Współczesna Dietetyka | 29/2020

Według danych Głównego Urzędu Statystycznego w 2014 roku osoby w wieku powyżej 60 lat stanowiły około 22% populacji Polski. Liczba ta systematycznie rośnie, co powoduje, że coraz większa część populacji wymagać będzie specjalnej opieki diagnostycznej, lekarskiej i żywieniowej, gdyż z wiekiem spada wydajność wielu narządów i procesów fizjologicznych, a tym samym wzrasta liczba wielu przewlekłych chorób. W artykule zostaną omówione podstawowe badania laboratoryjne, jakie powinny być wykonywane u osób starszych, wraz ze specyfiką ich interpretacji. Ponadto zostaną uwzględnione wybrane problemy żywieniowe u osób starszych.
TEMAT NUMERU
Według danych Głównego Urzędu Statystycznego w 2014 roku osoby w wieku powyżej 60 lat stanowiły około 22% populacji Polski. Liczba ta systematycznie rośnie, co powoduje, że coraz większa część populacji wymagać będzie specjalnej opieki diagnostycznej, lekarskiej i żywieniowej, gdyż z wiekiem spada wydajność wielu narządów i procesów fizjologicznych, a tym samym wzrasta liczba wielu przewlekłych chorób. W artykule zostaną omówione podstawowe badania laboratoryjne, jakie powinny być wykonywane u osób starszych, wraz ze specyfiką ich interpretacji. Ponadto zostaną uwzględnione wybrane problemy żywieniowe u osób starszych.
Na przestrzeni lat zyskujące coraz większą popularność pośród innych kanałów komunikacji media społecznościowe stały się dla wielu z nas źródłem wiedzy z zakresu zdrowia i stylu życia. Niektóre informacje zawarte w nich są, niestety, często skrótowe, przepełnione reklamą i przedstawione tylko za pomocą chwytliwych haseł. Czy mimo to niosą za sobą treść, która wpływa na zawartość i wygląd naszego talerza? Jaki wpływ na wybory żywieniowe zarówno dorosłych, jak i dzieci ma to, czym bombardują nas media społecznościowe?
PSYCHODIETETYKA
Na przestrzeni lat zyskujące coraz większą popularność pośród innych kanałów komunikacji media społecznościowe stały się dla wielu z nas źródłem wiedzy z zakresu zdrowia i stylu życia. Niektóre informacje zawarte w nich są, niestety, często skrótowe, przepełnione reklamą i przedstawione tylko za pomocą chwytliwych haseł. Czy mimo to niosą za sobą treść, która wpływa na zawartość i wygląd naszego talerza? Jaki wpływ na wybory żywieniowe zarówno dorosłych, jak i dzieci ma to, czym bombardują nas media społecznościowe?
Scotta Jurka z dużą dozą pewności można nazwać ikoną diety roślinnej w sporcie. Ten ultramaratończyk dwukrotnie wygrał uchodzący za najtrudniejszy bieg na świecie Badwater Ultramarathon. Rozgrywany on jest na trasie 217 km i wiedzie przez Dolinę Śmierci, w której temperatura potrafi przekraczać nawet 50 stopni Celsjusza. To jego książka inspirowała i wciąż inspiruje wielu sportowców (zwłaszcza biegaczy), do spróbowania diety roślinnej, z której stosowaniem Jurek łączył swoje ogromne sukcesy. To, czy są ku temu podstawy, przeanalizujemy w niniejszym artykule.
DIETETYKA SPORTOWA
Scotta Jurka z dużą dozą pewności można nazwać ikoną diety roślinnej w sporcie. Ten ultramaratończyk dwukrotnie wygrał uchodzący za najtrudniejszy bieg na świecie Badwater Ultramarathon. Rozgrywany on jest na trasie 217 km i wiedzie przez Dolinę Śmierci, w której temperatura potrafi przekraczać nawet 50 stopni Celsjusza. To jego książka inspirowała i wciąż inspiruje wielu sportowców (zwłaszcza biegaczy), do spróbowania diety roślinnej, z której stosowaniem Jurek łączył swoje ogromne sukcesy. To, czy są ku temu podstawy, przeanalizujemy w niniejszym artykule.
Bieganie od jakiegoś czasu stało się niezwykle popularną dyscypliną. W związku z tym zjawiskiem równie dużym zainteresowaniem cieszą się maratony, a ich uczestników z roku na rok jest coraz więcej. Poza skutkami zdrowotnymi zwiększonej aktywności, oczywiście pozytywnymi, wśród niektórych uczestników zaczęto zauważać nieprzyjemne symptomy. Jedną z takich dolegliwości okazują się te ze strony układu pokarmowego.
