Współczesna Dietetyka | 36/2021

W okresie ciąży dochodzi do wielu zmian anatomicznych, metabolicznych, jak również fizjologicznych w organizmie kobiety. Ma to na celu zapewnienie rozwijającemu się płodowi odpowiednich warunków do prawidłowego wzrastania, a także przygotowanie organizmu przyszłej matki do porodu. Wraz z postępującymi zmianami w ciele kobiety dochodzi także do modyfikacji mikrobiomu w obrębie przewodu pokarmowego i dróg rodnych ciężarnej. Dbanie w tym czasie o odpowiednią, zbilansowaną dietę, a także stosowanie probiotyków mogą mieć istotny wpływ na modyfikację mikrobioty jelit ciężarnej.
CIĄŻA, KARMIENIE, PŁODNOŚĆ
W okresie ciąży dochodzi do wielu zmian anatomicznych, metabolicznych, jak również fizjologicznych w organizmie kobiety. Ma to na celu zapewnienie rozwijającemu się płodowi odpowiednich warunków do prawidłowego wzrastania, a także przygotowanie organizmu przyszłej matki do porodu. Wraz z postępującymi zmianami w ciele kobiety dochodzi także do modyfikacji mikrobiomu w obrębie przewodu pokarmowego i dróg rodnych ciężarnej. Dbanie w tym czasie o odpowiednią, zbilansowaną dietę, a także stosowanie probiotyków mogą mieć istotny wpływ na modyfikację mikrobioty jelit ciężarnej.
Obecnie jednym z głównych problemów współczesnego świata są zmiany klimatyczne. W związku z tym coraz więcej osób zadaje sobie pytanie – czy codzienne wybory żywieniowe mają znaczenie i mogą wspomóc ochronę naszej planety? Odpowiedź jest jedna i oczywista – tak! Ograniczenie konsumpcji produktów odzwierzęcych na rzecz roślinnych może być bardzo korzystne dla środowiska i jednocześnie minimalizować niekorzystne zmiany klimatyczne.
TEMAT NUMERU
Obecnie jednym z głównych problemów współczesnego świata są zmiany klimatyczne. W związku z tym coraz więcej osób zadaje sobie pytanie – czy codzienne wybory żywieniowe mają znaczenie i mogą wspomóc ochronę naszej planety? Odpowiedź jest jedna i oczywista – tak! Ograniczenie konsumpcji produktów odzwierzęcych na rzecz roślinnych może być bardzo korzystne dla środowiska i jednocześnie minimalizować niekorzystne zmiany klimatyczne.
Nie wszystkie narzędzia i metody stosowane w psychoterapii są zarezerwowane tylko dla tej gałęzi specjalistycznej pomocy. Warto poznać metody, które dietetyk może w bezpieczny sposób stosować w swoim gabinecie, aby lepiej zrozumieć problem i świat pacjenta oraz skutecznie mu pomóc.
PSYCHODIETETYKA
Nie wszystkie narzędzia i metody stosowane w psychoterapii są zarezerwowane tylko dla tej gałęzi specjalistycznej pomocy. Warto poznać metody, które dietetyk może w bezpieczny sposób stosować w swoim gabinecie, aby lepiej zrozumieć problem i świat pacjenta oraz skutecznie mu pomóc.
Spektrum autyzmu (ASD – ang. autism spectrum disorder) to grupa coraz częściej diagnozowanych zaburzeń rozwojowych. Dzieci z ASD mają trudności z mową, interakcjami społecznymi oraz deficyty wyobraźni1. Autyzm nie jest chorobą, a więc nie leczy się go. Jedyną skuteczną interwencją jest terapia psychologiczna. Dodatkowymi terapiami, na które decydują się rodzice dzieci w spektrum autyzmu jest modyfikacja diety. Dlaczego jest tak istotna?
DIETETYKA DZIECIĘCA
Spektrum autyzmu (ASD – ang. autism spectrum disorder) to grupa coraz częściej diagnozowanych zaburzeń rozwojowych. Dzieci z ASD mają trudności z mową, interakcjami społecznymi oraz deficyty wyobraźni1. Autyzm nie jest chorobą, a więc nie leczy się go. Jedyną skuteczną interwencją jest terapia psychologiczna. Dodatkowymi terapiami, na które decydują się rodzice dzieci w spektrum autyzmu jest modyfikacja diety. Dlaczego jest tak istotna?
