Nukleotydy dietetyczne w zachowaniu zdrowia

Udostępnij:

Nukleotydy dietetyczne w zachowaniu zdrowia

IMMUNOŻYWIENIE

01-09-2021

37/2021

Nukleotydy dietetyczne wpływają na procesy metaboliczne organizmu związane z metabolizmem lipidów, wzmacniają odporność na infekcje, modulują odpowiedź immunologiczną, a także wspomagają wzrost, rozwój i naprawę tkanek. Nic w tym dziwnego, że cieszą się one tak dużym zainteresowaniem ze strony wielu osób szukających nowych sposobów na poprawę zdrowia czy wzmocnienie odporności. Czy zatem nukleotydy dietetyczne okażą się rewolucją na rynku suplementów diety? Czy będą one skuteczne we wzmacnianiu naszego organizmu w okresach jesienno-zimowej chandry? Dlaczego właściwości suplementów nukleotydowych są warte uwagi?

ŹRÓDŁA NUKLEOTYDÓW W DIECIE

Większość nukleotydów potrzebnych w naszym organizmie jest otrzymywana w ramach bezpośredniej syntezy (de novo), nukleotydy mogą również zostać dostarczone w ramach diety. Jak się okazuje, nukleotydy w postaci nukleoprotein, czyli białek połączonych z kwasem nukleinowym naturalnie występują w większości produktów pochodzenia zwierzęcego i roślinnego. Największe ich ilości możemy znaleźć mięsie zwierzęcym, rybach i nasionach roślin strączkowych, niemniej jednak znajdują się one także w mleku, jajach kurzych, a nawet w owocach.
Ile nukleotydów znajduje się w poszczególnych grupach produktów?

podroby zwierzęce: 50–400 mg/100 g,
owoce morza: 80–350 mg/100 g,
rośliny strączkowe: 140–490 mg/100 g,

Ciekawostką jest również fakt, że nukleotydy można znaleźć w preparatach odżywczych dla niemowląt, a także w mleku kobiecym. Nukleotydy znajdują się najczęściej głównie w białku pokarmowym, które ulegając procesom trawienia w przewodzie pokarmowym, głównie z udziałem enzymów proteolitycznych, może zostać wykorzystane do produkcji kwasów nukleinowych. Enzymy obecne w przewodzie pokarmowym, jak fosfodiesterazy, umożliwiają rozpad białka do nukleotydów, które następnie są hydrolizowane do nukleozydów przez fosfatazę alkaliczną w świetle jelita. Uzyskane w ten sposób nukleozydy mogą zostać wchłaniane przez enterocyty lub mogą ulec one dalszej degradacji w ramach działania nukleozydazy, do zasad azotowych – puryn i pirymidyn¹.

W JAKI SPOSÓB SUPLEMENTOWAĆ NUKLEOTYDY DIETETYCZNE?

Nukleotydy dietetyczne można podawać w ramach żywienia pozajelitowego, w formie doustnej, za pośrednictwem suplementów farmakologicznych lub bezpośrednio z diety.
Suplementacja nukleotydów dietetycznych w ramach żywienia pozajelitowego to najlepiej opisana forma podawania nukleotydów. Została ona opracowana przez profesora Shohei Ogoshi i pierwotnie ich skład zawierał inozynę, monofosforan guanozyny, cytydynę, urydynę i tymidynę w stosunku molowym 4:4:4:3:1. Formuła ta jest najczęściej wykorzystywana w leczeniu uszkodzonych zwłaszcza serca², wątroby³, mięśni i błony śluzowej jelita⁴.
Nukleotydy dietetyczne podawane za pośrednictwem suplementów doustnych są relatywnie skuteczną formą ich podawania, w porównaniu z żywieniem pozajelitowym. Jest to związane z faktem, że zarówno błona śluzowa jelit, jak i wątroba, stanowią potężne bariery dla transportu nukleotydów (zwłaszcza adenozyny) z układu pokarmowego do tkanek docelowych.

