czytaj dalej

DIETETYKA SPORTOWA

Odżywki wysokobiałkowe w diecie sportowców

dr n. med. Paweł Szewczyk

Article image

Odżywki wysokobiałkowe to jedne z najpowszechniej stosowanych preparatów przyjmowanych celem uzupełnienia diety. Stanowią, obok suplementów aminokwasowych i odżywek węglowodanowo-białkowych, najczęściej zażywane środki spożywcze tego rodzaju2. W niewielkim polskim badaniu zaobserwowano, że ponad połowa osób trenujących siłowo stosuje ten rodzaj wspomagania3. Szacuje się, że roczna produkcja suplementów wysokobiałkowych w 2025 roku osiągnie wartość 21,5 miliarda dolarów. Głównym zastosowaniem suplementów proteinowych jest wsparcie procesu żywienia w sporcie1.

Czytam więcej
Article image

DIETETYKA DZIECIĘCA

Wpływ otyłości na rozwój psychospołeczny dzieci: przyczyny, skutki, zapobieganie

Nicole Vogt

Problem nadwagi i otyłości jest wysoce alarmującym zjawiskiem odnotowywanym na świecie. Statystyki wskazują na trwający trend wzrostu liczby dzieci z nadwagą i otyłością1. W Stanach Zjednoczonych nadmierna masa ciała to druga, zaraz po paleniu tytoniu, przyczyna komplikacji zdrowotnych oraz narastającego ryzyka przedwczesnego zgonu2. Zgodnie ze Światową Organizacją Zdrowia (WHO) nadwaga i otyłość dotyka nawet 10% dzieci i młodzieży na całym świecie, natomiast w Europie średnio jeden na trzech chłopców oraz jedna na pięć dziewczynek w wieku od sześciu do dziewięciu lat ma nadmierną masę ciała3.

czytaj dalej

DIETETYKA DZIECIĘCA

Wpływ otyłości na rozwój psychospołeczny dzieci: przyczyny, skutki, zapobieganie

Nicole Vogt

Article image

Problem nadwagi i otyłości jest wysoce alarmującym zjawiskiem odnotowywanym na świecie. Statystyki wskazują na trwający trend wzrostu liczby dzieci z nadwagą i otyłością1. W Stanach Zjednoczonych nadmierna masa ciała to druga, zaraz po paleniu tytoniu, przyczyna komplikacji zdrowotnych oraz narastającego ryzyka przedwczesnego zgonu2. Zgodnie ze Światową Organizacją Zdrowia (WHO) nadwaga i otyłość dotyka nawet 10% dzieci i młodzieży na całym świecie, natomiast w Europie średnio jeden na trzech chłopców oraz jedna na pięć dziewczynek w wieku od sześciu do dziewięciu lat ma nadmierną masę ciała3.

Czytam więcej
Article image

Z GABINETU DIETETYKA

Probiotykoterapia w zespole jelita drażliwego

dr n. med. Justyna Jessa

Zespół jelita drażliwego (ang. irritable bowel syndrome – IBS), niekiedy nazywany zespołem jelita nadwrażliwego, to schorzenie układu pokarmowego o charakterze czynnościowym, diagnozowane na drodze wykluczenia innych jednostek chorobowych, objawiające się głównie przewlekłym bólem brzucha połączonym ze zmianą rytmu wypróżnień. Warto podkreślić, że pacjenci z IBS mają odmienny skład mikrobioty jelit w porównaniu do osób bez chorób przewodu pokarmowego.

czytaj dalej

Z GABINETU DIETETYKA

Probiotykoterapia w zespole jelita drażliwego

dr n. med. Justyna Jessa

Article image

Zespół jelita drażliwego (ang. irritable bowel syndrome – IBS), niekiedy nazywany zespołem jelita nadwrażliwego, to schorzenie układu pokarmowego o charakterze czynnościowym, diagnozowane na drodze wykluczenia innych jednostek chorobowych, objawiające się głównie przewlekłym bólem brzucha połączonym ze zmianą rytmu wypróżnień. Warto podkreślić, że pacjenci z IBS mają odmienny skład mikrobioty jelit w porównaniu do osób bez chorób przewodu pokarmowego.

