menu close arrow_back_ios person_add home

Pacjent z insulinoopornością. Najważniejsze zagadnienia dietoterapeutyczne

Dietetyk kliniczny Ewa Grabani

DIETA W CUKRZYCY

02-05-2016

5/2016

Receptory insuliny występują we wszystkich komórkach kręgowców, co przedstawia różnorodność procesów, w których insulina bierze udział. Mutacje, które zachodzą w receptorach insuliny, przyczyniają się do rozwoju insulinooporności.

Objawy insulinooporności o różnym stopniu nasilenia możemy zaobserwować u naszych pacjentów chorujących na cukrzycę, nadciśnienie tętnicze, choroby sercowo-naczyniowe, zespół metaboliczny oraz coraz częściej występującą bezpłodność u kobiet. Konsekwencje zdrowotne najlepiej ukazuje zespół policystycznych jajników, jak również predyspozycja do zachorowania na niektóre nowotwory, m.in.: piersi, trzustki czy jelita grubego1.

Insulinooporność to zaburzenie gospodarki węglowodanowej w postaci zmniejszonej wrażliwości tkanek na działanie insuliny przy prawidłowym bądź podwyższonym stężeniu insuliny w surowicy krwi6. Zaburzenie to charakteryzuje się tym, że tkanki obwodowe nie zwiększają (w odpowiedzi na insulinę) pobierania glukozy z krwi. Komórki b trzustki, reagując na podwyższony poziom glukozy we krwi, wydzielają insulinę. Gdy w tkankach docelowych obserwujemy brak reakcji na sygnał przekazywany przez insulinę krążącą we krwi, glukoza nie ulega pobieraniu ani metabolizowaniu, czego konsekwencją jest jej podwyższony poziom. To wszystko powoduje, że komórki b wytwarzają coraz większą ilość insuliny, co przyczynia się do ich przerostu a następnie obumierania. Z drugiej strony, obserwowane podwyższone stężenie insuliny sprzyja oporności tkanek obwodowych na działanie tego hormonu − „koło się zamyka”2.

 

Etiopatogeneza

Jak donosi literatura, insulinooporność występuje u 24−50% osób dorosłych6. Uznaje się ją za czynnik rozwoju zespołu metabolicznego. Najczęściej wiąże się ona z nadwagą i otyłością, jednak nie zawsze. Część z naszych pacjentów, u których obserwujemy insulinooporność, ma prawidłową masę ciała.

 

Insulinooporność uwarunkowana jest wielogenowo, w jej rozwoju biorą udział zarówno czynniki genetyczne (46−80%), jak również środowiskowe. Patogeneza insulinooporności związana jest z genami biorącymi udział w przenoszeniu sygnału, jak również z genami odpowiedzialnymi za produkcję adipokin.

Wśród czynników środowiskowych istotna jest głównie zwiększona podaż kilokalorii w diecie oraz ograniczenie aktywności ruchowej, co z kolei sprzyja przyrostowi masy ciała, a także palenie tytoniu, spożywanie alkoholu oraz przewlekły stres.

Receptory insuliny występują we wszystkich komórkach kręgowców, co przedstawia różnorodność procesów, w których insulina bierze udział. Mutacje, które zachodzą w receptorach insuliny, przyczyniają się do rozwoju insulinooporności.

Chcesz przeczytać więcej?

Pełna treść artykułu, wraz z załącznikami do pobrania, dostępna jest dla prenumeratorów czasopisma, po zalogowaniu się.


O autorze

Ewa Grabani

CZYTAM ARTYKUŁY

Dietetyk kliniczny, psychodietetyk. Pracuje w Centralnym Szpitalu Klinicznym w Warszawie, Klinika Chorób Wewnętrznych, Endokrynologii i Diabetologii. Współpracownik Instytutu Zdrowego Żywienia i Dietetyki Klinicznej „Sanvita”