Prolaktyna (oznaczana skrótem PRL) – to białko wydzielane przez przysadkę mózgową, a dokładnie przez komórki kwasochłonne znajdujące się w obrębie przedniego płata przysadki. W organizmie człowieka pełni funkcję hormonu, odpowiadając m.in. za indukowanie oraz podtrzymywanie laktogenezy w okresie ciąży i laktacji, pobudzanie w organizmie procesów wpływających na tworzenie progesteronu w ciałku żółtym.
Regulacja wydzielania prolaktyny odbywa się z udziałem dopaminy (mającej wpływ na receptory typu 2 w przysadce mózgowej), która odpowiada za zmniejszenie zarówno sekrecji, jak i samej syntezy PRL. Jednak należy dodać, że w hamowaniu wydzielania prolaktyny swój udział, dotąd w nie poznany w pełni, mają także kalcytonina, endotelina 1 i TGF-b1 (transformujący czynnik wzrostu beta 1, ang. transforming growth factor β1). Natomiast na pobudzanie sekrecji prolaktyny mają wpływ m.in. estrogeny, oksytocyna oraz TRH (tyreoliberyna, ang. thyrotropin-releasing hormone) Jakie wartości stężenia prolaktyny w organizmie człowieka są normą? Kiedy zwiększone stężenie PRL jest zjawiskiem naturalnym, a kiedy świadczy o stanie patologicznym pacjenta? W jakim momencie dietetyk powinien podjąć interwencję w związku z wynikami PRL przedstawionymi przez pacjenta? Z jakimi specjalistami należy podjąć ścisłą współpracę? Jaką rolę odgrywa dietetyk i zalecenia żywieniowe w terapii hiperprolaktynemii?
Kiedy stężenie prolaktyny w organizmie przekracza 400 mU/l u kobiet, a u mężczyzn – 300 mU/l, lekarze określają to stanem hiperprolaktynemii. W niektórych przypadkach jest to naturalne.
Okresowy wzrost PRL można zaobserwować u kobiet ciężarnych oraz karmiących piersią, a także u noworodków czy u każdej osoby w trakcie snu lub w odpowiedzi na czynniki stresogenne dla organizmu (np. intensywny wysiłek fizyczny, stan hipoglikemii), a także w trakcie przeżywania orgazmu. Osoby poddane terapii mającej na celu modyfikację wydzielania dopaminy także będą się zmagać ze zwiększonymi wartościami PRL. Ponieważ niektóre z przyjmowanych przez pacjenta leków mogą w dłuższej perspektywie przyczyniać się do zwiększonych wartości PRL, należy zachować ostrożność w stawianiu diagnozy i podejmowaniu kroków terapeutycznych mających na celu leczenie obserwowanej hiperprolaktynemii. Dlatego w wywiadzie zdrowotnym przeprowadzanym przez dietetyka powinno się także pojawić pytanie o zażywane przez pacjenta środki farmakologiczne1–4.
Niestety, stany patologiczne rozwijające się przede wszystkim w obrębie ośrodkowego układu nerwowego (OUN) także wpływają na podwyższenie stężenia PRL. Istnieją schorzenia, które wywołują przetrwały wzrost zarówno syntezy, jak i sekrecji PRL. Należą do nich przede wszystkim guzy umiejscowione w okolicy podwzgórzowo-przysadkowej, których wzrost zaburza wydzielanie dopaminy a tym samym regulację m.in. sekrecji PRL. W sytuacji podejrzenia guza u pacjenta nie można kierować się tylko wynikiem badań biochemicznych z krwi, należy rozszerzyć diagnostykę np. o jądrowy rezonans magnetyczny z kontrastem, tomografię komputerową wysokiej rozdzielczości. Z pewnością nie powinien zajmować się tym dietetyk, stresując pacjenta swoimi domysłami. Specjalista od żywienia może skonsultować swoje spostrzeżenia i obawy z lekarzem (najlepiej z endokrynologiem i/lub neurologiem), zlecając pacjentowi konsultację u zaufanego specjalisty.
Do innych jednostek chorobowych przyczyniających się do wzrostu stężenia PRL można zaliczyć m.in. pierwotną niedoczynność tarczycy, ciężką marskość wątroby, zespół policystycznych jajników, przewlekłą niewydolność nerek, schorzenia okolicy brodawek sutkowych (np. półpasiec)1–7.
Prolaktyna (oznaczana skrótem PRL) – to białko wydzielane przez przysadkę mózgową, a dokładnie przez komórki kwasochłonne znajdujące się w obrębie przedniego płata przysadki. W organizmie człowieka pełni funkcję hormonu, odpowiadając m.in. za indukowanie oraz podtrzymywanie laktogenezy w okresie ciąży i laktacji, pobudzanie w organizmie procesów wpływających na tworzenie progesteronu w ciałku żółtym.
Pełna treść artykułu, wraz z załącznikami do pobrania, dostępna jest dla prenumeratorów czasopisma, po zalogowaniu się.
Ludzie od dawna poszukują sposobów na przedłużenie długości życia oraz poprawę jego jakości wraz z upływającymi latami. Długowieczność jest złożonym zjawiskiem, ponieważ wiele czynników wpływa na fizjologiczne szlaki starzenia się i długość życia. Wśród nich wymienia się m.in. czynniki środowiskowe, genetyczne, behawioralne, społeczno-demograficzne, jak i żywieniowe.
Podczas gdy poszukuje się składników żywności, które miałyby wydłużyć życie i spowolnić procesy związane ze starzeniem się, najdokładniej zbadanym czynnikiem potencjalnie mającym wpływ na długość życia jest ograniczenie spożycia kilokalorii. Jakimi danymi dysponujemy na ten temat w świetle aktualnych badań naukowych?
Zespół krótkiego jelita to jednostka chorobowa szczególnie uciążliwa dla pacjentów, która znacznie obniża komfort życia. Pacjenci cierpiący na tę przypadłość są w grupie ryzyka niedoboru wielu składników odżywczych, co skutkuje pogorszeniem stanu zdrowia. Opieka dietetyka jest niezwykle ważną częścią terapii w tym schorzeniu.