Czytam więcej
Article image

Z GABINETU DIETETYKA

Nowe spojrzenie na rolę diety w leczeniu choroby Leśniowskiego-Crohna

prof. dr hab. inż. Monika Bronkowska

Choroba Leśniowskiego-Crohna jest procesem zapalnym, który może być umiejscowiony na dowolnym odcinku przewodu pokarmowego. Proces rozpoczyna się od uszkodzeń błony śluzowej i może stopniowo zajmować coraz głębsze warstwy ściany jelita, powodując powstawanie ropni, zwężeń i przetok (Jasyk i Paradowska 2008, WHO 2009, Wawryniuk i wsp. 2017). Odpowiednio dobrana metoda leczenia umożliwia opanowanie stanu zapalnego i przeciwdziałanie jego powstawaniu.

czytaj dalej

Z GABINETU DIETETYKA

Nowe spojrzenie na rolę diety w leczeniu choroby Leśniowskiego-Crohna

prof. dr hab. inż. Monika Bronkowska

Article image

Choroba Leśniowskiego-Crohna jest procesem zapalnym, który może być umiejscowiony na dowolnym odcinku przewodu pokarmowego. Proces rozpoczyna się od uszkodzeń błony śluzowej i może stopniowo zajmować coraz głębsze warstwy ściany jelita, powodując powstawanie ropni, zwężeń i przetok (Jasyk i Paradowska 2008, WHO 2009, Wawryniuk i wsp. 2017). Odpowiednio dobrana metoda leczenia umożliwia opanowanie stanu zapalnego i przeciwdziałanie jego powstawaniu.

Czytam więcej
Article image

Z GABINETU DIETETYKA

Dysbioza polekowa – jak zabezpieczyć mikrobiotę jelitową?

mgr Dominika Tomaszewska

Mikrobiom jelitowy stanowi zbiór wszystkich mikroorganizmów obecnych w naszym przewodzie pokarmowym, czyli około 1000 różnych gatunków bakterii, grzybów i archeonów. Najliczniejsze grupy bakterii stanowią Firmicutes, Bacteroidetes, Proteobacteria i Actinobacteria, z których każda skupia wiele różnych gatunków. W jelicie grubym szczególnie licznie występują bakterie o właściwościach probiotycznych, takie jak Bifidobacterium spp., Bacterioides spp. i Lactobacillus spp, których rola nie jest jeszcze w pełni poznana. Niemniej jednak można zaobserwować ich pozytywny wpływ na zdrowie gospodarza.

czytaj dalej

Z GABINETU DIETETYKA

Dysbioza polekowa – jak zabezpieczyć mikrobiotę jelitową?

mgr Dominika Tomaszewska

Article image

Mikrobiom jelitowy stanowi zbiór wszystkich mikroorganizmów obecnych w naszym przewodzie pokarmowym, czyli około 1000 różnych gatunków bakterii, grzybów i archeonów. Najliczniejsze grupy bakterii stanowią Firmicutes, Bacteroidetes, Proteobacteria i Actinobacteria, z których każda skupia wiele różnych gatunków. W jelicie grubym szczególnie licznie występują bakterie o właściwościach probiotycznych, takie jak Bifidobacterium spp., Bacterioides spp. i Lactobacillus spp, których rola nie jest jeszcze w pełni poznana. Niemniej jednak można zaobserwować ich pozytywny wpływ na zdrowie gospodarza.

Czytam więcej
Article image

SUPERFOODS

Korzyści zdrowotne płynące z superfoods

mgr Paula Grdeń, Adam Grdeń

Superfoods to temat, który w dalszym ciągu cieszy się dużą popularnością wśród osób dbających o zdrowie, ale także wśród firm zajmujących się produkcją suplementów diety oraz produktów spożywczych wykazujących właściwości prozdrowotne. Grupa produktów, jaką są superfoods ciągle rośnie, gdyż w wyniku coraz to nowych badań zaliczane są do niej kolejne produkty mające pozytywny wpływ na organizm człowieka. W grupie superfoods znaleźć można zarówno produkty pochodzące z Polski, jak i te z krajów egzotycznych.

czytaj dalej

SUPERFOODS

Korzyści zdrowotne płynące z superfoods

mgr Paula Grdeń, Adam Grdeń

Article image

Superfoods to temat, który w dalszym ciągu cieszy się dużą popularnością wśród osób dbających o zdrowie, ale także wśród firm zajmujących się produkcją suplementów diety oraz produktów spożywczych wykazujących właściwości prozdrowotne. Grupa produktów, jaką są superfoods ciągle rośnie, gdyż w wyniku coraz to nowych badań zaliczane są do niej kolejne produkty mające pozytywny wpływ na organizm człowieka. W grupie superfoods znaleźć można zarówno produkty pochodzące z Polski, jak i te z krajów egzotycznych.

