SKŁAD MLEKA KOBIECEGO
Skład mleka kobiecego może różnić się osobniczo, pomiędzy populacjami, w zależności od warunków środowiskowych i faz laktacji3-5. Jednocześnie wiele istotnych cech mleka kobiecego jest wspólne dla wszystkich populacji, np. zawartość kalorii z tłuszczu6. Mleko dostosowuje się do indywidualnego zapotrzebowania matki i dziecka.
Pokarm kobiecy jest substancją biologicznie czynną, co oznacza, że zawiera ponad 80 enzymów wspomagających trawienie. W pokarmie obecne są również żywe komórki krwi, tj. limfocyty B, T, neutrofile czy makrofagi, które wykazują działanie przeciwinfekcyjne. Za odporność nieswoistą błon śluzowych odpowiada immunoglobulina A, której największe stężenie występuje w siarze, w pierwszych dobach po porodzie, ale, co ciekawe, również w okresie odstawiania od piersi. Mikrobiota zawarta w mleku matki kolonizuje przewód pokarmowy niemowlęcia, wspomagając proces trawienia i syntezę witamin7.
Wpływ diety matki na podstawowy skład pokarmu jest niewielki. W przeważającej mierze decydują o nim rezerwy zgromadzone podczas ciąży i aktualne produkty przemiany materii w organizmie matki. Zawartość poszczególnych składników odżywczych, witamin i składników mineralnych w dojrzałym pokarmie kobiety jest praktycznie stała. Istnieją niewielkie różnice w przypadku niektórych witamin z grupy B, witaminy C i kwasów tłuszczowych.
Niedostateczny poziom nawodnienia matki w okresie laktacji ma wpływ na objętość wytwarzanego przez nią pokarmu, jednak nie wpływa na zawartość składników odżywczych. W sytuacji skrajnego niedożywienia u matki obserwuje się zmniejszenie ilości produkowanego mleka oraz zmniejszenie jego właściwości immunoprotekcyjnych. Wpływ diety matki na skład mleka jest badany. Należy jednak podkreślić, że nieprzestrzeganie odpowiedniej diety wpływa niekorzystnie głównie na organizm kobiety, ponieważ produkcja mleka jest dla organizmu kobiety priorytetem, inne przemiany metaboliczne zostają odsunięte na kolejne miejsca8.
Nie udowodniono wpływu eliminacji z diety kobiety w okresie laktacji składników potencjalnie alergizujących na ryzyko rozwoju alergii u zdrowego niemowlęcia. Większość diet wykluczających, zalecanych kobietom karmiącym, nie ma racjonalnego uzasadnienia. W przypadku zastosowania specjalnej diety ze wskazań medycznych takie postępowanie będzie wymagało uzupełnienia i rozważenia suplementacji celem odpowiedniego zbilansowania żywienia matki karmiącej8-9.
Żywienie w pierwszym okresie życia dziecka ma istotne znaczenie dla tzw. programowania metabolicznego (żywieniowego). Niewłaściwy czas i sposób podaży składników pokarmowych oraz ich niewystarczająca ilość wpływają niekorzystnie na metabolizm i przebieg procesów fizjologicznych dziecka. Może to skutkować zwiększonym ryzykiem pojawienia się takich chorób jak otyłość, choroby alergiczne czy choroby układu krążenia1,2. Idealnym wzorcem żywienia niemowlęcia jest mleko matki. Dążenie do wyłącznego karmienia piersią (lub pokarmem matki) przez okres pierwszych 6 miesięcy życia powinno być priorytetem w żywieniu niemowląt. Krótsze lub częściowe karmienie mlekiem matki również wykazuje korzystne właściwości i powinno być kontynuowane tak długo, jak będzie to odpowiednie dla matki i dziecka.
mgr Joanna Walasek
Choroba Leśniowskiego-Crohna (ang. Crohn’s Disease, CD) to zaburzenie zaliczane do przewlekłych nieswoistych chorób zapalnych jelit (ang. Inflammatory Bowel Disease, IBD) przebiegające z okresami remisji oraz zaostrzeń objawów. Jak dotąd, etiologia choroby Leśniowskiego-Crohna nie została poznana, jednakże w etiopatogenezie tego schorzenia podkreśla się rolę czynników genetycznych, immunologicznych oraz środowiskowych. W ciągu ostatnich lat zwiększa się zapadalność na tę chorobę, szczególnie w krajach wysoko rozwiniętych, co wynika ze zmian socjoekonomicznych, a także żywieniowych. Największa zachorowalność choroby Leśniowskiego-Crohna występuje na terenie Ameryki Północnej oraz w Europie Zachodniej, rzadziej w Afryce czy Azji. W Polsce, zgodnie z danymi Krajowego Rejestru Chorych na Chorobę Leśniowskiego-Crohna (za rok 2012), jednostka ta może dotyczyć 5191 osób, przy czym może to być liczba ponad dwa razy większa z racji trudności we wczesnym wykryciu tego schorzenia.
czytaj dalej
dr n. biomed. Joanna Jurek
Zastąpienie w diecie tłuszczów nasyconych tłuszczami nienasyconymi pozytywnie wpływa na zdrowie naszego organizmu, zwłaszcza serca i mózgu; co w dużej mierze jest związane ze zdolnością nienasyconych kwasów tłuszczowych do zmniejszania stanów zapalnych oraz utrzymania prawidłowego poziomu lipidów we krwi.
czytaj dalej
Joanna Jaczewska-Schuetz, dr Katarzyna Wolnicka
Wyzwania żywieniowe i nauki na przyszłość wynikające z pandemii COVID-19 to temat przewodni minionego VI Narodowego Kongresu Żywieniowego, zorganizowanego przez Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego PZH – PIB. Tegoroczny Kongres Żywieniowy, który odbył się w sobotę 23 października 2021 roku, był ważnym wydarzeniem dla wszystkich osób związanych z tematyką żywienia, budowania odporności oraz utrzymaniem zdrowia w tym szczególnym okresie, jakim jest pandemia COVID-19.
czytaj dalej
