Seniorzy są grupą o specyficznych potrzebach, nie tylko żywieniowych. Postępowanie dietetyczne u osób starszych wymaga indywidualnego ujęcia pod kątem potrzeb fizjologicznych, stanu zdrowia, obecności chorób towarzyszących. Często są to również modyfikacje wieloletnich przyzwyczajeń i nawyków, które mogą dodatkowo oddziaływać na sposób żywienia, a tym samym na stan zdrowia.
Aby ujednolicić kryteria rozpoznawania nadwagi i otyłości, stworzono szereg wskaźników, z których najważniejszy to Body Mass Index − BMI [kg/m2]. Zgodnie z klasyfikacją Światowej Organizacji Zdrowia o otyłości mówimy, gdy BMI ≥ 30 kg/m2, a o otyłości olbrzymiej, gdy BMI ≥ 40 kg/m2(1).
Otyłość jest narastającym problemem w krajach wysoko rozwiniętych, jest chorobą cywilizacyjną stanowiącą zagrożenie dla zdrowia i życia. Według Światowej Organizacji Zdrowia − WHO (World Health Organization) ponad 2 miliardy ludzi na świecie ma problemy z utrzymaniem prawidłowej masy ciała, z czego około 1,6 miliarda cierpi na nadwagę, a 522 mln to osoby otyłe2. W Europie częstość występowania otyłości wynosi 10–30%, w Polsce zaś sięga 18%. W naszym kraju otyłość patologiczną (tj. BMI ≥ 40 kg/m2) można rozpoznać u 2,2% kobiet i 0,6% mężczyzn, co stanowi około 1,4% całej populacji2.
Otyłość jest przyczyną 10−13% przedwczesnych zgonów w Europie3. Szacuje się, że 1 na 13 zgonów rocznie ma związek z nadwagą lub otyłością. Pacjenci cierpiący na otyłość są również obciążeni większym ryzykiem zgonu z powodu chorób układu krążenia i niektórych nowotworów złośliwych3. Nadwaga i otyłość stanowią przyczynę rozwoju około 80% przypadków cukrzycy typu 2, 55% przypadków nadciśnienia tętniczego oraz 35% przypadków choroby niedokrwiennej serca2. Otyłość pochłania około 5−7% budżetu przeznaczonego na ochronę̨ zdrowia7.
Ze względu na niekorzystne dla zdrowia i życia następstwa patologicznego zwiększenia ilości tkanki tłuszczowej konieczne jest podjęcie działań mających na celu normalizację masy ciała u jak największej liczby osób. W leczeniu otyłości stosuje się terapię behawioralną: diety odchudzające i wysiłek fizyczny oraz leczenie farmakologiczne, które obecnie jest bardzo ograniczone. Standardowe metody terapii u części pacjentów okazują się mało skuteczne, jak również istnieją duże trudności w utrzymaniu uzyskanego rezultatu przez długi czas. Dlatego też coraz częściej u osób, u których podjęte wcześniej leczenie zachowawcze było nieskuteczne, stosowane jest chirurgiczne leczenie otyłości, które w porównaniu do leczenia zachowawczego skutkuje większą utratą masy ciała, trwałością efektu jak również istotniejszą poprawą w zakresie chorób towarzyszących otyłości2.
Otyłość − to nadmierne nagromadzenie tkanki tłuszczowej w organizmie, przekraczające jego fizjologiczne potrzeby i możliwości adaptacyjne, mogące prowadzić do niekorzystnych skutków dla zdrowia. Za otyłość uważa się stan, w którym tkanka tłuszczowa stanowi więcej niż 20% całkowitej masy ciała u mężczyzn oraz 25% u kobiet.