Istnieje wiele badań potwierdzających skuteczność stosowania kofeiny w kontekście poprawy zdolności wysiłkowych. Jednak znaczna część protokołów badawczych wykorzystuje w celu ilościowego oznaczenia efektu tzw. badanie do wyczerpania (ang. time to exhaustion, TTE), podczas którego uczestnicy wykonują czynność (najczęściej bieg na bieżni lub jazda na cykloergometrze), aż do momentu, w którym nie są w stanie kontynuować zadania z określoną intensywnością.
Niestety badania typu TTE charakteryzują się wysoką dzienną zmiennością uzyskiwanych rezultatów (CV∼27%)1 i niezbyt trafnie naśladują warunki, w których odbywają się zawody sportowe. Większą powtarzalnością (CV∼3%)1 oraz bliższym odwzorowaniem intensywności towarzyszącej zawodnikom podczas imprez sportowych cechują się protokoły badawcze z próbą czasową (ang. time trial, TT), podczas których badane osoby w jak najszybszym czasie muszą ukończyć ustalony dystans lub wykonać określoną ilość pracy.
W 2009 roku Ganio i in.2 przeanalizowali 21 prac, w których do oceny wpływu spożycia kofeiny (3−6 mg/kg m.c.) na zdolności wysiłkowe jako narzędzie wykorzystano protokoły typu TT. Autorzy pracy wywnioskowali, że konsumpcja kofeiny związana była ze średnią poprawą wyników o 3,2 ± 4,3%. Warto jednak podkreślić, że pomiędzy poszczególnymi badaniami obserwowany efekt ergogeniczny był bardzo zróżnicowany.
Różnice międzyosobnicze
W ciekawej pracy pochodzącej z początku lat 90.3 naukowcy z Uniwersytetu w Guelph poprosili wytrenowanych sportowców o dwukrotne przeprowadzenie testu TTE (z intensywnością 85% VO2max) na rowerze oraz bieżni. Godzinę przed wykonaniem ćwiczeń uczestnicy w losowej kolejności otrzymali kofeinę lub placebo. Pomimo poprawy wytrzymałości po spożyciu kofeiny u wszystkich badanych osób, rozpiętość rezultatów wahała się od 5% do 87% oraz od 10% do 156%, odpowiednio dla testów przeprowadzonych na bieżni oraz rowerze. Tak dużych różnic nie można wytłumaczyć wyłącznie mniejszą powtarzalnością testów typu TTE, dlatego innym czynnikiem odpowiedzialnym za ten fakt mogą być różnice genetyczne występujące pomiędzy uczestnikami badań. Jednak w celu dalszych rozważań konieczne jest krótkie przypomnienie metabolizmu i mechanizmu działania kofeiny.
Metabolizm i mechanizm działania kofeiny
Kofeina w bardzo krótkim czasie po spożyciu ulega absorpcji w przewodzie pokarmowym, a po upływie 45−90 minut osiąga szczytowe stężenie we krwi. Swoją budową chemiczną przypomina adenozynę. Substancja ta z kolei, po połączeniu się ze swoimi receptorami rozprzestrzenionymi w obrębie całego organizmu, zwiększa percepcję bólu, uczucie senności, zmniejsza pobudzenie czy też spontaniczną aktywność lokomotoryczną oraz działa jako neuromodulator4. Z tego powodu główny mechanizm działania kofeiny przypisywany jest nieselektywnemu blokowaniu receptorów adenozynowych, co przeciwdziała wystąpieniu wspomnianych objawów, a w konsekwencji prowadzi do poprawy zdolności wysiłkowych5.
Istnieje wiele badań potwierdzających skuteczność stosowania kofeiny w kontekście poprawy zdolności wysiłkowych. Jednak znaczna część protokołów badawczych wykorzystuje w celu ilościowego oznaczenia efektu tzw. badanie do wyczerpania (ang. time to exhaustion, TTE), podczas którego uczestnicy wykonują czynność (najczęściej bieg na bieżni lub jazda na cykloergometrze), aż do momentu, w którym nie są w stanie kontynuować zadania z określoną intensywnością.
Pełna treść artykułu, wraz z załącznikami do pobrania, dostępna jest dla prenumeratorów czasopisma, po zalogowaniu się.
Tradycyjnie węglowodany (CHO) postrzegane są jako główny substrat energetyczny wykorzystywany w trakcie ćwiczeń wykonywanych z dużą intensywnością. Podczas długotrwałego wysiłku fizycznego egzogenna podaż CHO może pomagać w utrzymaniu odpowiedniego stężenia glukozy we krwi, zapobiegając tym samym wystąpieniu hipoglikemii.
Od pewnego czasu coraz bardziej popularny jest trend prowadzenia pacjenta przez cały zespół terapeutyczny. W skład takiego zespołu najczęściej wchodzą: lekarz, psycholog, dietetyk, fizjoterapeuta, pielęgniarka i − w zależności od potrzeby − specjaliści z innych dziedzin. W artykule postaramy się odpowiedzieć na pytania: jaka jest rola fizjoterapeuty, czy warto rozwijać współpracę na linii dietetyk − fizjoterapeuta oraz kiedy należy skierować pacjenta do specjalisty fizjoterapii i jakie korzyści dla pacjenta mogą wynikać z tej współpracy.
Miód lipowy powstaje z nektarów i spadzi. W polskim klimacie pszczoły pozyskują go głównie z lipy szerokolistnej (Tilia platyphyllos) i lipy drobnolistnej (Tilia cordata). Może mieć barwę od jasnożółtej do lekko zielonej i zależy ona od okresu jego zbioru, im później pozyskiwany tym odcień jest ciemniejszy. Podczas krystalizacji staje się złocistożółty. Jego smak jest określany jako ostry, gorzkawy, delikatnie ziołowy. Zapach wyraźnie lipowy.
W medycynie naturalnej wykorzystywany jest do wspomagania leczenia zapalenia górnych dróg oddechowych, przeziębienia i grypy. Dodatkowo wykazuje działanie rozgrzewające, przeciwgorączkowe i wykrztuśne. Wiele osób sięga po niego gdy jest narażonych na silny stres, gdyż ma właściwości uspokajające i odprężające.
