menu close arrow_back_ios arrow_back_ios person_add home

Diagnostyka zaburzeń gospodarki żelazowej

Żelazo jest kluczowym pierwiastkiem dla naszego organizmu, który uczestniczy w wielu ważnych życiowo procesach biochemicznych. Znakomita większość żelaza jest zlokalizowana w postaci hemu w hemoglobinie oraz w mioglobinie w mięśniach, gdzie pełni rolę w transporcie tlenu. Ponadto żelazo wchodzi w skład niebiałkowych frakcji enzymów jak cytochromy czy oksydazy. Wolne żelazo jest silnie toksyczne dla komórek toteż istotne jest, aby było ono odpowiednio absorbowane, transportowane i gromadzone w ustroju. Zarówno niedobór żelaza, jak i jego nadmiar mogą mieć niekorzystne następstwa zdrowotne, dlatego w rozpoznaniu zaburzeń gospodarki żelazowej kluczowa jest znajomość laboratoryjnych parametrów żelazowych i umiejętność ich interpretacji.

METABOLIZM ŻELAZA – NAJWAŻNIEJSZE FAKTY

Metabolizm żelaza jest niezwykle złożony, co wynika z jego wysokiej toksyczności dla organizmu, gdy występuje w postaci wolnej. Stąd żelazo w trakcie przemian metabolicznych ulega wielokrotnym zmianom stopnia utlenienia. Pierwszy etap metabolizmu żelaza zaczyna się w żołądku, gdzie żelazo z pokarmu pod wpływem soku żołądkowego zostaje uwolnione ze związków organicznych. Warto nadmienić, że dieta przeciętnego Europejczyka zawiera około 15 mg żelaza, które w żywności występuje w postaci hemowej – dobrze przyswajalnej oraz niehemowej – gorzej przyswajalnej z powodu tworzenia nierozpuszczalnych kompleksów np. z fitynianami1 . Następnie jony żelazowe Fe3+ zostają zredukowane do Fe2+, aby mogły zostać wchłonięte w jelicie cienkim. Kolejny etap to przeniesienie zredukowanego żelaza przez transporter metali dwuwartościowych (DMT1, ang. divalent metal transporter 1), gdzie w cytoplazmie zostaje związane z białkiem ferrytyną. W takiej postaci żelazo może być bezpiecznie magazynowane w komórce. Następnie żelazo jest uwalniane do krwiobiegu przez ferroportynę, co wymaga ponownej zmiany jego stopnia utlenienia za pomocą hefestyny. Transport żelaza do tkanek odbywa się za pośrednictwem transferyny. W tkankach żelazo zostaje wychwycone przez receptor transferyny.

Żelazo jest kluczowym pierwiastkiem dla naszego organizmu, który uczestniczy w wielu ważnych życiowo procesach biochemicznych. Znakomita większość żelaza jest zlokalizowana w postaci hemu w hemoglobinie oraz w mioglobinie w mięśniach, gdzie pełni rolę w transporcie tlenu. Ponadto żelazo wchodzi w skład niebiałkowych frakcji enzymów jak cytochromy czy oksydazy. Wolne żelazo jest silnie toksyczne dla komórek toteż istotne jest, aby było ono odpowiednio absorbowane, transportowane i gromadzone w ustroju. Zarówno niedobór żelaza, jak i jego nadmiar mogą mieć niekorzystne następstwa zdrowotne, dlatego w rozpoznaniu zaburzeń gospodarki żelazowej kluczowa jest znajomość laboratoryjnych parametrów żelazowych i umiejętność ich interpretacji.

Chcesz przeczytać więcej?

Pełna treść artykułu, wraz z załącznikami do pobrania, dostępna jest dla prenumeratorów czasopisma, po zalogowaniu się.


O autorze

Karolina Karabin

CZYTAM ARTYKUŁY

Biolog molekularny, diagnosta laboratoryjny, konsultant ds. żywienia i stylu życia. Z wykształcenia biolog ze specjalizacją mikrobiologia i diagnosta laboratoryjny, z ponad 10-letnim stażem w pracy laboratoryjnej. Absolwentka Studium Medycyny Molekularnej oraz członek Polskiego Towarzystwa Genetyki Człowieka. Kierownik grantów naukowych realizowanych w Pracowni Diagnostyki Molekularnej przy Klinice Hematologii, Onkologii i Chorób Wewnętrznych WUM. Tytuł doktora nauk medycznych w zakresie biologii medycznej obroniła na I Wydziale Lekarskim WUM. W pracy naukowej interesują ją mechanizmy molekularne powstawania różnych chorób, ponieważ jest to klucz do ich zapobiegania i punkt wyjścia do opracowywania skutecznych terapii. Z tego powodu w swojej pracy doktorskiej zajmowała się zagadnieniem podłoża genetycznego białaczek u dorosłych i możliwością zastosowania u nich terapii celowanych. Autorka wielu prac naukowych i popularnonaukowych z zakresu diagnostyki laboratoryjnej, biologii molekularnej i żywienia. Jej pasją jest dietetyka i tematy związane ze zdrowiem przewodu pokarmowego. Szczególnie interesuje ją wpływ szeroko pojętego współczesnego stylu życia na procesy molekularne w organizmie i długowieczność. Wiedzą dotyczącą diagnostyki i dietoterapii chorób dzieli się ze specjalistami i pacjentami na konferencjach, szkoleniach, webinarach oraz na łamach czasopism branżowych i portali internetowych, a także na swoim koncie na Instagramie @dr_karabin


Czytaj więcej