W dobie zwiększenia zainteresowania mikrobiomem i wpływem diety na bakterie jelitowe ta dolegliwość jednak znacznie „zyskała na popularności”. Jak objawia się SIBO? Kiedy możemy podejrzewać tę chorobę u pacjenta? Jak się ją diagnozuje, leczy i jak można dietetycznie wesprzeć uregulowanie liczebności i poprawienie jakości mikrobioty jelita cienkiego? W poniższym artykule podsumujemy wiedzę o tej jednostce chorobowej i jej ewentualnym leczeniu, również żywieniowym.

Przyczyny SIBO

Jak wskazuje nazwa schorzenia, dolegliwości w SIBO związane są z nieprawidłowym wzrostem bakterii w jelicie cienkim. Fizjologicznie, w zależności od odcinka przewodu pokarmowego skład ilościowy i jakościowy mikrobioty jest różny. W żołądku liczba bakterii wynosi mniej niż 10¹, natomiast w jelicie waha się pomiędzy 10¹ a 10¹² na 1 g treści. W jelicie cienkim, w zależności od odcinka, przeważają bakterie z rodzajów Bacteroides, Lactobacillus i Streptococcus, Clostridium, Enterococcus oraz z rodziny Enterobacteriaceae¹. W dalszej części przewodu pokarmowego stopniowo zwiększa się różnorodność i liczba kolonii bakterii². Najwięcej bakterii, nawet 10¹², rozwija się w sprzyjającym środowisku jelita grubego¹.

Dlaczego zatem dochodzi do dysregulacji rozwoju tych mikroorganizmów i – co za tym idzie – powstawania dolegliwości u pacjentów? Trudno określić jedną przyczynę powstania SIBO. Skład i rozmieszczenie mikroorganizmów w przewodzie pokarmowym zależy od wielu czynników. Należą do nich m.in.: kwaśna treść żołądka, enzymy trawienne, obecność kwasów żółciowych, szybkość motoryki jelit, a także struktury anatomiczne, jak np. zastawka Bauchina³. Do najbardziej prawdopodobnych przyczyn powstawania SIBO zalicza się przyjmowanie niektórych leków, jak np. inhibitorów pompy protonowej (które zaburzają sekrecję kwasu solnego w żołądku), zaburzenia wydzielania enzymów trzustkowych, zmiany w przewodzie pokarmowym (m.in. uchyłki czy guzy lub zwężenia w jelicie), a także zaburzenia układu immunologicznego. Do tych ostatnich należą zarówno zaburzenia odporności na poziomie pierwszej linii obrony śluzówkowej (niedobór sIgA), jak i rozwijające się choroby, m.in. AIDS. Do powstania SIBO predysponują też niektóre stany chorobowe, jak chociażby zespół nadwrażliwego jelita (IBS), choroby zapalne jelit (IBD), celiakia czy zaburzenia neurologiczne i inne^{4, 5}. Również konsumpcja alkoholu statystycznie zwiększa możliwość wystąpienia rozrostu bakteryjnego w jelicie cienkim pacjentów w porównaniu z osobami, które alkoholu nie spożywają⁶. Bywa również, że SIBO powstaje jako konsekwencja spowolnionej motoryki jelita cienkiego, wskutek cukrzycy, niedoczynności tarczycy, stresu czy niewłaściwej diety. Same statystyki dotyczące występowania SIBO są rozbieżne, sugeruje się jednak, że w populacji osób dorosłych wynosi od 2,5 do 22%³.