person_addDołącz
menu close arrow_back_ios arrow_back_ios person_add home

Sklepiki i stołówki szkolne w świetle aktualnego prawa

Dietetyk kliniczny mgr Hanna Stolińska

PRAWO

01-09-2016

7/2016

Prawidłowe żywienie i edukacja dzieci są najlepszą inwestycją w ich przyszłość.

Rozporządzenie z 2015 roku vvv Zmiany w 2016 roku
Sklepiki
     
Sałatki i surówki: warzywa i owoce bez soli, dodatki mięsne do 10 g tłuszczu na 100 g produktu i minimum 70% mięsa, ryby i przetwory minimum 60% mięsa, jaja, rośliny strączkowe, nasiona, sery z wyłączeniem topionych, olej, zioła bez soli   Dozwolona sól oraz sosy na bazie majonezu i śmietany; 0,4 g sodu/1 g soli na 100 g produktu gotowego do spożycia
     
Mleko: bez dodatku cukru, napoje roślinne zastępujące mleko z zawartością cukru do 10 g na 100 g produktu, z niską zawartością sodu do 0,12 mg na 100 g produktu lub o 25% mniej niż produkt podstawowy    
     
Produkty mleczne: jogurt, kefir, maślanka, mleko zsiadłe, serwatka, ser twarogowy, serek homogenizowany, produkty roślinne zastępujące produkty mleczne, zawierające nie więcej niż 10 g cukru i tłuszczu na 100 g produktu, bez substancji słodzących   Zawartość cukru do 13,5 g tłuszczu 10 g oraz 0,4 g sodu/1 g soli na 100 g produktu
     
Zbożowe produkty śniadaniowe: bez dodatku cukru i substancji słodzących, z małą zawartością soli do 0,12 mg sodu na 100 g produktu   Nie więcej niż 15 g cukru, 10 g tłuszczu i 0,4 g sodu/1 g soli na 100 g produktu
     
Warzywa, owoce: surowe lub przetworzone z wyłączeniem suszonych, bez dodatku cukru, z małą ilością soli do 0,12 mg sodu na 100 g produkt, z wyłączeniem kiszonek, przygotowane bezpośrednio do spożycia lub w opakowaniach jednostkowych   0,4 g sodu/1 g soli na 100 g produktu
     
Suszone warzywa i owoce, orzechy, nasiona: bez dodatku cukru, substancji słodzących, soli i tłuszczu, w opakowaniach do 100 g   Bez ograniczeń wagowych
     
Soki: w opakowaniach do 330 ml, bez dodatku cukru i substancji słodzących, z niską zawartością soli do 0,12 mg sodu na 100 g produktu   0,4 g sodu/1 g soli na 100 g produktu
     
Przeciery, musy owocowe i warzywne: bez dodatku cukru i substancji słodzących, bez dodatku soli  

Napoje: woda mineralna nisko- lub średniozmineralizowana, źródlana, stołowa, napoje bez dodatku cukru i substancji słodzących, herbaty, w tym owocowe, kawa zbożowa; dozwolone słodzenie miodem

Inne: bezcukrowe gumy do żucia, czekolada gorzka minimum 70% miazgi kakaowej
     
Stołówki
Ogólne założenia: posiłki muszą zawierać produkty ze wszystkich środków spożywczych, obiad pokrywa 30% dziennego zapotrzebowania; w przypadku całodziennego wyżywienia − minimum 4 posiłki, w przedszkolu do 5 godzin pobytu dziecka − minimum 2 posiłki. Posiłki smażone raz w tygodniu, w żywieniu 7-dniowym − dwa razy w tygodniu   Posiłki smażone dwa razy w tygodniu. W miarę możliwości receptury opiniowane przez osobę wykwalifikowaną w zakresie żywienia
     
Produkty zbożowe, ziemniaki: gotowe produkty śniadaniowe nie więcej niż 15 g cukru, 0,12 g sodu i 10 g tłuszczu na 100 g produktu. Minimum jedna porcja w śniadaniu i obiedzie, minimum 3 różne produkty z tej grupy w ciągu tygodnia w obiedzie   Nie mogą zawierać więcej niż 15 g cukru oraz 0,4 g/1 g soli, a w przypadku pieczywa − 0,45 g sodu/1,2 g soli na 100 g produktu
     
Warzywa i owoce: surowe lub przetworzone, w żywieniu całodziennym 5 porcji (3 porcje warzyw i 2 porcje owoców), jedna porcja może być zastąpiona sokiem 200 ml, bez dodatku cukru i substancji słodzących, nie więcej niż 0,12 g sodu na 100 g produktu. Minimum 1 porcja warzyw i owoców w obiedzie, minimum 3 porcje surowych warzyw w obiedzie w tygodniu, minimum 3 rożne gatunki warzyw i owoców w obiedzie w tygodniu   Nie mogą zawierać więcej niż 15 g cukru oraz 0,4 g/1 g soli na 100 g produktu
     
Mięso, ryby, jaja, nasiona roślin strączkowych, orzechy, nasiona: minimum 1 porcja z tej kategorii każdego dnia, porcja ryby przynajmniej raz w tygodniu   Nie więcej niż 0,4 g/1 g soli na 100 g produktu
     