KORZYŚCI WYNIKAJĄCE Z PRZYJMOWANIA NUKLEOTYDÓW DIETETYCZNYCH W FORMIE DODATKOWEJ SUPLEMENTACJI:

Poprawa odporności: suplementacja nukleotydami dietetycznymi może pomóc w przywróceniu sprawności odpowiedzi immunologicznej. W tym przypadku suplementacja AMP, GMP i UMP przyczyniła się do zwiększenia produkcji immunoglobulin, w tym IgG i IgM⁵.
Wsparcie odporności małych dzieci: włączenie suplementacji nukleotydami (31,2 mg CMP, 17,7 mg UMP, 9,8 mg AMP i 14,4 mg GMP/L) u niemowląt urodzonych o czasie, przyczyniła się do wzmocnienia odpowiedzi układu humoralnego z udziałem przeciwciał H influenzae typu b oraz błonicy, czego nie zaobserwowano u dzieci karmionych mlekiem matki w pierwszym półroczu życia⁶.
Wsparcie odpowiedzi układu odpornościowego podczas infekcji: zastosowanie suplementacji nukleotydami (uracyl lub adenina) zwiększało odporność na infekcje bakteryjne i grzybicze, zwłaszcza w przypadku Staphylococcus aureus⁷ i Candida albicans⁸.
Wsparcie regeneracji po wytężonym wysiłku fizycznym: zastosowanie przez 60 dni suplementu nukleotydowego, składającego się urydyny, cytydyny, tyminy, prekursorów nukleotydów adenozyny i guanozyny oraz RNA, u wytrenowanych mężczyzn, poddanych dodatkowo treningowi o wysokiej intensywności, przyczyniło się do zwiększenia poziomu immunoglobuliny IgA w ślinie w porównaniu z placebo i grupami kontrolnymi. Co ciekawe, suplementowana grupa miała również niższy powysiłkowy poziom kortyzolu^9,10.
Pozytywny wpływ na rozrost mikroflory jelitowej: suplementacja nukleotydami dietetycznymi przyczyniała się do modulacji wzrostu mikroflory jelitowej poprzez zwiększenie ilości bifidobakterii, które chronią przed infekcją wywołaną enterobakteriami¹¹.
Cenne wsparcie dietetyczne dla niemowląt, które z różnych powodów nie mogą być karmione piersią: włączenie nukleotydów do diety niemowlęcej przyczyniało się do wzrostu przepływu krwi w jelitach, co z kolei pozytywnie wpływa na funkcję i szczelność bariery jelitowej¹².
U dzieci włączenie do formuły mleka mieszanki z nukleotydów dietetycznych może przyczyniać się do zmniejszenia epizodów biegunki zakaźnej¹³. Wprowadzenie nukleotydów do mieszanek dla niemowląt przyczynia się do zmniejszenia częstotliwości infekcji spowodowanych przez Bacteroides-Porphyromonas-Prevotella (BPP). Co więcej, niemowlęta karmione zarówno mlekiem matki, jak i preparatem uzupełnionym nukleotydami (10,5 mg/l), miały wyższy odsetek bifidobakterii niż enterobakterii¹⁴. Wcześniaki karmione na formułach niemowlęcych uzupełnionych nukleotydami (1,68 mg CMP, 1,98 mg AMP, 2,23 mg GMP, 5,13 mg UMP i 0,68 mg IMP /L) miały wyższy poziom immunoglobulin IgM i IgA w pierwszych 3 miesiącach życia, a także wyższe stężenia swoistej immunoglobuliny IgG przeciwko kazeinie α i β-laktoglobulinie w pierwszym miesiącu życia^15,16.

ZASTOSOWANIE W PRAKTYCE DIETETYKA KLINICZNEGO:

Regeneracja tkanki jelita po przeszczepie jelita cienkiego: wzbogacenie diety o mieszaninę złożoną zarówno z nukleotydów, jak i nukleozydów, w składzie inozyna, cytydyna 5’-guanylanu sodu, urydyna i tymidyna pozytywnie wpłynęło na rozwój kosmków jelitowych we fragmencie przeszczepionego jelita, jak i części natywnej¹⁷.
Regeneracja błony śluzowej jelita w przypadku częstych biegunek: suplementacja nukleotydami może pomóc w naprawie błony śluzowej jelit uszkodzonej w wyniku przewlekłej biegunki (np. u osób z nietolerancją laktozy) i niedożywieniu^18,19.
Regeneracja i wsparcie funkcji wątroby: suplementacja nukleotydami dietetycznymi pomogła naprawić uszkodzenia strukturalne komórek (hepatocytów) spowodowane przez marskość wątroby w ciągu 2 tygodni²⁰. Co więcej, zwiększenie podaży adenozyny w diecie może przyczynić się do zwiększenia ilości energii w formie ATP w hepatocytach u pacjentów z niedokrwieniem wątroby; co z kolei ułatwia powrót do zdrowia po przebytym urazie spowodowanym przez niedokrwienie wątroby²¹.
Odżywianie specjalistyczne (immunożywienie): włączenie nukleotydów do składu diet specjalistycznych, skierowanych na wspieranie układu odpornościowego (tzw. immuno-żywienie), jak Impact 1 (Novartis UK), w którego skład wchodzą nukleotydy dietetyczne, arginina i olej rybi, może przyczynić się do zmniejszenia epizodów infekcji, a także liczby dni wymagających hospitalizacji w szpitalu u pacjentów w stanie krytycznym²².

