Aktywność fizyczna jest jednym z najważniejszych niefarmakologicznych modyfikowalnych czynników ryzyka występowania wielu chorób.
Wyniki licznych badań prospektywnych potwierdzają zależność między aktywnością fizyczną a chorobami sercowo-naczyniowymi, nowotworami i innymi przyczynami śmiertelności. Wykazano, że osoby prowadzące tak zwany siedzący tryb życia − w porównaniu z tymi, które systematycznie podejmują aktywność fizyczną − częściej umierają z powodu choroby niedokrwiennej serca, chorób układu krążenia, niektórych nowotworów i innych chorób przewlekłych1-4.
Istotnym czynnikiem, który także wpływa na rozwój chorób sercowo-naczyniowych, jest dyslipidemia, a w szczególności hypercholesterolemia, co potwierdzają liczne badania genetyczne, patologiczne, obserwacyjne i interwencyjne. Na profil lipidowy składa się stężenie cholesterolu całkowitego (total cholesterol – TC) oraz jego frakcje związane z lipoproteinami o niskiej (low density lipoprotein – LDL) i wysokiej gęstości (high density lipoprotein – HDL) oraz triglicerydy (triglycerides – TG). Główny transporter cholesterolu w osoczu LDL jest aterogenny. Obecnie zalecane wartości stężeń LDL uzależnia się od ryzyka wystąpienia choroby sercowo-naczyniowej. U osób z bardzo wysokim ryzykiem zaleca się uzyskanie docelowego stężenia LDL < 1,8 mmol/l (< 70 mg/dl); u osób z wysokim ryzykiem LDL < 2,6 mmol/l (< 100 mg/dl); a u osób z umiarkowanym ryzykiem należy rozważyć uzyskanie docelowego stężenia LDL < 3 mmol/l (< 115 mg/dl). Najbardziej istotną rolę w rozwoju miażdżycy przypisuje się małym i gęstym cząsteczkom LDL (sd-LDL), których podwyższone stężenie zwiększa ryzyko rozwoju choroby wieńcowej. Kolejnym istotnym markerem ryzyka jest apolipoproteina B (ApoB) znajdująca się w cząsteczkach LDL. Glikowana forma ApoB dominuje w subfrakcji sd-LDL u osób z cukrzycą typu 2 i zespołem metabolicznym. Duże cząsteczki lipoprotein o bardzo niskiej gęstości (VLDL) oraz chylomikrony nie są aterogenne, natomiast bardzo wysokie stężenie tych lipoprotein bogatych w triglicerydy może powodować zapalenie trzustki. Uważa się, że stężenie triglicerydów na czczo > 1,7 mmol/l (> ok. 150 mg/dl) jest markerem podwyższonego ryzyka chorób sercowo-naczyniowych, ale zależność ta jest znacznie słabsza niż w przypadku hipercholesterolemii. Badania nie pokazują jednoznacznie, jakie powinny być docelowe wartości stężeń TG. Istotne znaczenie dla podwyższonego ryzyka chorób sercowo-naczyniowych ma niskie stężenie HDL: < 1,0 mmol/l (< 40 mg/dl) u mężczyzn i < 1,2 mmol/l (< 45 mg/dl) u kobiet, mierzone na czczo.
Aktywność fizyczna jest jednym z najważniejszych niefarmakologicznych modyfikowalnych czynników ryzyka występowania wielu chorób.
Pełna treść artykułu, wraz z załącznikami do pobrania, dostępna jest dla prenumeratorów czasopisma, po zalogowaniu się.
Tkanka kostna jest tkanką łączną, która dzięki zawartości soli mineralnych w jej istocie podstawowej jest twarda, sztywna i wytrzymała. W jej skład wchodzą następujące komórki: osteoblasty (tzw. komórki kościotwórcze), osteocyty (osteoblasty otoczone zmineralizowaną istotą międzykomórkową) i osteoklasty (tzw. komórki kościogubne, odpowiadające za niszczenie kości), oraz substancja międzykomórkowa (organiczna i nieorganiczna) tworząca pozostałą część tkanki19.
Triada sportsmenek jest zespołem objawów obejmujących dostępność energii, funkcje menstruacyjne oraz gęstość mineralną kości.
Z uwagi na zachodzące na świecie zmiany demograficzne rośnie liczba osób starszych. W Polsce również obserwuje się systematyczny wzrost liczby ludności w wieku poprodukcyjnym. Tylko w okresie 1970−2012 zwiększyła się ona o ponad 3,3 mln osób − do poziomu blisko 6,9 mln.
