Otyłość to nie tylko nadmiar tkanki tłuszczowej, ale złożone zaburzenie metaboliczne, w którym kluczową rolę odgrywa przemiana lipidów. Coraz więcej dowodów wskazuje, że zmiany w profilu kwasów tłuszczowych oraz aktywności enzymów desaturaz mogą stanowić ważny wskaźnik rozwoju otyłości i jej powikłań. Wysoka aktywność Δ9- i Δ6-desaturazy oraz obniżona Δ5-desaturazy sprzyjają lipogenezie, insulinooporności i stanom zapalnym. Zrozumienie tych mechanizmów otwiera nowe możliwości diagnostyczne i terapeutyczne w leczeniu zaburzeń metabolicznych.
Proces starzenia się jest nieuchronnym zjawiskiem fizjologicznym, jego dynamika zależy od wielu czynników, np. genetycznych i środowiskowych. Wraz ze starzeniem się społeczeństwa wzrasta liczba osób z chorobami neurodegeneracyjnymi, demencją (otępieniem) i pogorszeniem pamięci. Otępienie to zespół objawów spowodowany przewlekłą lub postępującą chorobą mózgu, przebiegający z zaburzeniem wyższych funkcji poznawczych – pamięci, myślenia, orientacji, rozumienia, liczenia, porozumiewania się – funkcji językowych, uczenia się, planowania, umiejętności oceny. Demencja jest poważnym, narastającym globalnym wyzwaniem zdrowotnym. Szacuje się, że obecnie na całym świecie z demencją żyje około 50 mln osób, a liczba ta ma wzrosnąć do 131,5 mln do 2050 roku. Około 15–20% osób w wieku 65 lat i starszych cierpi na łagodne zaburzenia funkcji poznawczych. W 2019 r. według WHO roczne koszty związane z demencją na całym świecie wyniosły 1300 mld dol., dlatego szczególnie ważne są metody zapobiegania spadkowi funkcji poznawczych. Upośledzenie poznawcze i otępienie powodują znaczne cierpienie zarówno u pacjentów, jak i opiekunów oraz obciążenie finansowe dla rodzin i systemów opieki zdrowotnej. Aktualnie prowadzone są intensywne badania naukowe na całym świecie nad wykryciem skutecznego leczenia zaburzeń poznawczych, w tym demencji. Wśród różnorodnych strategii leczniczych wykorzystuje się suplementacje składników odżywczych i ekstraktów roślinnych do wspierania funkcjonowania mózgu.
POZYTYWNY WPŁYW NOOTROPÓW NA FUNKCJE POZNAWCZE
W postępowaniu terapeutycznym stosuje się wiele leków syntetycznych oraz preparatów roślinnych, które przynoszą korzystne efekty – mówimy wtedy o tzw. nootropach. Termin ten obejmuje substancje naturalne i syntetyczne, którym przypisuje się pozytywne działanie na procesy kognitywne, takie jak uwaga, pamięć, percepcja, myślenie, język, zdolność uczenia się, funkcje psychomotoryczne i wykonawcze. Trzeba jednak pamiętać, że o ile substancje pochodzenia naturalnego były stosowane od wieków w celu wspierania pracy mózgu, o tyle syntetyczne substancje nootropowe powstały z myślą o leczeniu pacjentów cierpiących na zaburzenia pamięci i koncentracji, u których funkcje poznawcze zostały zachwiane w różnym stopniu od łagodnych zaburzeń do otępienia czy chorób neurodegeneracyjnych, takich jak np. choroby Alzheimera czy Parkinsona.
Starzenie się populacji niesie ze sobą wzrost liczby osób z zaburzeniami funkcji poznawczych i chorobami neurodegeneracyjnymi. W poszukiwaniu skutecznych metod profilaktyki i wsparcia pracy mózgu coraz większe znaczenie zyskuje suplementacja naturalnymi substancjami o działaniu nootropowym.