DZIAŁANIE WSPIERAJĄCE DLA OSÓB BĘDĄCYCH W STANIE SKRAJNEGO NIEDOŻYWIENIA

Niedożywienie, zarówno to energetyczne, jak i białkowe jest jedną z przyczyn spowolnienia funkcji komórek układu odpornościowego (tzw. immunosupresja), co z kolei powoduje zmniejszenie odporności na infekcje23. W stanach niedożywienia, szczególnie narażona okazuje się odpowiedź immunologiczna zależna od limfocytów pomocniczych typu T i jest związana ze zmniejszonym wytwarzaniem IL-2 i zmniejszoną liczbą prawidłowych limfocytów typu T^24,25.
W celu przywrócenia funkcji układu odpornościowego i odpowiedzi komórkowej często stosuje się suplementację nukleotydami, która zwłaszcza w warunkach niedożywienia białkowego i głodu pomaga przywrócić prawidłową masę ciała i poprawić odpowiedź układu odpornościowego. Co ciekawe, efekt ten nie był obecny jedynie po dostarczeniu odpowiedniego bilansu kalorii i azotu ale był widoczny jednie po włączeniu nukleotydów dietetycznych.

CZY SUPLEMENTACJA NUKLEOTYDAMI JEST BEZPIECZNA?

Suplementacja nukleotydami dietetycznymi jest skutecznym i bezpiecznym sposobem na wzmocnienie organizmu, jednak w niektórych przypadkach, zwłaszcza u osób, u których wcześniej zdiagnozowano zaburzenia związane z metabolizmem nukleotydów, może ona budzić pewne obawy.
Konsekwencje metaboliczne pojawiają się najczęściej w obecności wysokich niefizjologicznych poziomów puryn, co skutkuje podwyższonym poziomem kwasu moczowego (tzw. hiperurykemia); co w perspektywie czasu może powodować odkładanie się kryształów monohydratu moczanu sodu w stawach oraz wystąpieniem kamieni w drogach moczowych. Dysfunkcja ta spowodowana brakiem enzymu – urykazy, który jest niezbędny do rozłożenia kwasu moczowego do rozpuszczalnego związku, lub nadprodukcją nukleotydów purynowych drogą de novo.
Na chwilę obecną, przeprowadzone badania nie potwierdziły, aby stosowanie nukleotydów w preparatach dla niemowląt powodowało skutki uboczne w obrębie układu pokarmowego; podobnie jak i w przypadku podawania produktów specjalnego przeznaczenia żywieniowego u dorosłych i osób starszych.
W Stanach Zjednoczonych zarówno nukleotydy, jak i ich prekursory są dozwolone w maksymalnej ilości 16 mg/100 kcal formuły²⁶.
Obecna dyrektywa Unii Europejskiej ogranicza stosowanie nukleotydów do maksymalnie 5 mg/100 kcal dla każdego pojedynczego nukleotydu na 100 kcal, w tym: monofosforan cytydyny (CMP), 2,5 mg; monofosforan urydyny (UMP), 1,75 mg; AMP, 1,5 mg; GMP, 0,5 mg; i monofosforan inozyny (IMP), 1,0 mg²⁷.

PODSUMOWANIE

Pojawia się coraz więcej dowodów na to, że podawanie nukleotydów w ramach diety lub bezpośredniej suplementacji może przyczynić się do wsparcia niektórych funkcji organizmu, a także wspomagać regenerację narządów, które zostały uszkodzone w wyniku zaburzeń metabolicznych lub poprzez reakcje zapalne; niemniej jednak warto mieć na uwadze, że dowody te są nadal ograniczone i wymagają większej liczby badań w celu potwierdzenia ich skuteczności.