Czytam więcej
Article image

DIETETYKA ONKOLOGICZNA

Otyłość u chorego z nowotworem

dr n. med. Magdalena Jodkiewicz, dr n. med. i n. o zdr. Agnieszka Surwiłło-Snarska

Nadwaga i otyłość to coraz większy problem w Polsce i na całym świecie. Otyłość to choroba powodująca wiele powikłań zdrowotnych i uznana jest przez Światową Organizację Zdrowia (WHO) za schorzenie cywilizacyjne XXI wieku. Według Amerykańskiego Instytutu do Badań nad Rakiem (AICR – American Institute of Cancer Research) nadmierna masa ciała odpowiada aż za 30–40% przypadków nowotworów złośliwych.

czytaj dalej

DIETETYKA ONKOLOGICZNA

Otyłość u chorego z nowotworem

dr n. med. Magdalena Jodkiewicz, dr n. med. i n. o zdr. Agnieszka Surwiłło-Snarska

Article image

Nadwaga i otyłość to coraz większy problem w Polsce i na całym świecie. Otyłość to choroba powodująca wiele powikłań zdrowotnych i uznana jest przez Światową Organizację Zdrowia (WHO) za schorzenie cywilizacyjne XXI wieku. Według Amerykańskiego Instytutu do Badań nad Rakiem (AICR – American Institute of Cancer Research) nadmierna masa ciała odpowiada aż za 30–40% przypadków nowotworów złośliwych.

Czytam więcej
Article image

DIETETYKA ONKOLOGICZNA

Sarkopenia u pacjentów onkologicznych

dr n. med. i n. o zdr. Maja Czerwińska-Rogowska, mgr Agata Łyczek

Sarkopenia to utrata masy, siły i jakości mięśni, która jest procesem związanym ze starzeniem się. Diagnostyka w kierunku stwierdzenia jej obecności jest niezwykle ważna, ponieważ jej obecność powoduje wzrost ryzyka zgonu z jakiejkolwiek przyczyny1. Z tego powodu ocena masy mięśniowej lub jej utraty stanowi część oceny diagnostycznej niedożywienia zgodnie z kryteriami GLIM (Ryc. 1)2,3. Obecność sarkopenii wpływa na wyniki leczenia we wszystkich grupach pacjentów: krytycznie chorych, neurologicznych, chirurgicznych, onkologicznych2,3.

czytaj dalej

DIETETYKA ONKOLOGICZNA

Sarkopenia u pacjentów onkologicznych

dr n. med. i n. o zdr. Maja Czerwińska-Rogowska, mgr Agata Łyczek

Article image

Sarkopenia to utrata masy, siły i jakości mięśni, która jest procesem związanym ze starzeniem się. Diagnostyka w kierunku stwierdzenia jej obecności jest niezwykle ważna, ponieważ jej obecność powoduje wzrost ryzyka zgonu z jakiejkolwiek przyczyny1. Z tego powodu ocena masy mięśniowej lub jej utraty stanowi część oceny diagnostycznej niedożywienia zgodnie z kryteriami GLIM (Ryc. 1)2,3. Obecność sarkopenii wpływa na wyniki leczenia we wszystkich grupach pacjentów: krytycznie chorych, neurologicznych, chirurgicznych, onkologicznych2,3.

Czytam więcej
Article image

WARTO WIEDZIEĆ

Rola koenzymu Q10 ze szczególnym uwzględnieniem wpływu na pracę serca oraz redukcję uczucia zmęczenia

mgr Luiza Woźniak

Koenzym Q10 to substancja pełniąca wiele istotnych funkcji w organizmie. Jego głównym źródłem jest endogenna synteza, której wydajność spada wraz z wiekiem, a także w przebiegu niektórych schorzeń. Niedobór CoQ10 może być przyczyną licznych zaburzeń oraz nasilać istniejące już dolegliwości. Dlatego też coraz większe znaczenie terapeutyczne przypisuje się suplementacji koenzymem Q10, która może przyczyniać się do poprawy stanu zdrowia człowieka.

czytaj dalej

WARTO WIEDZIEĆ

Rola koenzymu Q10 ze szczególnym uwzględnieniem wpływu na pracę serca oraz redukcję uczucia zmęczenia

mgr Luiza Woźniak

Article image

Koenzym Q10 to substancja pełniąca wiele istotnych funkcji w organizmie. Jego głównym źródłem jest endogenna synteza, której wydajność spada wraz z wiekiem, a także w przebiegu niektórych schorzeń. Niedobór CoQ10 może być przyczyną licznych zaburzeń oraz nasilać istniejące już dolegliwości. Dlatego też coraz większe znaczenie terapeutyczne przypisuje się suplementacji koenzymem Q10, która może przyczyniać się do poprawy stanu zdrowia człowieka.

Czytam więcej

Nadzór merytoryczny

REDAKTOR PROWADZĄCA

dr n. med. Aneta Kościołek

REDAKTOR NACZELNA

Anna Gadzińska-Kryjak


Wszystkie wydania