W ostatnim czasie udowodniono powiązanie mikrobioty z wieloma jednostkami chorobowymi. Badania pokazują, że dysbioza jelitowa (czyli zaburzenia ilościowe i jakościowe mikroorganizmów) powiązana jest m.in. z chorobami autoimmunizacyjnymi², alergicznymi, jak również nieswoistymi chorobami zapalnymi jelit (IBD) oraz zespołem jelita drażliwego³. Nawet patogeneza chorób psychiatrycznych i neurologicznych, w tym zaburzeń ze spektrum autyzmu, może być związana z dysproporcjami bakterii w jelitach^{4, 5}. Celem tego artykułu jest wykazanie zmian mikrobioty u pacjentów z ASD i przeanalizowanie potencjalnego zastosowania tej wiedzy w ich leczeniu.

Zaburzenia ze spektrum autyzmu (z ang. ASD) − to choroby neurorozwojowe charakteryzujące się powtarzalnością i ograniczonym zakresem zainteresowań u pacjentów, a także upośledzoną zdolnością do komunikacji i interakcji ze społeczeństwem. Jak wynika z danych Centers for Disease Control and Prevention w USA z 2014 r., 1 na 68 dzieci ma zdiagnozowane zaburzenia ze spektrum autyzmu. Przyczyna choroby dotąd nie jest poznana, choć w większości prac wymienia się wpływ pre- i postnatalnych czynników środowiskowych, takich jak: sposób odżywienia, cukrzyca ciążowa, stres, infekcje czy leki. Z czynników żywieniowych dużą uwagę zwraca się na poziom kwasu foliowego, żelaza i wielonienasyconych kwasów tłuszczowych w diecie ciężarnej⁶⁻⁸. Aspekty żywieniowe są też niezwykle ważne w dalszym rozwoju dziecka. Wąski repertuar produktów, wybiórcza dieta, a nawet neofobia (czyli lęk przed próbowaniem nowych smaków), które dla dzieci ze spektrum autyzmu są codziennością, mogą prowadzić albo być związane z niedoborami żywieniowymi. U pacjentów z ASD zdecydowanie częściej obserwujemy niedobory witamin (głównie witaminy D), składników mineralnych czy kwasów tłuszczowych⁹⁻¹¹.

Mikrobiota − rozwój i znaczenie

Informacje na temat tego, co wpływa na naszą mikrobiotę i w jaki sposób się ona rozwija, są niezbędne, aby zrozumieć procesy wpływające na znaczenie mikroorganizmów w przebiegu chorób neurodegeneracyjnych.

Mikrobiota jelitowa (czyli bakterie i grzyby zasiedlające jelita) ma ogromne znaczenie w determinacji zdrowia i choroby u człowieka. To właśnie mikrobiota jest odpowiedzialna za stymulację układu immunologicznego i ochronę przed kolonizacją drobnoustrojów patogennych (poprzez produkcję defensyn, konkurencję o składniki odżywcze i o receptory na śluzówce jelita). Produkuje również witaminy (głównie B12, K i kwas foliowy), moduluje poziom serotoniny, a także wspomaga trawienie składników pokarmowych (fermentacja cukrów do składników energetycznych i krótkołańcuchowych kwasów tłuszczowych). Odgrywa również rolę w degradacji związków ksenobiotycznych zawartych w pokarmach¹².