Olej rzepakowy jest jednym z najczęściej wykorzystywanych tłuszczów wśród populacji polskiej. Dodatkowo jest to produkt masowo produkowany w naszym kraju. Od dawna zastanawiano się nad tym, czy jest on korzystniejszy, a może mniej korzystny dla zdrowia od popularyzowanych tłuszczów, tj. oliwa z oliwek czy olej z amarantusa? Wiadomo, iż nadaje się zarówno do spożycia na surowo, jak i do smażenia. Oczywiście dawne procesy produkcji wiązały się ze znacznym ograniczeniem zawartości komponentów w finalnym produkcie, jednak postęp technologiczny pozwala obecnie na otrzymywanie wysokiej jakości produktu z bardzo dobrym składem. Idealnie nadaje się jako dodatek do ciast, dzięki czemu są one bardziej puszyste i wilgotne. Jak jako element diety wpływa na zdrowie i przede wszystkim jak oddziałuje na pacjentów z otyłością?
LECZENIE NADWAGI I OTYŁOŚCI
Olej rzepakowy jest jednym z najczęściej wykorzystywanych tłuszczów wśród populacji polskiej. Dodatkowo jest to produkt masowo produkowany w naszym kraju. Od dawna zastanawiano się nad tym, czy jest on korzystniejszy, a może mniej korzystny dla zdrowia od popularyzowanych tłuszczów, tj. oliwa z oliwek czy olej z amarantusa? Wiadomo, iż nadaje się zarówno do spożycia na surowo, jak i do smażenia. Oczywiście dawne procesy produkcji wiązały się ze znacznym ograniczeniem zawartości komponentów w finalnym produkcie, jednak postęp technologiczny pozwala obecnie na otrzymywanie wysokiej jakości produktu z bardzo dobrym składem. Idealnie nadaje się jako dodatek do ciast, dzięki czemu są one bardziej puszyste i wilgotne. Jak jako element diety wpływa na zdrowie i przede wszystkim jak oddziałuje na pacjentów z otyłością?
Z GABINETU DIETETYKA
tekst otwartyOkres wakacyjny dla wielu pacjentów kojarzy się ze zmianą o sto osiemdziesiąt stopni codziennych nawyków żywieniowych. Ze zbilansowanej, zdrowej diety, aktywnego stylu życia i dbania o prawidłowe nawodnienie zdarza się, że wchodzą na kilka tygodni w okres braku jakiejkolwiek kontroli nad swoim codziennym odżywianiem. Nadmierna kontrola nie jest właściwa w żadnym obszarze troski o swoje zdrowie, jednak całościowa zmiana codziennych przyzwyczajeń może wpłynąć na wahania masy ciała i spadek samopoczucia pacjentów podczas wyjazdu, ale i po jego zakończeniu.
Z GABINETU DIETETYKA
Okres wakacyjny dla wielu pacjentów kojarzy się ze zmianą o sto osiemdziesiąt stopni codziennych nawyków żywieniowych. Ze zbilansowanej, zdrowej diety, aktywnego stylu życia i dbania o prawidłowe nawodnienie zdarza się, że wchodzą na kilka tygodni w okres braku jakiejkolwiek kontroli nad swoim codziennym odżywianiem. Nadmierna kontrola nie jest właściwa w żadnym obszarze troski o swoje zdrowie, jednak całościowa zmiana codziennych przyzwyczajeń może wpłynąć na wahania masy ciała i spadek samopoczucia pacjentów podczas wyjazdu, ale i po jego zakończeniu.
Kwas masłowy zaliczany jest obok kwasu octowego i propanowego do krótkołańcuchowych kwasów tłuszczowych (ang. Short Chain Fatty Acids – SCFAs). Związki te stanowią produkt beztlenowej fermentacji bakteryjnej węglowodanów nieulegających rozkładowi enzymatycznemu w przewodzie pokarmowym. W ciągu doby ilość produkowanych SCFAs w jelicie grubym mieści się w granicach 300–400 mmol.
Z GABINETU DIETETYKA
Kwas masłowy zaliczany jest obok kwasu octowego i propanowego do krótkołańcuchowych kwasów tłuszczowych (ang. Short Chain Fatty Acids – SCFAs). Związki te stanowią produkt beztlenowej fermentacji bakteryjnej węglowodanów nieulegających rozkładowi enzymatycznemu w przewodzie pokarmowym. W ciągu doby ilość produkowanych SCFAs w jelicie grubym mieści się w granicach 300–400 mmol.
