W przypadku pracy z dzieckiem lub nastolatkiem duże znaczenie dla powodzenia dietoterapii lub wprowadzania zmian w sposobie żywienia pacjenta ma jego rodzina. Mimo że to właśnie rodzice po dostrzeżeniu nieprawidłowości w sposobie odżywiania się ich dziecka zgłaszają się po pomoc, ich postawa może utrudniać leczenie. W jaki sposób poprawić jakość kontaktu z rodziną dziecka, aby zwiększyć szansę powodzenia dietoterapii? Na jakie zachowania rodziców zwracać szczególną uwagę? Jak radzić sobie z ich trudnymi zachowaniami?

Proszę naprawić moje dziecko

„Mój syn oszukuje mnie, podjada słodycze i chowa papierki, które ja i tak później znajduję. Nigdy wcześniej nie było z nim takich kłopotów, był grzeczny i prawdomówny, teraz coś w niego wstąpiło”.

Rodzice mogą lokować problem w dziecku, twierdząc, że jest ono krnąbrne, niegrzeczne lub chore i to ono powinno być poddane leczeniu. Jednak − zgodnie z paradygmatem systemowego rozumienia rodziny − dziecko poprzez swoje zachowanie wyraża trudności całego systemu rodzinnego. W tym ujęciu rodziny małych pacjentów funkcjonują w specyficzny sposób, który sprzyja pojawieniu się i utrzymaniu objawów¹. Oczywiście, rolą dietetyka nie jest prowadzenie terapii rodzinnej, ale warto pamiętać o tym, że trudności związane z odżywianiem się dziecka często są jedynie widocznym objawem, którego przyczyna leży głębiej w systemie rodzinnym. Koncentrowanie się wyłącznie na zmianach dietetycznych może okazać się niewystarczające.

Jednocześnie uważa się, że jedna zmiana pociąga za sobą kolejne, a zmiana w zachowaniu jednego członka rodziny wpływa na zmiany zachowań pozostałych osób¹. Prowadząc dietetycznie dziecko lub nastolatka, dietetyk powinien analizować kontekst rodzinny, który z jednej strony może pomóc dziecku w zmianie zachowań żywieniowych, ale może także nasilać nieadaptacyjne zachowania. Pamiętajmy, że u otyłych dzieci rodzinne zachowania żywieniowe odgrywają istotną rolę w pojawieniu się i utrzymywaniu nadwagi i otyłości. Dzieci uczą się poprzez obserwację i naśladowanie zachowań rodziców. U dzieci z nadwagą i otyłych rodzice przekazują swój styl jedzenia i wpływają na zachowanie dziecka podczas jedzenia poprzez szczególne wzmocnienia określonych zachowań². Dlatego też, aby interwencja wobec dziecka mogła być skuteczna, zmiana zachowań żywieniowych oraz wzorców aktywności powinna obejmować całą rodzinę.