Wspieraj regenerację organizmu z nową linią czystych nukleotydów dietetycznych od Norsa Pharma. Wypróbuj suplementy nukleotydowe Nucleozin Complete i Nucleoplex!

https://nukleotydydietetyczne.pl/

PRZYPISY

Grimble G.K., Westwood O.M., Nucleotides as immunomodulators in clinical nutrition, „Curr Opin Clin Nutr Metab Care” 2001 Jan;4(1), s. 57–64.
Iwasa M., Iwasa Y., Ohmori Y. i in., Effect of administration of nucleosides and nucleotides on protein turnover and the hypoxic myocardium, „J Gastroenterol” 2000; 35 (Suppl) 12, s. 25±28.
Usami M., Saitoh Y., The effect of a nucleotide-nucleoside solution on hepatic regeneration in rats after partial hepatectomy and in primary monolayer culture of hepatocytes, „Nutrition” 1997; 13, s. 365±368.
Tsujinaka T., Kishibuchi M., Iijima S. i in., Nucleotides and intestine, „J Parent Ent Nutr” 1999; 23, s. 74±77.
Navarro J., Ruiz-Bravo A., Jiménez-Valera M. i in., Modulation of antibody-forming cell and mitogen-driven lymphoproliferative responses by dietary nucleotides in mice, „Immunol Lett.” 1996;53(2–3), s. 141–145.
Pickering L.K., Granoff D.M., Erickson J.R. i in., Modulation of the immune system by human milk and infant formula containing nucleotides, „Pediatrics” 1998;101(2), s. 242–249.
Kulkarni A.D., Fanslow W.C., Drath D.B. i in., Influence of dietary nucleotide restriction on bacterial sepsis and phagocytic cell function in mice, „Arch Surg.” 1986;121(2), s. 169–172.
Fanslow W.C., Kulkarni A.D., Van Buren C.T. i in., Effect of nucleotide restriction and supplementation on resistance to experimental murine candidiasis, „J Parenter Enteral Nutr.” 1988;12(1), s. 49–52.
McNaughton L., Bentley D., Koeppel P., The effects of a nucleotide supplement on the immune and metabolic response to short term, high intensity exercise performance in trained male subjects, „J Sports Med Phys Fitness” 2007;47(1), s. 112–118.
Uauy R., Nonimmune system responses to dietary nucleotides, „J Nutr.” 1994;124(1)(suppl), s. 157–159.
Tanaka R., Mutai M., Improved medium for selective isolation and enumeration of bifidobacterium, „Appl Environ Microbiol.” 1980;40(5), s. 866–869.
Gil A., Effects of the addition of nucleotides to an adapted milk formula on the microbial patterns of faeces in at term newborn infants, „J Clin Nutr Gastroenterol.” 1986;1, s. 127–132.
Navarro J., Maldonado J., Narbona E. i in., Influence of dietary nucleotides on plasma immunoglobulin levels and lymphocyte subsets of preterm infants, „BioFactors” 1999;10(1), s. 67–76.
Martinez-Augustin O., Boza J.J., Del Pino J.I. i in., Dietary nucleotides might influence the humoral immune response against cow’s milk proteins in preterm neonates, „Biol Neonate.” 1997;71(4), s. 215–223.
Hess J.R., Greenberg N.A., The Role of Nucleotides in the Immune and Gastrointestinal Systems: Potential Clinical Applications, „Nutrition in Clinical Practice” 2012, 27(2), s. 281–294.
Nuñez M.C., Ayudarte M.V., Morales D. i in., Effect of dietary nucleotides on intestinal repair in rats with experimental chronic diarrhea, „J Parenter Enteral Nutr.” 1990;14(6), s. 598–604.
Bueno J., Torres M., Almendros A. i in., Effect of dietary nucleotides on small intestinal repair after diarrhoea: histological and ultrastructural changes, „Gut.” 1994;35(7), s. 926–933.
Torres-López M.I., Fernandez I., Fontana L. i in., Influence of dietary nucleotides on liver structural recovery and hepatocyte binuclearity in cirrhosis induced by thioacetamide, „Gut.” 1996;38(2), s. 260–264.
Palombo J.D., Bowers J.L., Clouse M.E. i in., Hepatic utilization of exogenous nucleotide precursors for restoration of ATP after cold ischemia in rats, „Am J Clin Nutr.” 1993;57(3), s. 420–427.
Carver J.D., Dietary nucleotides: cellular immune, intestinal and hepatic system effects, „J Nutr.” 1994;124(1)(suppl), s. 144–148.
Brunser O., Espinoza J., Araya M. i in., Effect of dietary nucleotide supplementation on diarrhoeal disease in infants, „Acta Paediatr” 1994; 83, s. 188±191.
Beale R.J., Bryg D.J., Bihari D.J., Immunonutrition in the critically ill: a systematic review of clinical outcome, „Crit Care Med” 1999, 27, s. 2799±2805.
Gross R.L., Newberne P.M., Role of nutrition in immunologic function, „Physiol Rev.” 1980;60(1), s. 188–302.
Chandra R.K., Protein-energy malnutrition and immunological responses, „J Nutr.” 1992;122(3)(suppl), s. 597–600.
Chandra R.K., Numerical and functional deficiency in T helper cells in protein energy malnutrition, „Clin Exp Immunol.” 1983;51(1), s. 126–132.
Raiten D.J., Talbot J.M., Waters J.H., Executive summary for the report: assessment of nutrient requirements for infant formulas, „J Nutr.” 1998;128(11), s. 2059–2294.
Commission directive 2006/141/EC of 22 December 2006 on infant formulae and follow-on formulae and amending directive 1999/21/EC, „Off J Eur Union” 2006;49(L401), s. 34.

