Celiakia (synonim: glutenozależna choroba trzewna) − to choroba zapalna jelita cienkiego o podłożu immunologicznym, spowodowana trwałą nietolerancją glutenu zawartego w zbożach (m.in. w pszenicy, życie i jęczmieniu). Występuje u osób z predyspozycją genetyczną. Celiakia jest uważana obecnie za jedną z najczęściej występujących na świecie chorób uwarunkowanych genetycznie. Częstość występowania potwierdzonej celiakii u osób dorosłych wynosi do 1,0%.
Nierozpoznana i nieleczona celiakia może prowadzić do wielu zaburzeń, w tym m.in.: hematologicznych (niedokrwistość), ginekologiczno-położniczych (niepłodność, wzrost częstości samoistnych poronień), metabolicznych (osteopenia/osteoporoza) i neurologicznych (migrena, padaczka). Nieleczona celiakia zwiększa również ogólne ryzyko zachorowania na złośliwe nowotwory jelita cienkiego. Skuteczne leczenie (dieta bezglutenowa) wprowadzone wcześnie i kontynuowane przez całe życie zmniejsza ryzyko wystąpienia wymienionych powikłań.
W ostatnich latach zdecydowanie wzrosła wykrywalność celiakii wśród dorosłych. Zawdzięczamy to wprowadzeniu nowoczesnych testów diagnostycznych: badanie przeciwciał przeciwko transglutaminazie (IgATTG). Rozpoznanie celiakii powinno być potwierdzone wykonaniem oceny wycinka z dwunastnicy (gastroskopia).
Badania wskazują, że ryzyko zachorowania na celiakię jest większe u pacjentów z innymi chorobami autoimmunologicznymi, w tym: choroby autoimmunologiczne tarczycy (choroba Hashimoto, choroba Gravesa i Basedowa), cukrzyca typu 1, choroba Addisona1, 2. W przypadku choroby Hashimoto częstość występowania celiakii ocenia się na około 6%, wg niektórych badań jest ona 10 x większa niż w ogólnej populacji. Wynika to m.in. z podobnych uwarunkowań genetycznych. Niestety brak jest jednoznacznych zaleceń dotyczących diagnostyki w kierunku celiakii u osób z innymi chorobami autoimmunologicznymi. Problem jest bardzo istotny, gdyż występowanie choroby Hashimoto dotyczy coraz większej grupy osób dorosłych. Na co w związku z tym powinni zwrócić uwagę pacjenci z chorobą Hashimoto i prowadzący ich lekarze? Przede wszystkim należy zwrócić uwagę na niespecyficzne objawy mogące sugerować występowanie celiakii.
U następujących pacjentów z chorobą Hashimoto należy wykonać badania w kierunku celiakii:
WIĘCEJ O DIECIE BEZGLUTENOWEJ W ARTYKUŁACH:
Okres zimowy, a przede wszystkim świąteczny, kojarzy się niezmiennie z zapachem i smakiem przypraw, które w tym czasie dodawane są zarówno do potraw jak i napojów. Ich właściwości smakowe i wybitny aromat, to nie jedyne "zalety" cynamonu, anyżu czy imbiru. Wiele z nich ma właściwości zdrowotne, o czym warto informować lub przypominać naszym pacjentom.
Ostatnio coraz więcej osób wybiera dietę bezglutenową, choć nie ma ku temu medycznych wskazań. Jedni wierzą, że dzięki diecie pozbawionej glutenu uzyskają niższą masę ciała, poprawi się ich uroda i samopoczucie, inni wierzą, że znikną bóle brzucha, wzdęcia, biegunki i kłopoty ze snem, jeszcze inni mają nadzieję, że uda im się opanować chorobę autoimmunologiczną. Czy to wszystko jest możliwe do osiągnięcia dzięki wyeliminowaniu jednego składnika pokarmowego? Czy samowolne eksperymentowanie z dietą bezglutenową, bez odpowiedniej diagnostyki, jest słuszne?
Zespół jelita nadwrażliwego (ang. IBS – irritable bowel syndrome) − to przewlekła choroba jelit objawiająca się dyskomfortem i/lub bólem brzucha (najczęściej umiejscowionym w podbrzuszu i jego lewym dolnym kwadrancie) związanym z defekacją, zmianą rytmu wypróżnień. Co ciekawe, nasila się po posiłku, natomiast ulega złagodzeniu dopiero po wypróżnieniu. Dodatkowo mogą pojawić się wzdęcia brzucha, nudności, wymioty, zgaga.
Nierzadko obserwuje się dolegliwości ze strony układu moczowo-płciowego, do których zaliczyć można m.in. częstomocz czy bolesne współżycie seksualne.