DIETETYKA SPORTOWA
Bieganie od jakiegoś czasu stało się niezwykle popularną dyscypliną. W związku z tym zjawiskiem równie dużym zainteresowaniem cieszą się maratony, a ich uczestników z roku na rok jest coraz więcej. Poza skutkami zdrowotnymi zwiększonej aktywności, oczywiście pozytywnymi, wśród niektórych uczestników zaczęto zauważać nieprzyjemne symptomy. Jedną z takich dolegliwości okazują się te ze strony układu pokarmowego.
Do gabinetu dietetyka coraz częściej zgłaszają się rodzice z dzieckiem mającym nadwagę lub otyłość. Rodzina mogła zostać skierowana przez lekarza, rodzice mogli być zaniepokojeni zmieniającym się wyglądem dziecka lub np. zauważyli, że dziecko jest wyśmiewane w szkole z powodu masy ciała. Na co zwrócić uwagę, pracując z dziećmi? Czy dzieci się odchudza, czy jedynie pracuje nad zmianą nawyków żywieniowych?
DIETETYKA DZIECIĘCA
Do gabinetu dietetyka coraz częściej zgłaszają się rodzice z dzieckiem mającym nadwagę lub otyłość. Rodzina mogła zostać skierowana przez lekarza, rodzice mogli być zaniepokojeni zmieniającym się wyglądem dziecka lub np. zauważyli, że dziecko jest wyśmiewane w szkole z powodu masy ciała. Na co zwrócić uwagę, pracując z dziećmi? Czy dzieci się odchudza, czy jedynie pracuje nad zmianą nawyków żywieniowych?
Alergia na białka mleka krowiego jest jedną z najczęściej występujących alergii wśród małych dzieci. Obecność białek mleka krowiego w wielu produktach spożywczych sprawia, iż dieta dziecka z alergią zostaje pozbawiona wielu składników, co może doprowadzić do zaburzeń wzrostu i rozwoju młodego organizmu. W takim wypadku zaleca się wdrożenie diety eliminacyjnej, polegającej na wyeliminowaniu produktów zawierających białka mleka krowiego (BMK) oraz jednoczesnym zastąpieniu ich innymi produktami o podobnej wartości odżywczej.
DIETETYKA DZIECIĘCA
Alergia na białka mleka krowiego jest jedną z najczęściej występujących alergii wśród małych dzieci. Obecność białek mleka krowiego w wielu produktach spożywczych sprawia, iż dieta dziecka z alergią zostaje pozbawiona wielu składników, co może doprowadzić do zaburzeń wzrostu i rozwoju młodego organizmu. W takim wypadku zaleca się wdrożenie diety eliminacyjnej, polegającej na wyeliminowaniu produktów zawierających białka mleka krowiego (BMK) oraz jednoczesnym zastąpieniu ich innymi produktami o podobnej wartości odżywczej.
Nutriepigenetyka (ang. nutritional epigenetics, nutriepigenetics) to dziedzina nauki zajmująca się badaniem wywołanych dietą modyfikacji epigenetycznych, które zmieniają strukturę chromatyny i funkcje genów, prowadząc do długoterminowych efektów zdrowotnych. Dokładne poznanie zależności między składnikami żywności a naszym kodem epigenetycznym niesie ze sobą ogromne możliwości i nadzieje w zakresie chemoprewencji wielu schorzeń.
NUTRIGENETYKA
Nutriepigenetyka (ang. nutritional epigenetics, nutriepigenetics) to dziedzina nauki zajmująca się badaniem wywołanych dietą modyfikacji epigenetycznych, które zmieniają strukturę chromatyny i funkcje genów, prowadząc do długoterminowych efektów zdrowotnych. Dokładne poznanie zależności między składnikami żywności a naszym kodem epigenetycznym niesie ze sobą ogromne możliwości i nadzieje w zakresie chemoprewencji wielu schorzeń.
Reumatoidalne zapalenie stawów (RZS), znane także jako gościec, to przewlekła choroba układowa o podłożu immunologicznym. Charakteryzuje się nieswoistym zapaleniem symetrycznych stawów, występowaniem zmian pozastawowych i powikłań układowych1.
Z GABINETU DIETETYKA
Reumatoidalne zapalenie stawów (RZS), znane także jako gościec, to przewlekła choroba układowa o podłożu immunologicznym. Charakteryzuje się nieswoistym zapaleniem symetrycznych stawów, występowaniem zmian pozastawowych i powikłań układowych1.
Osteoporoza to przewlekła choroba szkieletu, w której dochodzi do pogorszenia jakości tkanki kostnej. Jej następstwem jest znacząco zwiększone ryzyko złamań. Najbardziej efektywną metodą walki z osteoporozą pozostaje wciąż profilaktyka, mająca na celu uzupełnienie substancji budulcowych dla kości już od najmłodszych lat.