Niezwykle istotnym makroskładnikiem w diecie człowieka są białka. To najważniejszy składnik budulcowy żywych organizmów, zarówno zwierzęcych, jak i roślinnych. Na świecie, szczególnie w krajach wschodnich i afrykańskich wciąż występuje problem niedożywienia białkowego, które prowadzi do wyniszczenia organizmu. Białka stanowią źródło energii dla organizmu, gdy wykorzystane zostaną źródła węglowodanów i tłuszczów1. Dostarczają azotu oraz aminokwasów niezbędnych do przeprowadzania procesów metabolicznych1,2. W ramach zadań realizowanych w Narodowym Programie Zdrowia Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego – PZH opracował nowe „Zalecenia zdrowego żywienia”. Na zeszłorocznym V Kongresie Żywieniowym, gdzie zostały one przedstawione, temat białka w diecie był poruszany w kontekście diet roślinnych oraz zachowania równowagi między spożyciem białka roślinnego i zwierzęcego. Ma to znaczenie dla zdrowia człowieka, ale także dla środowiska.
Z GABINETU DIETETYKA
Niezwykle istotnym makroskładnikiem w diecie człowieka są białka. To najważniejszy składnik budulcowy żywych organizmów, zarówno zwierzęcych, jak i roślinnych. Na świecie, szczególnie w krajach wschodnich i afrykańskich wciąż występuje problem niedożywienia białkowego, które prowadzi do wyniszczenia organizmu. Białka stanowią źródło energii dla organizmu, gdy wykorzystane zostaną źródła węglowodanów i tłuszczów1. Dostarczają azotu oraz aminokwasów niezbędnych do przeprowadzania procesów metabolicznych1,2. W ramach zadań realizowanych w Narodowym Programie Zdrowia Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego – PZH opracował nowe „Zalecenia zdrowego żywienia”. Na zeszłorocznym V Kongresie Żywieniowym, gdzie zostały one przedstawione, temat białka w diecie był poruszany w kontekście diet roślinnych oraz zachowania równowagi między spożyciem białka roślinnego i zwierzęcego. Ma to znaczenie dla zdrowia człowieka, ale także dla środowiska.
Jod to niezwykle istotny mikroelement niezbędny do prawidłowego funkcjonowania organizmu. W środowisku naturalnym jest szeroko rozpowszechnionym pierwiastkiem, jednak jego rozmieszczenie na ziemi jest dość nierównomierne. W wielu regionach ze względu na liczne zlodowacenia, powodzie i erozje doszło do jego zubożenia w glebach powierzchniowych. 75% źródła atmosferycznego jodu powstaje w wyniku uwalniania nieorganicznego jodu oceanicznego. Jony jodkowe utleniając się do jodu pierwiastkowego ulatniają się do atmosfery skąd wracają wraz z deszczem do gleby. Pomimo to obieg jodu w wielu regionach jest niepełny i powolny, co prowadzi do ubytku jodu w glebie, roślinności uprawianej na tych terenach i wodzie pitnej, w konsekwencji przyczynia się do niezwykle groźnego dla populacji niedoboru jodu1.
Z GABINETU DIETETYKA
Jod to niezwykle istotny mikroelement niezbędny do prawidłowego funkcjonowania organizmu. W środowisku naturalnym jest szeroko rozpowszechnionym pierwiastkiem, jednak jego rozmieszczenie na ziemi jest dość nierównomierne. W wielu regionach ze względu na liczne zlodowacenia, powodzie i erozje doszło do jego zubożenia w glebach powierzchniowych. 75% źródła atmosferycznego jodu powstaje w wyniku uwalniania nieorganicznego jodu oceanicznego. Jony jodkowe utleniając się do jodu pierwiastkowego ulatniają się do atmosfery skąd wracają wraz z deszczem do gleby. Pomimo to obieg jodu w wielu regionach jest niepełny i powolny, co prowadzi do ubytku jodu w glebie, roślinności uprawianej na tych terenach i wodzie pitnej, w konsekwencji przyczynia się do niezwykle groźnego dla populacji niedoboru jodu1.
Bakterie jelitowe odgrywają dużą rolę w naszym organizmie. Można nawet powiedzieć, że wpływają na większość funkcji organizmu. Jelita są uznawane za nasz drugi mózg, ponieważ bakterie jelitowe mogą produkować neuroprzekaźniki i wpływać na układ nerwowy. Brak równowagi w jelitach może prowadzić do takich objawów, jak: zaburzenia odporności, zmęczenie, zmiany hormonalne czy nawet problemy z pamięcią i koncentracją. Taki brak równowagi bardzo często spowodowany jest przez zespół przerostu bakteryjnego w jelicie cienkim, czyli SIBO (ang. Small Intestinal Bacterial Overgrowth)1.
