Głównymi czynnikami nasilającymi proces MPS są: żywność (w szczególności białka) oraz aktywność fizyczna. Białka pochodzące z żywności, poza tym, że są substratami dla nowych protein syntetyzowanych w organizmie (m.in. białek kurczliwych, ale także dla białek niemięśniowych, takich jak ścięgna czy kości), mogą również działać jako cząsteczki sygnałowe stymulujące odpowiedź MPS.

Odpowiedź MPS wywołana konsumpcją żywności jest procesem krótkotrwałym i utrzymuje się tylko 4−5 godzin po spożyciu. Wykazano, że wykonanie ćwiczeń przed konsumpcją posiłku uwrażliwia tkankę mięśniową na właściwości anaboliczne spożywanego białka. W związku z tym więcej aminokwasów pochodzących z pożywienia zostanie wykorzystanych do procesu de novo MPS, jeżeli posiłek białkowy zostanie poprzedzony jednostką treningową. Proces zwiększonej wrażliwości anabolicznej na białka (a właściwie aminokwasy) pochodzące z pożywienia utrzymuje się aż do 24 godzin po zakończeniu jednostki treningowej o charakterze oporowym (np. trening na siłowni). Należy pamiętać o tym, że ćwiczenia aerobowe (np. bieg) czy też wysiłek interwałowy (np. piłka nożna) również będą stymulowały proces MPS, jednak rodzaj syntetyzowanych białek będzie inny niż w przypadku treningu oporowego.

Aktualne dane naukowe sugerują, że w celu optymalizacji adaptacji metabolicznych, naprawy i przebudowy protein w organizmie podaż białek pokarmowych powinna wahać się w granicach od 1,2 g do 2,0 g/kg/dzień. Wyższa konsumpcja omawianego makroskładnika może okazać się pomocna w trakcie zmniejszonej podaży energetycznej (celowa redukcja masy ciała). Dzienne spożycie białka powinno zostać zrealizowane w oparciu o prawidłowy wzorzec żywieniowy. W praktyce oznacza to konsumpcję umiarkowanej ilości białka wysokiej jakości w regularnych odstępach czasowych w ciągu całego dnia, a także bezpośrednio po zakończeniu sesji treningowej, nawet jeżeli jej głównym celem nie jest przerost włókien mięśniowych. Wspomniany zakres spożycia białka w mniejszym stopniu powinien być zależny od rodzaju uprawianej dyscypliny sportowej (sporty siłowe vs. sporty wytrzymałościowe). Głównym czynnikiem determinującym ostateczną podaż białka w diecie powinny być takie zmienne, jak: stopień wytrenowania (zapotrzebowanie na białko wśród osób wytrenowanych ulega zmniejszeniu), okres periodyzacji treningu (np. w okresie częstych oraz intensywnych sesji treningowych czy też w wyniku wprowadzenia nowego bodźca treningowego podaż białka powinna oscylować w zakresie górnej granicy normy). Dodatkowo w przypadku niskiej dostępności energii (w szczególności węglowodanów), czyli w sytuacji gdy jej ilość nie jest dostosowana do bieżącego zapotrzebowania energetycznego, aminokwasy mogą być wykorzystywane jako substrat energetyczny. Z tego powodu w okresie redukcji masy ciała lub w przypadku konieczności ograniczenia aktywności (np. kontuzja) również rekomenduje się zwiększoną podaż białka na poziomie 2,0 g/kg/d lub więcej w celu minimalizacji utraty beztłuszczowej masy ciała.