O autorze

dr n. biomed. Joanna Jurek

CZYTAM ARTYKUŁY

Doktor nauk biomedycznych ze specjalizacją w immunologii i żywieniu człowieka. Absolwentka studiów biomedycznych na Ulster University w Wielkiej Brytanii. Joanna posiada doświadczenie badawcze w badaniach klinicznych skupiających się na roli diety oraz mikrobioty człowieka. Aktywnie dzieli się wiedzą na łamach czasopism fachowych oraz podczas szkoleń. Współpracuje z partnerami przemysłowymi wdrażając najświeższe innowacje w dziedzinie żywienia człowieka i suplementacji.

Czytaj więcej

AKTUALNOŚCI

Pandemia COVID-19 - wyzwania żywieniowe i nauka na przyszłość.i

Redakcja

Zapraszamy na Narodowy Kongres Żywieniowy, który odbędzie się 23 października 2021! To już szósta odsłona wydarzenia, które w tym roku poświęcone będzie tematyce:

Pandemia COVID-19 - wyzwania żywieniowe i nauka na przyszłość.

Kongres odbędzie się w formule ONLINE, a udział w nim jest całkowicie bezpłatny. Organizator @NIZP PZH PIB zadbał o niezwykle interesujący dobór prelegentów i tematów. Uczestnicy będą mogli na żywo wysłuchać wykładów m.in. o zmianach nawyków żywieniowych Polaków w czasie lockdownu, wpływie COVID-19 na otyłość Polaków oraz o wpływie niektórych suplementów na odporność człowieka.

czytaj dalej

TEMAT NUMERU

Wpływ diety i poszczególnych składników odżywczych w leczeniu depresji (część I)i

Karolina Lewandowska-Klafczyńska

Według Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) depresja jest na 4. miejscu chorób najczęściej występujących na świecie, a według prognoz do 2030 r. będzie na pierwszym miejscu. WHO podaje, że na świecie cierpi na nią ponad 350 milionów osób. Zgodnie z raportem Narodowego Funduszu Zdrowia (NFZ) depresja stanowi coraz większy problem zdrowotny i społeczny. Szacuje się, że w Polsce choruje na nią 4 miliony osób. Niepokojący jest też fakt, na który wskazują statystyki policyjne z lat 2017–2020, że jedną z najczęstszych przyczyn prób samobójczych wśród dzieci i młodzieży były właśnie zaburzenia psychiczne, w tym depresja.

czytaj dalej

Z GABINETU DIETETYKA

Żywienie w chorobie Leśniowskiego-Crohna (część I)i

mgr Joanna Walasek

Choroba Leśniowskiego-Crohna (ang. Crohn’s Disease, CD), to – obok wrzodziejącego zapalenia jelita grubego (ang. Ulcerative Colitis, UC), mikroskopowego czy nieokreślonego zapalenia jelita grubego – zaburzenie zaliczane do nieswoistych chorób zapalnych jelit (ang. Infl ammatory Bowel Disease, IBD). Jest to grupa chorób przewodu pokarmowego charakteryzująca się przewlekłym stanem zapalnym mogącym trwać przez bardzo długi czas; przebiega z naprzemiennie trwającymi okresami zaostrzeń i remisji.

czytaj dalej