menu close arrow_back_ios person_add home

Żywienie chorych na nowotwór jelita grubego

dr n. med. Magdalena Jodkiewicz dr n. med. i n. o zdr. Agnieszka Surwiłło-Snarska

DIETETYKA ONKOLOGICZNA

01-09-2021

37/2021

Rak jelita grubego to nowotwór występujący w obrębie okrężnicy (wstępnicy, poprzecznicy, zstępnicy, esicy), zgięcia esiczo-odbytniczego, odbytnicy oraz odbytu i jest jednym z najczęstszych nowotworów złośliwych na świecie. W Polsce stanowi 12,6% wszystkich nowotworów złośliwych u mężczyzn i 9,5% u kobiet. Zachorowalność na ten nowotwór systematycznie wzrasta1

Większość nowotworów jelita grubego rozwija się na podłożu gruczolaka. Możliwy jest też rozwój na podłożu niezmienionej makroskopowo błony śluzowej tzw. typ raka de novo. Około 25% to raki występujące rodzinnie lub na podłożu genetycznym (rodzinna polipowatość gruczolakowata, zespół Lyncha). Objawy raka jelita grubego zależą od lokalizacji i stopnia zaawansowania. Do najczęstszych symptomów nowotworu jelita grubego należą: krwawienie utajone i jawne, bóle brzucha, zmiana rytmu wypróżnień, utrata masy ciała, niedokrwistość, wzdęcia, brak apetytu, gorączka oraz niedrożność jelita. Podstawą diagnostyki raka jelita grubego jest badanie endoskopowe (rektoskopia, sigmoidoskopia, kolonoskopia), które umożliwia wykrycie guza, pobranie wycinków oraz kontrolę pozostałej części jelita2.
Raki okrężnicy i raki odbytnicy wymagają różnego podejścia terapeutycznego. Główną metodą leczenia raka okrężnicy jest leczenie chirurgiczne. U pacjentów charakteryzujących się dużym ryzykiem nawrotu stosuje się uzupełniającą chemioterapię, która zwiększa odsetek wyleczeń. W leczeniu paliatywnym chemioterapia istotnie wydłuża czas życia chorych. Zastosowanie radioterapii w leczeniu chorych na raka okrężnicy ma niewielkie znaczenie. Postępowanie chirurgiczne w raku okrężnicy bez przerzutów odległych polega na resekcji odpowiedniego fragmentu jelita wraz z regionalnymi węzłami chłonnymi zależnie od lokalizacji guza i unaczynienia jelita: resekcja odcinkowa, hemikolektomia prawostronna, hemikolektomia lewostronna, hemikolektomia poszerzona, kolektomia. Przy obecności resekcyjnych przerzutów do wątroby lub płuc wraz z resekcją jelita wykonuje się jednoczesną lub następową resekcją zmian, a przy obecności nieresekcyjnych przerzutów rozpoczyna się chemioterapię i po 2–3 miesiącach ponownie ocenia odpowiedź na leczenie oraz możliwość wykonania zabiegu radykalnego. W przypadku nowotworów nieoperacyjnych zabieg chirurgiczny stosowany jest jako metoda paliatywna: resekcja jelita, zespolenie omijające, kolostomia obarczająca, endoskopowe protezowanie zwężenia2.
Rak odbytnicy jest umiejscowiony w odcinku jelita grubego od brzegu odbytu do wysokości ok. 12–15 cm. Nowotwory zlokalizowane wyżej leczy się jak raka okrężnicy. Leczenie chorych na raka odbytnicy wymaga współpracy chirurga, radioterapeuty oraz onkologa klinicznego. Szczególnie ważna, poza chirurgią, jest rola radioterapii. Decyzje o wyborze postępowania podejmowana jest podczas wielodyscyplinarnych spotkań klinicznych. Przed zastosowaniem leczenia operacyjnego w przypadku raka odbytnicy postępowaniem z wyboru u chorych leczonych w sposób skojarzony jest przedoperacyjna radioterapia lub chemio-radioterapia. W chirurgii raka odbytnicy zawsze dąży się do zachowania zwieraczy. W przypadku nowotworów umiejscowionych w górnej lub środkowej części odbytnicy wykonuje się przednią resekcję odbytnicy, natomiast u chorych z nisko położonym rakiem oraz w przypadku zaawansowanych lub nisko zróżnicowanych nowotworów umiejscowionych w środkowej odbytnicy wykonuje się brzuszno-kroczową amputację odbytnicy2.

Rak jelita grubego to nowotwór występujący w obrębie okrężnicy (wstępnicy, poprzecznicy, zstępnicy, esicy), zgięcia esiczo-odbytniczego, odbytnicy oraz odbytu i jest jednym z najczęstszych nowotworów złośliwych na świecie. W Polsce stanowi 12,6% wszystkich nowotworów złośliwych u mężczyzn i 9,5% u kobiet. Zachorowalność na ten nowotwór systematycznie wzrasta1

Chcesz przeczytać więcej?

Pełna treść artykułu, wraz z załącznikami do pobrania, dostępna jest dla prenumeratorów czasopisma, po zalogowaniu się.


O autorze

Magdalena Jodkiewicz

CZYTAM ARTYKUŁY

Dietetyk kliniczny w Dziale Żywienia Klinicznego oraz Poradni Chorób Metabolicznych w Narodowym Instytucie Onkologii im. Marii Skłodowskiej-Curie, gdzie ma otwarty przewód doktorski. Dodatkowo prowadzi własną praktykę zawodową. Specjalizuje się w żywieniu onkologicznym chorych na nowotwory przewodu pokarmowego oraz nowotwory piersi.

Agnieszka Surwiłło-Snarska

CZYTAM ARTYKUŁY

Absolwentka Wydziału Nauk o Żywieniu Człowieka i Konsumpcji SGGW ze specjalizacją dietetyka oraz studiów podyplomowych na kierunku Psychodietetyka. Pracuje jako dietetyk w Dziale Żywienia Klinicznego oraz Poradni Chorób Metabolicznych Narodowego Instytutu Onkologii im. Marii Skłodowskiej-Curie w Warszawie. Jest członkinią Szpitalnego Zespołu Żywieniowego. Prowadzi seminaria i wykłady m.in. z tematyki leczenia żywieniowego w onkologii. Jest także członkinią Polskiego Towarzystwa Żywienia Dojelitowego, Pozajelitowego i Metabolizmu.