Stan przedrzucawkowy i rzucawka to patologiczne zaburzenia funkcjonalne organizmu, mogące występować u kobiet w czasie trwania ciąży, okresie okołoi poporodowym. Stanowią jedne z najczęstszych, medycznych powikłań ciąży. Ze względu na powszechne występowanie stanu przedrzucawkowego i rzucawki wśród kobiet na całym świecie, obiektem badań naukowych stał się wpływ czynników związanych ze stylem życia, takich jak sposób żywienia i aktywność fizyczna na ryzyko ich wystąpienia.
Choroba ta wiąże się z wieloma nieprzyjemnymi objawami, w tym bólowymi, a do jej skutków należy również niepłodność, będącą szczególnie dotkliwą konsekwencją tego schorzenia. Pojawia się coraz więcej doniesień dotyczących diety i nawyków żywieniowych jako czynników prewencyjnych, jak i wspomagających leczenie owej przypadłości. Fakt ten jest niezwykle istotny, gdyż, jak dotąd, nie udało się znaleźć leku czy terapii skutkującej całkowitym wyleczeniem endometriozy.
ENDOMETRIOZA – CHARAKTERYSTYKA SCHORZENIA
Endometrioza to schorzenie charakteryzujące się obecnością tkanki zbliżonej do endometrium, a więc błony śluzowej, poza macicą, co wiąże się z występowaniem przewlekłej reakcji zapalnej w organizmie3.
Endometrioza jest ściśle skorelowana z gospodarką hormonalną ustroju, zwłaszcza kobiecym hormonem płciowym – estrogenem
Najczęściej ogniska zapalne pojawiają się w obrębie miednicy mniejszej, jajników, jajowodów, więzadła macicy czy pęcherza moczowego, jednak niekiedy znajdują się również w świetle jelita czy w pobliżu wyrostka robaczkowego5. Tkankę tę spotkać można również w wątrobie czy na przeponie7.Najpopularniejszą teorią wyjaśniającą obecność tkanki endometrium poza macicą jest menstruacja wsteczna, a więc cofanie się płynu menstruacyjnego wraz z komórkami endometrium przez jajowody do jamy brzusznej, gdzie dochodzi do implantacji tych komórek. Endometrioza zwiększa ryzyko rozwoju nowotworów, w tym raka jajnika7.
Endometrioza leczona jest poprzez zabiegi chirurgiczne, jak również stosowanie środków farmaceutycznych hormonalnych, jak i przeciwzapalnych
Dowody naukowe wskazują, iż u kobiet cierpiących na tę chorobę odnotowano wyższe stężenie markerów peroksydacji lipidów we krwi obwodowej oraz płynie otrzewnowym, co w efekcie wzmagać może wzrost oraz adhezję komórek endometrium w jamie otrzewnej. Zjawisko to powiązane jest z rozwojem stanu zapalnego i aktywacją makrofagów, jak również powstawaniem reaktywnych form tlenu6. Co ciekawe, menstruacja wsteczna jest zjawiskiem indukującym odpowiedź ze strony wrodzonego układu odpornościowego, wskutek czego wspomagane jest usuwanie przemieszczonej tkanki endometrium. W związku z nadmierną produkcją cytokin prozapalnych dochodzi jednak do przewlekle utrzymującego się stanu zapalnego i w efekcie odmiennego zachowania komórek odpornościowych, służącego rozwojowi czy postępowi przypadłości4.
Na przełomie ostatnich lat odnotowano znaczące zmiany w stylu życia człowieka, które niosą za sobą niekorzystne konsekwencje zdrowotne. Schorzenia metaboliczne i inne choroby zależne od sposobu żywienia i braku aktywności fizycznej, zaczęły stanowić istotny odsetek przyczyn śmiertelności ludzi na świecie. Poza tym coraz częściej mamy do czynienia z różnego rodzaju przypadłościami, o których wcześniej nie mieliśmy pojęcia lub które stanowiły niewielki odsetek przypadków. Jedną z coraz częściej spotykanych chorób wśród kobiet jest endometrioza, której patofizjologia nie jest jeszcze dobrze poznana.