Mleko i jego przetwory: nie więcej niż 10 g cukru na 100 g produktu. Minimum 2 porcje w żywieniu przedszkolnym i 3 w żywieniu całodziennym   Nie więcej niż 13,5 g cukru na 100 g produktu
     
Tłuszcze: olej roślinny rafinowany o zawartości JNKT powyżej 50% i WNKT poniżej 40%, masło, margaryna miękka    
     
Napoje gotowe: woda mineralna, źródlana, stołowa, napoje zastępujące mleko do 10 g cukru i 0,12 g sodu na 100 g produktu, soki owocowe i warzywne w porcji do 200 ml, koktajle   Nie mogą zawierać więcej niż 15 g cukru oraz 0,4 g/1 g soli na 100 g produktu
     
Napoje przygotowywane na miejscu: herbata, napary owocowe z naturalnych aromatów, kawa zbożowa, kakao naturalne; dozwolone słodzenie miodem. Kompot bez dodatku cukru   10 g cukru na 250 ml
     
Sól i przyprawy: tylko w procesie przygotowywania sól sodowo-potasowa, zioła, przyprawy świeże lub suszone bez dodatku soli, zupy, sosy z naturalnych składników do 10 g cukru i 10 g tłuszczu na 100 g produktu gotowego do spożycia   Bez ograniczeń

 

 

Celem zaproponowanych zmian jest ochrona zdrowia poprzez zmniejszenie spożycia cukrów, substancji słodzących, tłuszczu oraz soli, jak również zapewnienie racjonalnego żywienia w stołówkach oraz dostępności odpowiednich produktów w sklepikach szkolnych. Dokładne uzasadnienie dostępne jest w treści rozporządzenia7, 8.

Specjaliści z zakresu żywienia powinni być zatrudniani w placówkach oświatowych. Nie jest to wymóg rozporządzenia, a jedynie rekomendacja mająca na celu zapewnienie odpowiednio zbilansowanych posiłków. Wszyscy są zdania, iż najważniejsza jest edukacja i współpraca dzieci, rodziców, nauczycieli i kucharzy, którzy wzajemnie będą wspierać idee inwestycji w zdrowe posiłki.

PRZYPISY

  1. Szymander-Buszka K., Waszkowiak K., Jędrusek-Golińska A. i wsp., Ocena asortymentu sklepików szkolnych w szkołach miasta Poznania, „Prob. Hig i Epidem.” 9, 2010, 628−631.
  2. Łukasiewicz D., Bachanek T., Kozłowska A., Nawyki żywieniowe dzieci i młodzieży ze szkoły podstawowej, gimnazjalnej i liceum na podstawie sprzedaży w sklepikach szkolnych, „Zdrowie Publiczne”  14(1), 2004, 37−41.
  3. Ekspertyza w sprawie produktów sprzedawanych w sklepikach szkolnych kontekście propozycji zmian w projekcie ustawy o zmianie ustawy o bezpieczeństwie żywności i żywienia, Instytut Żywności i Żywienia, Warszawa 2013, 16.
  4. Widz M., Sklepiki szkolne w Warszawie, w: Wiem, co jem − sklepiki szkolne.  Opracowanie wydane w ramach kampanii społecznej na rzecz prawidłowego żywienia, Miasto Stołeczne Warszawa, Warszawa 2011, 7−8.
  5. Dane pochodzą z Systemu Informacji Oświatowej wg spisu na dzień 30 września 2014 r. oraz danych GUS wg spisu na dzień 30 września 2013 r.
  6. Zdrowie dzieci i młodzieży w Polsce w 2009 r., GUS, Kraków 2011, 84−90.
  7. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 26 sierpnia 2015 r. w sprawie grup środków spożywczych przeznaczonych do sprzedaży dzieciom i młodzieży w jednostkach systemu oświaty oraz wymagań, jakie muszą spełniać środki spożywcze stosowane w ramach żywienia zbiorowego dzieci i młodzieży w tych jednostkach
  8. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 26 lipca 2016 r. w sprawie grup środków spożywczych przeznaczonych do sprzedaży dzieciom i młodzieży w jednostkach systemu oświaty oraz wymagań, jakie muszą spełniać środki spożywcze stosowane w ramach żywienia zbiorowego dzieci i młodzieży w tych jednostkach.

O autorze

Dietetyk kliniczny mgr Hanna Stolińska

CZYTAM ARTYKUŁY

Absolwentka Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego. Współpracuje z osobami z problemem nadwagi i otyłości, chorób diet zależnych oraz będących na dietach alternatywnych, ze szczególnym uwzględnieniem diet roślinnych. Prowadzi szkolenia żywieniowe dla dzieci i dorosłych, m.in. "Zdrowa kuchnia, zdrowe społeczeństwo" oraz "W Zielonej Krainie". Współpracuje z cateringami zarówno dietetycznymi, jak i tymi, które przygotowują posiłki do szkół i przedszkoli, szerzy wiedzę na temat zdrowego żywienia poprzez liczne wykłady i spotkania z różnymi odbiorcami, również z osobami starszymi, rodzicami dzieci w szkołach i przedszkolach. Autorka artykuły naukowe i popularnonaukowe oraz książek o tematyce dietetycznej.

Czytaj więcej