Zaburzenia gospodarki węglowodanowej – to w dzisiejszych czasach częsta przypadłość naszych pacjentów. W gabinecie dietetyka spotkamy nie tylko pacjentów z dobrze nam znaną cukrzycą, ale również pacjentów z innymi zaburzeniami gospodarki węglowodanowej, takimi jak: nieprawidłowa tolerancja glukozy, nieprawidłowa glikemia na czczo, insulinooporność, hipoglikemia reaktywna. Jak pomóc naszym pacjentom w powyższych zaburzeniach? Czy istnieją jedne wspólne zalecenia dietetyczne?

Cukrzyca (DM, ang. Diabetes Mellitus) jest terminem ogólnym dla zakłóceń metabolizmu związanych z występowaniem hiperglikemii, a więc podwyższonego stężenia glukozy we krwi. Choroba ta wiąże się ze spadkiem poziomu jakości życia oraz wzrostem ryzyka zachorowania na inne schorzenia. Cukrzycę dzieli się na kilka typów, przy czym głównie wyróżnia się typ 1 oraz typ 2. W DM1 dochodzi do uszkodzenia komórek beta trzustki, na skutek czego u pacjenta nie jest wydzielana insulina. W DM2 hormon ten jest wydzielany, jednak komórki organizmu tracą wrażliwość na jego działanie^{1, 2}.

Cukrzyca ciążowa (GDM) stanowi najczęściej występujące zaburzenie metabolizmu węglowodanów, tuż obok cukrzycy typu 1 (T1D) oraz cukrzycy typu 2 (T2D). Jest stanem nietolerancji węglowodanów prowadzącym do hiperglikemii o różnym nasileniu, który pojawia się lub zostaje po raz pierwszy rozpoznany w czasie ciąży¹.

Zespół metaboliczny istnieje w medycynie już ponad 80 lat. Początki sięgają 1923 roku, kiedy to Kylin po raz pierwszy opisał zależność między współistnieniem hiperglikemii i nadciśnienia tętniczego. Dwadzieścia lat później Vagure opisywał współistnienie zależności między otyłością brzuszną, cukrzycą oraz innymi schorzeniami. W 1988 r. Reaven opisał grupę współistniejących czynników metabolicznych takich jak: oporność na insulinę, hiperinsulinizm, zaburzenia lipidowe, nietolerancja glukozy oraz nadciśnienie tętnicze, które przyczyniają się do rozwoju ChNS (Choroby niedokrwiennej serca). Zespół, który opisywał Reaven wielokrotnie zmieniał swoją nazwę. Począwszy od zespołu X, kwadratu śmierci do obecnej nazwy zespołu metabolicznego, a także zespołu polimetabolicznego czy też zespołu insulinooporności³.

Etiologia cukrzycy występującej u noworodków jest wciąż przedmiotem badań. Jest to zaburzenie metaboliczne występujące niezwykle rzadko (zapadalność 1:200 000 noworodków)¹.

W poprzednim numerze (pierwsza część artykułu dostępna tutaj) zwróciliśmy uwagę na problem cukrzycy typu 1 u dzieci: jej epidemiologię, rozwój, sposoby leczenia, cele postępowania żywieniowego. W poniższym artykule skupimy na poszczególnym udziale makroskładników pokarmowych, przedstawiona zostanie współpraca dietetyka z pacjentem z cukrzycą typu 1 oraz studium przypadku.

Cukrzyca staje się pandemią całego świata. Bardzo dużo mówi się o cukrzycy typu 2, a zwiększony problem dotyczy również cukrzycy typu 1.

Obecnie w Polsce liczba chorych na cukrzycę przekracza 3 miliony. Główną grupę (około 85%) stanowią osoby chorujące na cukrzycę typu 2.