Dieta śródziemnomorska to zespół nawyków żywieniowych typowych dla mieszkańców regionu śródziemnomorskiego, którzy w latach 60. XX wieku rzadko zapadali na choroby serca, nadciśnienie tętnicze, cukrzycę typu II oraz niektóre nowotwory. Zachowania żywieniowe tego typu stanowią pełne odzwierciedlenie zasad zdrowego żywienia i warto je wprowadzić w życie w celu profilaktyki lub wspomagania leczenia przewlekłych chorób niezakaźnych.
Istnieje wiele wariantów diety śródziemnomorskiej, w zależności od rodzaju kuchni obecnej w danym kraju leżącym w basenie Morza Śródziemnego. Niższa śmiertelność i zachorowalność na wyżej opisywane choroby miała miejsce jedynie w Grecji, dlatego dieta tam panująca uważana jest za najzdrowszą odmianę diety śródziemnomorskiej. Tradycyjna dieta na Krecie była bogata głównie w produkty pochodzenia roślinnego, takie jak: owoce, warzywa, ziemniaki, nasiona roślin strączkowych, produkty zbożowe, orzechy oraz nasiona. Charakteryzowała się spożyciem wyłącznie produktów świeżych lub będących w minimalnym stopniu przetworzenia. Ponadto deser stanowiły owoce, a cukier i miód spożywało się tylko kilka razy w tygodniu. Dieta śródziemnomorska w tym regionie obfitowała w oliwę z oliwek, będącą głównym źródłem tłuszczu, oraz charakteryzowała się niskim spożyciem mięsa, w którym dominował chudy drób i ryby. Produkty mleczne (tj. ser i jogurt), ale również jaja i wino były dozowane do posiłków w sposób niski do umiarkowanego. Warto wiedzieć, że do przygotowania jednego posiłku w Grecji używało się aż 14–20 produktów, a ich duża różnorodność gwarantowała dostarczenie niemal wszystkich składników odżywczych. Zgodnie z panującą tradycją bazę do każdego posiłku stanowił sos przygotowany z: oliwy z oliwek, czosnku, cebuli, natki pietruszki, oregano, mięty i świeżych pomidorów, będący prawdziwą mieszanką antyoksydantów1. Sam sos stanowił źródło niezbędnych nienasyconych kwasów tłuszczowych o korzystnym stosunku n-6/n-3, kwasu α-linolenowego, witaminy C i E, β-karotenu oraz wielu składników mineralnych, w tym potasu i magnezu. W połączeniu z innymi warzywami, ziemniakami, fasolą, rybą lub mięsem stanowił element doskonale zbilansowanego posiłku, o silnych właściwościach antyoksydacyjnych oraz przeciwmiażdżycowych2.
Pierwsze zalecenia diety śródziemnomorskiej zostały sprecyzowane podczas Conference on the Diets Mediterranean już w 1993 roku4. Obecnie jej zasady zostały opisane w postaci uproszczonych wytycznych umieszczonych na schemacie w tzw. piramidzie śródziemnomorskiej.
Podstawę piramidy stanowi woda i napary ziołowe. Zauważmy, że na stole w Grecji zawsze umieszczony jest dzbanek z wodą, a w restauracji chętnie podaje się herbatki ziołowe: z lipy, melisy, mięty czy też rumianku1. Na kolejnym piętrze piramidy sklasyfikowano produkty, które zawsze wchodzą w skład głównych posiłków, takie jak: produkty zbożowe, warzywa, owoce oraz oliwa z oliwek. Produkty zbożowe powinny pochodzić z pełnego przemiału, wówczas mamy gwarancję, iż zawierają dużą ilości błonnika, witamin z grupy B oraz składników mineralnych. Konsumpcja warzyw i owoców powinna sięgać aż ok. 700 g dziennie, gdyż są cennym źródłem antyoksydantów, witamin, składników mineralnych oraz błonnika, zarówno tego rozpuszczalnego, jak i nierozpuszczalnego2.
Dieta śródziemnomorska to zespół nawyków żywieniowych typowych dla mieszkańców regionu śródziemnomorskiego, którzy w latach 60. XX wieku rzadko zapadali na choroby serca, nadciśnienie tętnicze, cukrzycę typu II oraz niektóre nowotwory. Zachowania żywieniowe tego typu stanowią pełne odzwierciedlenie zasad zdrowego żywienia i warto je wprowadzić w życie w celu profilaktyki lub wspomagania leczenia przewlekłych chorób niezakaźnych.
Pełna treść artykułu, wraz z załącznikami do pobrania, dostępna jest dla prenumeratorów czasopisma, po zalogowaniu się.
Słowo kolagen pochodzi z greki, gdzie kola oznacza gumę, a gen oznacza produkcję. Kolagen jest włóknistym białkiem strukturalnym obecnym w matriksie pozakomórkowym i tkankach łącznych zwierząt. Kolagen jest białkiem najobficiej występującym w królestwie zwierząt. Nieobecny jest jedynie w roślinach i jednokomórkowych organizmach, gdzie jego rolę przejęły polisacharydy i celuloza.
Choroba Leśniowskiego-Crohna (CD, ang. Crohn’s disease) należy do grupy nieswoistych chorób zapalnych jelit (IBD, ang. inflammatory bowel disease) o niewyjaśnionej etiologii1. Diagnozowana jest u osób w różnym okresie życia, najczęściej pojawia się w wieku 15–25 lat2. Częstsze występowanie można zaobserwować u ludzi rasy białej niż czarnej. Choroba ta dominuje w wysoko rozwiniętych miastach Europy Zachodnio-Północnej, głównie w krajach skandynawskich oraz anglosaskich3.
W sytuacji niedoboru wody (odwodnienie) błony komórkowe stają się mniej przepuszczalne, utrudniają przepływ hormonów i składników odżywczych do wnętrza komórki i wypływanie produktów przemiany materii, które powodują uszkodzenia komórek, co w efekcie może prowadzić do częściowego lub całkowitego zniszczenia komórki.