Z GABINETU DIETETYKA
Osteoporoza to przewlekła choroba szkieletu, w której dochodzi do pogorszenia jakości tkanki kostnej. Jej następstwem jest znacząco zwiększone ryzyko złamań. Najbardziej efektywną metodą walki z osteoporozą pozostaje wciąż profilaktyka, mająca na celu uzupełnienie substancji budulcowych dla kości już od najmłodszych lat.
WARTO WIEDZIEĆ
tekst otwartyW marcu i kwietniu 2020 r. przeprowadzono badania oleju rzepakowego, które jednoznacznie wskazały, że pozostałości tego pestycydu nie są obecne w najczęściej spożywanym w naszym kraju oleju. Przebadano różne marki olejów rzepakowych w dwóch niezależnych laboratoriach i w żadnej z badanych prób nie wykryto glifosatu.
WARTO WIEDZIEĆ
W marcu i kwietniu 2020 r. przeprowadzono badania oleju rzepakowego, które jednoznacznie wskazały, że pozostałości tego pestycydu nie są obecne w najczęściej spożywanym w naszym kraju oleju. Przebadano różne marki olejów rzepakowych w dwóch niezależnych laboratoriach i w żadnej z badanych prób nie wykryto glifosatu.
WARTO WIEDZIEĆ
tekst otwartyPodróżując obecnie po Polsce, można podziwiać pola pięknych żółtych kwiatów. To właśnie rzepak – surowiec do produkcji oleju, który dzięki swoim właściwościom zasługuje na miano „polskiego złota”. Olej rzepakowy to bogactwo nienasyconych kwasów tłuszczowych, witamin i innych bioaktywnych składników o korzystnym wpływie na zdrowie, dlatego warto włączyć go na stałe do swojej diety.
WARTO WIEDZIEĆ
Podróżując obecnie po Polsce, można podziwiać pola pięknych żółtych kwiatów. To właśnie rzepak – surowiec do produkcji oleju, który dzięki swoim właściwościom zasługuje na miano „polskiego złota”. Olej rzepakowy to bogactwo nienasyconych kwasów tłuszczowych, witamin i innych bioaktywnych składników o korzystnym wpływie na zdrowie, dlatego warto włączyć go na stałe do swojej diety.
WARTO WIEDZIEĆ
tekst otwartyStan odżywienia kobiety w okresie przedkoncepcyjnym oraz sposób żywienia w trakcie ciąży odgrywa nadrzędną rolę w prawidłowym przebiegu ciąży. Odpowiednio zróżnicowana i zbilansowana dieta kobiety ma wpływ na ograniczenie ryzyka wystąpienia zaburzeń w rozwoju płodu, zmniejszając tym samym możliwość wystąpienia chorób cywilizacyjnych w wieku późniejszym dziecka. W okresie tym zmienia się zapotrzebowanie organizmu przyszłej mamy na energię, płyny, składniki odżywcze, witaminy i sole mineralne1.
WARTO WIEDZIEĆ
Stan odżywienia kobiety w okresie przedkoncepcyjnym oraz sposób żywienia w trakcie ciąży odgrywa nadrzędną rolę w prawidłowym przebiegu ciąży. Odpowiednio zróżnicowana i zbilansowana dieta kobiety ma wpływ na ograniczenie ryzyka wystąpienia zaburzeń w rozwoju płodu, zmniejszając tym samym możliwość wystąpienia chorób cywilizacyjnych w wieku późniejszym dziecka. W okresie tym zmienia się zapotrzebowanie organizmu przyszłej mamy na energię, płyny, składniki odżywcze, witaminy i sole mineralne1.
