Szczytową masę kostną człowiek buduje do końca drugiej dekady życia, głównie poprzez dietę bogatą m.in. w wapń, białko oraz witaminę D. Ważną rolę pełnią również inne składniki, jak witaminy A, C, witaminy z grupy B, a także wybrane mikroskładniki. Ich wykorzystanie wspomagane jest zdrowymi nawykami, m.in. aktywnością fizyczną i utrzymaniem prawidłowej masy ciała. Przypuszcza się, że zarówno w przyswajalności, jak i w profilaktyce samej osteoporozy pomocna może być podaż probiotyków oraz prebiotyków. Pamiętać jednak należy, że po skończeniu drugiej dekady życia wszelkie działania dietetyczno- -suplementacyjne mają raczej charakter utrzymujący masę kostną na osiągniętym poziomie lub zminimalizowanie jej utraty.

PRZYCZYNY OSTEOPOROZY

Jak pokazują statystyki, na osteoporozę cierpi około 75 mln ludzi w Europie, USA i Japonii. W Polsce blisko 2,1 miliona osób boryka się z tym schorzeniem^1,2. Według etiologii osteoporozy podzielić można na pierwotne, które są zdecydowanie częstsze (70% przypadków) oraz wtórne (dotyczy 30% pacjentów). Do osteoporoz pierwotnych należą osteoporozy młodzieńcze, pomenopauzalne i starcze. Wtórna osteoporoza jest natomiast konsekwencją stosowanych leków, zaburzeń genetycznych, a także może występować na tle endokrynologicznym^2,3. Niezależnie od przyczyny osteoporozy, podaż składników budulcowych kości jest najważniejszym elementem profilaktyki i leczenia. Oprócz składników dietetycznych, których działanie jest w zakresie osteoporozy oczywiste, poszukuje się innych czynników wspomagających osoby borykające się z osteoporozą. Takimi składnikami są m.in. probiotyki oraz prebiotyki, które mogą modyfikować mikrobiotę człowieka.

WPŁYW MIKROBIOTY NA TKANKĘ KOSTNĄ

Badania nad związkiem pomiędzy mikrobiotą a układem kostnym u ludzi są bardzo obiecujące, jednak wymagają dalszych badań. Naukowcy starają się znaleźć mechanizmy, które wytłumaczą wpływ mikrobioty i szczepów probiotycznych na funkcjonowanie tkanki kostnej. Jedną z koncepcji badań było wykorzystanie myszy germ-free (pozbawionych mikrobioty). Na tej podstawie sformułowano teorie, według których mikrobiota jelitowa wpływa na kościec poprzez różne mechanizmy, m.in. absorpcję składników pokarmowych z jelit (np. wapnia i witamin), działanie układu immunologicznego – prawdopodobnie poprzez wpływ na różnicowanie komórek T lub też przez tzw. jelito przesiąkliwe (ang. leaky gut) poprzez translokacje składników przez nabłonek jelit. Inne koncepcje sugerują udział układu wydzielniczego, m.in. hormonów płciowych, serotoniny czy kortyzolu⁴. Serotonina to neuroprzekaźnik, którego intensywność syntezy jest determinowana przez mikrobiotę. Uważana jest ona za czynnik, który wpływa na masę kośćca, a spadek jej stężenia najprawdopodobniej powoduje zahamowanie procesu ubytku masy tkanki kostnej⁴. Innym mechanizmem wpływu mikrobioty na prewencję osteoporozy jest jej działanie na produkcję krótkołańcuchowych kwasów tłuszczowych (np. bakterie Akkermansia muciniphila i Faecalibacterium prausnitzii) i obniżenie wartości pH w jelicie (np. przez działanie kwasu mlekowego), co sprzyja chociażby wchłanianiu wapnia^5,6