Niezmiernie istotne jest więc, aby zażywane leki były przyjmowane zgodnie z zaleceniami − jedne przed, inne zaś po posiłku. Ponadto składniki żywności mogą zaburzać lub wzmagać działanie preparatów farmaceutycznych. Na podstawie piśmiennictwa i aktualnych badań w artykule zostaną przedstawione rodzaje interakcji żywności z lekami1.
Pierwsze interakcje pomiędzy lekami a żywnością dostrzeżono za czasów Paracelsjusza (lekarza, przyrodnika oraz filozofa). Najczęstsze oddziaływania dotyczą fazy farmakokinetycznej, czego skutkiem jest zmniejszenie bądź zwiększenie stężenia leku oraz występowanie zjawiska antagonizmu bądź synergizmu między lekami a żywnością. Składniki pokarmowe mogą zaburzać działanie preparatów farmaceutycznych, wpływać na intensywność objawów niepożądanych1.
Uwzględniając czynniki, które mają wpływ na działanie leków, wyróżnia się 3 główne rodzaje/fazy interakcji pomiędzy lekami i żywnością. Pierwszą fazą, w której zachodzą oddziaływania, jest faza farmaceutyczna (interakcje zachodzą głównie w czasie przygotowania leku), drugą fazą jest faza farmakodynamiczna, trzecią − faza farmakokinetyczna1.
Faza farmakodynamiczna
Oddziaływania farmakodynamiczne występują wówczas, gdy skutek działania jednego leku jest zmieniany przez inną substancję czynną. Synergizmem nazywa się dodatnie działanie, zaś przeciwstawne − antagonizmem. Synergizm to zdarzenie związane z obustronnym potęgowaniem działania dwóch lub więcej ksenobiotyków, które są zażywane w bliskiej odległości czasowej bądź w tym samym czasie. Synergizm dzieli się na: synergizm hiperaddycyjny lub addycyjny. Dokładne informacje przedstawia tabela 1.
Składnik pokarmowy |
Lek |
Przykładowe skutki działań synergicznych
|
Kofeina |
Kofeina aminofenazon/kwas acetylosalicylowy |
Zwiększenie działania przeciwbólowego |
Kofeina |
Aminofilina |
Niepokój, tachykardia, zaburzenia snu |
Kofeina |
Kofeina |
Pobudzenie ośrodkowego układu nerwowego, zaburzenia rytmu serca, bezsenność, bóle głowy |
Kofeina |
Teofilina |
Zaburzenia rytmu serca, skurcze mięśni, pobudzenie psychoruchowe, tachykardia |
Sole potasowe |
Inhibitory konwertazy angiotensyny/spironolakton |
(zwiększenie stężenia witaminy K we krwi), osłabienie mięśni, zaburzenia rytmu serca, ból głowy |
Lukrecja |
Furosemid |
(obniżenie stężenia witaminy K we krwi), bóle i skurcze mięśni, zaburzenia rytmu serca |
Lukrecja |
Glikozydy naparstnicy |
(obniżenie stężenia witaminy K we krwi), zaburzenia rytmu serca |
Zmniejszenie spożycia sodu |
Niesteroidowe leki przeciwzapalne/inhibitory konwertazy angiotensyny |
Zagrożenie uszkodzenia nerek |
Interakcje występujące między lekami a żywnością mają ogromne znaczenie w aspekcie skuteczności leczenia. Żywność spożywana przez pacjentów może zwiększać bądź zmniejszać biodostępność leków. Spożywane produkty mogą również oddziaływać na czas, po którym lek zacznie działać.
Żywienie w chorobach układu krążeniai
Specjalista w zakresie żywienia człowieka i dietetyk dr inż. Katarzyna Okręglicka, Dietetyk kliniczny Klaudia Wiśniewska
Mimo intensywnego rozwoju medycyny i odpowiedniej prewencji choroby układu krążenia nadal są główną przyczyną zgonów na całym świecie. W dalszym ciągu rocznie więcej ludzi umiera z powodu CHUK niż z jakiejkolwiek innej przyczyny.
czytaj dalej
Rola diety w leczeniu choroby Gravesa-Basedowai
Dietetyk kliniczny Monika Dudek-Palaczyk
Schorzenia tarczycy należą do często występujących chorób. Jak podaje National Institute of Health and Food, w samych Stanach Zjednoczonych obserwuje się, że w całej populacji nadczynność tarczycy pojawia się u około 1,2%, a niedoczynność tego narządu u około 2%.
czytaj dalej
Mikrobiota u dzieci ze spektrum autyzmui
Dietetyk, psychodietetyk Zuzanna Łukaszewicz
Nasz organizm stanowi naturalny ekosystem wielu mikroorganizmów, w tym bakterii, grzybów, archeonów i wirusów, który całościowo nazywany jest mikrobiotą. Rezerwuarem dla bakterii jest całe nasze ciało, jednak najwięcej mikroorganizmów zasiedla jelito grube. Właśnie dlatego na temat mikrobioty jelitowej mówi się najwięcej.
czytaj dalej