Z GABINETU DIETETYKA
Bakterie jelitowe odgrywają dużą rolę w naszym organizmie. Można nawet powiedzieć, że wpływają na większość funkcji organizmu. Jelita są uznawane za nasz drugi mózg, ponieważ bakterie jelitowe mogą produkować neuroprzekaźniki i wpływać na układ nerwowy. Brak równowagi w jelitach może prowadzić do takich objawów, jak: zaburzenia odporności, zmęczenie, zmiany hormonalne czy nawet problemy z pamięcią i koncentracją. Taki brak równowagi bardzo często spowodowany jest przez zespół przerostu bakteryjnego w jelicie cienkim, czyli SIBO (ang. Small Intestinal Bacterial Overgrowth)1.
Kwasy tłuszczowe omega-3, do których należy kwas eikozapentaenowy (EPA), kwas dokozaheksaenowy (DHA) oraz kwas α-linolenowy (ALA), kojarzone są głównie z korzystnym wpływem na choroby sercowo-naczyniowe. Okazuje się jednak, że ich działanie jest znacznie szersze.
Z GABINETU DIETETYKA
Kwasy tłuszczowe omega-3, do których należy kwas eikozapentaenowy (EPA), kwas dokozaheksaenowy (DHA) oraz kwas α-linolenowy (ALA), kojarzone są głównie z korzystnym wpływem na choroby sercowo-naczyniowe. Okazuje się jednak, że ich działanie jest znacznie szersze.
Polskie Towarzystwo Diabetologiczne (PTD) co roku (począwszy od 2005 roku) publikuje aktualne zalecenia kliniczne związane z postępowaniem u chorych na cukrzycę. Jest to wynik współpracy wielu specjalistów z zakresu wielu dyscyplin klinicznych. Coroczne nowe zalecenia mają sprzyjać optymalizowaniu zapobiegania, diagnostyki oraz leczenia cukrzycy, a także jej powikłań. Jakie najważniejsze zostały opublikowane w najnowszych zaleceniach PTD 2021?
DIETA W CUKRZYCY
Polskie Towarzystwo Diabetologiczne (PTD) co roku (począwszy od 2005 roku) publikuje aktualne zalecenia kliniczne związane z postępowaniem u chorych na cukrzycę. Jest to wynik współpracy wielu specjalistów z zakresu wielu dyscyplin klinicznych. Coroczne nowe zalecenia mają sprzyjać optymalizowaniu zapobiegania, diagnostyki oraz leczenia cukrzycy, a także jej powikłań. Jakie najważniejsze zostały opublikowane w najnowszych zaleceniach PTD 2021?
Nowotwory trzustki w Polsce stanowią 2,2% wszystkich nowotworów złośliwych u mężczyzn i 2,4% u kobiet. Gruczołowy rak brodawki Vatera występuje rzadziej i stanowi około 0,2% nowotworów przewodu pokarmowego i 7% nowotworów okolicy okołobrodawkowej. Ryzyko zachorowania na raka trzustki jest większe u mężczyzn i rośnie z wiekiem1.
DIETETYKA ONKOLOGICZNA
Nowotwory trzustki w Polsce stanowią 2,2% wszystkich nowotworów złośliwych u mężczyzn i 2,4% u kobiet. Gruczołowy rak brodawki Vatera występuje rzadziej i stanowi około 0,2% nowotworów przewodu pokarmowego i 7% nowotworów okolicy okołobrodawkowej. Ryzyko zachorowania na raka trzustki jest większe u mężczyzn i rośnie z wiekiem1.
Artykuł Redakcyjny
tekst otwartyKsiążka Anny Reguły (@niekoniecznie_dietetycznie) oraz Kingi Syposz to smakowita propozycja dla wszystkich miłośników słodyczy, nie tylko dla tych, którzy szukają przepisów w wersji fit. Autorki pokazują bowiem, że zdrowsze ciasta i desery nie muszą, a wręcz nie powinny kojarzyć się nam z wyrzeczeniami i rezygnacją z dobrego smaku oraz prawdziwej przyjemności.
Artykuł Redakcyjny
Książka Anny Reguły (@niekoniecznie_dietetycznie) oraz Kingi Syposz to smakowita propozycja dla wszystkich miłośników słodyczy, nie tylko dla tych, którzy szukają przepisów w wersji fit. Autorki pokazują bowiem, że zdrowsze ciasta i desery nie muszą, a wręcz nie powinny kojarzyć się nam z wyrzeczeniami i rezygnacją z dobrego smaku oraz prawdziwej przyjemności.