DODATEK SPECJALNY
tekst otwartyZespół jelita nadwrażliwego (IBS – Irritable Bowel Syndrome) jest zaburzeniem o charakterze czynnościowym. Najczęściej związany jest z przewlekłym występowaniem niespecyficznych problemów ze strony przewodu pokarmowego. U wielu pacjentów z diagnozą IBS zauważa się powiązanie objawów gastrycznych z obniżonym stanem psychicznym, w tym stanami depresyjnymi. Te z kolei mogą korelować ze zmianami organicznymi w zakresie składu mikrobioty jelitowej. Występowanie IBS w populacji ogólnej wynosi około 3−25%1 i znacznie częściej dotyka kobiet niż mężczyzn. Objawia się między innymi biegunkami, zaparciami (lub ich naprzemiennym występowaniem), a także innymi symptomami, jak np. wzdęcia czy bóle brzucha
DODATEK SPECJALNY
Zespół jelita nadwrażliwego (IBS – Irritable Bowel Syndrome) jest zaburzeniem o charakterze czynnościowym. Najczęściej związany jest z przewlekłym występowaniem niespecyficznych problemów ze strony przewodu pokarmowego. U wielu pacjentów z diagnozą IBS zauważa się powiązanie objawów gastrycznych z obniżonym stanem psychicznym, w tym stanami depresyjnymi. Te z kolei mogą korelować ze zmianami organicznymi w zakresie składu mikrobioty jelitowej. Występowanie IBS w populacji ogólnej wynosi około 3−25%1 i znacznie częściej dotyka kobiet niż mężczyzn. Objawia się między innymi biegunkami, zaparciami (lub ich naprzemiennym występowaniem), a także innymi symptomami, jak np. wzdęcia czy bóle brzucha
Starzenie się organizmu jest zjawiskiem nieodwracalnym, ale jego przebieg może być modyfikowany przez wiele czynników, takich jak: odżywianie, styl życia czy stres. Istnieje zależność pomiędzy sposobem żywienia a długością oraz jakością życia. W populacji osób starszych najczęściej występującymi schorzeniami są choroby układu krążenia, stawów, kręgosłupa oraz wątroby. Innymi dolegliwościami, które równie często występują u osób starszych, są: zaparcia, wzdęcia, inne problemy żołądkowo-jelitowe oraz zaburzenia metaboliczne. Dodatkowymi czynnikami ryzyka ich wystąpienia jest nadwaga i otyłość. Podstawą we wsparciu leczenia tych wszystkich jednostek chorobowych oraz dolegliwości z nimi związanych jest dietoterapia1.
DODATEK SPECJALNY
Starzenie się organizmu jest zjawiskiem nieodwracalnym, ale jego przebieg może być modyfikowany przez wiele czynników, takich jak: odżywianie, styl życia czy stres. Istnieje zależność pomiędzy sposobem żywienia a długością oraz jakością życia. W populacji osób starszych najczęściej występującymi schorzeniami są choroby układu krążenia, stawów, kręgosłupa oraz wątroby. Innymi dolegliwościami, które równie często występują u osób starszych, są: zaparcia, wzdęcia, inne problemy żołądkowo-jelitowe oraz zaburzenia metaboliczne. Dodatkowymi czynnikami ryzyka ich wystąpienia jest nadwaga i otyłość. Podstawą we wsparciu leczenia tych wszystkich jednostek chorobowych oraz dolegliwości z nimi związanych jest dietoterapia1.
Błony śluzowe przewodu pokarmowego stanowią miejsce kontaktu naszego organizmu ze środowiskiem zewnętrznym, dlatego też są szczególnie narażone na wpływ negatywnych czynników zewnętrznych, w tym toksyn, zanieczyszczeń, mikroorganizmów, łącznie z drobnoustrojami chorobotwórczymi1. Zatem muszą istnieć struktury i mechanizmy tworzące barierę chroniącą wrażliwe środowisko wewnętrzne przed substancjami potencjalnie szkodliwymi dostarczanymi z otoczenia.
DODATEK SPECJALNY
Błony śluzowe przewodu pokarmowego stanowią miejsce kontaktu naszego organizmu ze środowiskiem zewnętrznym, dlatego też są szczególnie narażone na wpływ negatywnych czynników zewnętrznych, w tym toksyn, zanieczyszczeń, mikroorganizmów, łącznie z drobnoustrojami chorobotwórczymi1. Zatem muszą istnieć struktury i mechanizmy tworzące barierę chroniącą wrażliwe środowisko wewnętrzne przed substancjami potencjalnie szkodliwymi dostarczanymi z otoczenia.
Choroba Leśniowskiego-Crohna (CD, ang. Crohn’s disease) należy do grupy nieswoistych chorób zapalnych jelit (IBD, ang. inflammatory bowel disease) o niewyjaśnionej etiologii. Diagnozowana jest u osób w różnym okresie życia, najczęściej pojawia się w wieku 15–25 lat2. Częstsze występowanie można zaobserwować u ludzi rasy białej niż czarnej. Choroba ta dominuje w wysoko rozwiniętych miastach Europy Zachodnio-Północnej, głównie w krajach skandynawskich oraz anglosaskich3.
DODATEK SPECJALNY
Choroba Leśniowskiego-Crohna (CD, ang. Crohn’s disease) należy do grupy nieswoistych chorób zapalnych jelit (IBD, ang. inflammatory bowel disease) o niewyjaśnionej etiologii. Diagnozowana jest u osób w różnym okresie życia, najczęściej pojawia się w wieku 15–25 lat2. Częstsze występowanie można zaobserwować u ludzi rasy białej niż czarnej. Choroba ta dominuje w wysoko rozwiniętych miastach Europy Zachodnio-Północnej, głównie w krajach skandynawskich oraz anglosaskich3.