Według wiodących rekomendacji ECS/EAS (najnowsze zostały opublikowane 31 sierpnia 2019 r.) dotyczących leczenia zaburzeń lipidowych czynniki związane z odpowiednim żywieniem są istotną składową niefarmakologicznej części terapii.
Objawy
Typowymi objawami choroby są zgaga, regurgitacje, którym może towarzyszyć ból w nadbrzuszu. Choroba może manifestować się jednak wieloma innymi objawami zarówno ze strony przewodu pokarmowego, jak i pozaprzełykowymi (np. bóle w klatce piersiowej niezwiązane z chorobą serca, zapalenie dziąseł, próchnica, objawy refluksowego zespołu krtaniowo-gardłowego typu kaszel, chrypa, chrząkanie, zapalenie krtani), co utrudnia i wydłuża jej diagnozowanie. Za uciążliwe uznaje się występowanie zgagi/regurgitacji przynajmniej raz w tygodniu, jeśli w ocenie chorego objawy mają znaczne lub średnie nasilenie, bądź dwa razy w tygodniu gdy ich nasilenie jest oceniane jako niewielkie. Nieleczona choroba może prowadzić do powikłań, takich jak: krwawienia z przewodu pokarmowego, zwężenie przełyku, rak gruczołowy przełyku1.
Rozpowszechnienie
W praktyce klinicznej wyróżniane są trzy postacie choroby: nienadżerkowa, refluksowe zapalenie błony śluzowej przełyku i przełyk Baretta, czyli zmiana przednowotworowa przełyku. Postać nienadżerkowa jest najbardziej rozpowszechniona wśród chorych (50–70%), a przełyk Baretta występuje najrzadziej. Według niektórych danych choroba może przebiegać bezobjawowo u nawet 45% chorych, a jej rozpoznanie dokonywane jest przypadkowo podczas badania endoskopowego wykonywanego z innych wskazań2. Rozpowszechnienie choroby refluksowej na świecie oceniane jest na 8–33% w zależności od populacji i regionu świata3. W Polsce dane na ten temat są bardzo ograniczone. Szacuje się jednak, że choroba może dotyczyć nawet 35% dorosłych osób zgłaszających dolegliwości brzuszne4.
Etiologia
Za główne przyczyny choroby uważane są zaburzenia funkcjonowania dolnego zwieracza przełyku (skrócenie długości, zmniejszenie napięcia), przejściowe spontaniczne relaksacje dolnego zwieracza przełyku (u osób z ChRP zazwyczaj występują częściej i trwają dłużej), zaburzenia motoryki przełyku, opóźnione opróżnianie żołądkowe5.
Różne substancje, w tym składniki żywności, mogą wpływać na te przyczyny, stąd też jedną z metod postępowania niefarmakologicznego w ChRP jest modyfikacja składu diety. Przykładem jest działanie wybranych substancji na napięcie dolnego zwieracza przełyku. Obniżenie napięcia w dolnym zwieraczu przełyku powodują np.: tłuszcz, czekolada, kawa, mięta, zaś wzrost napięcia – białko, fosforany, wapń5, 6.
Czynniki ryzyka
Wiele czynników, zarówno niemodyfikowalnych, jak i modyfikowalnych, może sprzyjać wystąpieniu objawów choroby. Do pierwszej grupy należą czynniki genetyczne, wiek, płeć, rasa. W drugiej grupie można wymienić nadmierną masę ciała, sposób odżywiania, brak aktywności ruchowej (ale także aktywność fizyczną poposiłkową oraz wysiłkową wymagającą np. schylania się), stosowanie używek (jak: tytoń, alkohol), przyjmowanie niektórych leków (np. niesteroidowych leków przeciwzapalnych, blokerów kanału wapniowego czy bifosfonianów), ilość i jakość snu oraz stres psychologiczny7-15.
Choroba refluksowa przełyku (ChRP) – to schorzenie górnego odcinka przewodu pokarmowego. Jest ono następstwem cofania treści pokarmowej z żołądka do przełyku (refluks), co może wywoływać uciążliwe dolegliwości lub komplikacje, które wpływają negatywnie na jakość życia chorego1.
