Choroba Leśniowskiego-Crohna (CD, ang. Crohn’s disease) należy do grupy nieswoistych chorób zapalnych jelit (IBD, ang. inflammatory bowel disease) o niewyjaśnionej etiologii1. Diagnozowana jest u osób w różnym okresie życia, najczęściej pojawia się w wieku 15–25 lat2. Częstsze występowanie można zaobserwować u ludzi rasy białej niż czarnej. Choroba ta dominuje w wysoko rozwiniętych miastach Europy Zachodnio-Północnej, głównie w krajach skandynawskich oraz anglosaskich3.
Dane epidemiologiczne dotyczące zapadalności na choroby zapalne jelit w Polsce nie są precyzyjne. Według informacji uzyskanych z ośrodków zapisanych w Krajowym Rejestrze choroby Leśniowskiego-Crohna w Polsce na CD choruje 6155 pacjentów9.
Patogeneza IBD jest wieloczynnikowa, w rozwoju nieswoistych zapaleń jelit mogą uczestniczyć czynniki genetyczne, środowiskowe i immunologiczne4. Rodzinne występowanie choroby Leśniowskiego-Crohna obserwowane jest w 5–10% przypadków zachorowań. Z patofizjologią CD wiąże się występowanie genu NOD2/CARD15, który położony jest na chromosomie 165, 6. Gen ten należy do rodziny NOD1/APAF1, odgrywającej rolę w odpowiedzi organizmu na działanie antygenów bakteryjnych. Obecność dwóch alleli zmutowanego genu zwiększa ryzyko zachorowania na chorobę Leśniowskiego-Crohna o 20–40 razy5, 6. Wśród czynników środowiskowych zwiększających ryzyko występowania CD należy wymienić przede wszystkim nieprawidłową mikrobiotę jelitową, niewłaściwą dietę, palenie papierosów, przyjmowane leki, przebyte infekcje bakteryjne, wirusowe oraz stres7, 8. W krajach wysoko rozwiniętych zapadalność na CD ma prawdopodobnie związek z dietą bogatą w węglowodany proste, jak np. sacharoza, nieprawidłowym stosunkiem kwasów tłuszczowych omega-3 do omega-6 oraz dietą ubogą w owoce i warzywa3.
Głównymi objawami CD są: biegunka, bóle brzucha, gorączka oraz utrata łaknienia. Wymienione symptomy prowadzą do utraty masy ciała u pacjentów oraz możliwości rozwoju niedożywienia. Chorzy często mają zdiagnozowane takie nieprawidłowości, jak: niedokrwistość z niedoboru żelaza, hipoalbuminemia, niedobory witamin (głównie B1, B12, D i K) oraz składników mineralnych, takich jak: Ca, Mg, K. Dodatkowo stwierdza się niedobór kwasu foliowego oraz cynku (szczególnie często u osób leczonych sulfasalazyną)11, 12. Niedożywienie jakościowe oraz ilościowe ma negatywny wpływ na przebieg kliniczny choroby, zatem celem nadrzędnym będzie prawidłowe odżywienie pacjenta i utrzymywanie jak najdłużej remisji.
Wśród czynników etiologicznych choroby Leśniowskiego-Crohna wymienia się również niewłaściwy skład mikrobioty jelitowej, który przejawia się zwiększeniem liczby bakterii, takich jak: Bacteroides spp., Escherichia coli, Enterobacter spp. w stosunku do Bifidobacterium i Lactobacillus spp.10. Kolejnym drobnoustrojem podejrzewanym o udział w inicjacji i rozwoju nieswoistych chorób zapalnych jelit jest Mycobacterium paratuberculosis (MAP). Prątek ten bardzo często występuje w bioptatach jelit osób chorujących na chorobę Leśniowskiego-Crohna. U 83% pacjentów chorujących na CD zaobserwowano obecność przeciwciał przeciwko Mycobacterium avium spp paratuberculosis. Co ciekawe, drobnoustrój ten wykazywany jest również w mleku matek ze stwierdzoną chorobą Leśniowskiego-Crohna19.
Choroba Leśniowskiego-Crohna (CD, ang. Crohn’s disease) należy do grupy nieswoistych chorób zapalnych jelit (IBD, ang. inflammatory bowel disease) o niewyjaśnionej etiologii1. Diagnozowana jest u osób w różnym okresie życia, najczęściej pojawia się w wieku 15–25 lat2. Częstsze występowanie można zaobserwować u ludzi rasy białej niż czarnej. Choroba ta dominuje w wysoko rozwiniętych miastach Europy Zachodnio-Północnej, głównie w krajach skandynawskich oraz anglosaskich3.
Pełna treść artykułu, wraz z załącznikami do pobrania, dostępna jest dla prenumeratorów czasopisma, po zalogowaniu się.
Dieta śródziemnomorska to zespół nawyków żywieniowych typowych dla mieszkańców regionu śródziemnomorskiego, którzy w latach 60. XX wieku rzadko zapadali na choroby serca, nadciśnienie tętnicze, cukrzycę typu II oraz niektóre nowotwory. Zachowania żywieniowe tego typu stanowią pełne odzwierciedlenie zasad zdrowego żywienia i warto je wprowadzić w życie w celu profilaktyki lub wspomagania leczenia przewlekłych chorób niezakaźnych.
Słowo kolagen pochodzi z greki, gdzie kola oznacza gumę, a gen oznacza produkcję. Kolagen jest włóknistym białkiem strukturalnym obecnym w matriksie pozakomórkowym i tkankach łącznych zwierząt. Kolagen jest białkiem najobficiej występującym w królestwie zwierząt. Nieobecny jest jedynie w roślinach i jednokomórkowych organizmach, gdzie jego rolę przejęły polisacharydy i celuloza.
W sytuacji niedoboru wody (odwodnienie) błony komórkowe stają się mniej przepuszczalne, utrudniają przepływ hormonów i składników odżywczych do wnętrza komórki i wypływanie produktów przemiany materii, które powodują uszkodzenia komórek, co w efekcie może prowadzić do częściowego lub całkowitego zniszczenia komórki.
