Już od najmłodszych lat przez obserwację środowiska i zewnętrzne bodźce zaczynamy kształtować swoją relację z jedzeniem. Z biegiem czasu wykształcamy swój system odżywiania, styl jedzenia. Często zmienia się on przez okres życia i w większości jest silnie powiązany z kierującymi nami emocjami. Czy to, w jaki sposób sięgamy po jedzenie, ma odzwierciedlenie w stanie naszego zdrowia? Jak sposób spożywania posiłków wpływa na nasze codzienne życie? I w końcu – czy jesteśmy w stanie go modyfikować?
WŁAŚCIWOŚCI WARZYW I OWOCÓW
Warzywa i owoce w większości charakteryzują się niską wartością energetyczną, ale dużą gęstością odżywczą. Dostarczają cennych składników odżywczych, przy stosunkowo małej podaży kilokalorii3. Zwiększone spożycie owoców i warzyw poprawia jakość diety i może prowadzić do zmniejszenia całkowitego spożycia kilokalorii, zwłaszcza wtedy, gdy owoce i warzywa zastępują żywność o wyższej zawartości tłuszczów nasyconych i cukru4. Składniki diety pozyskiwane z owoców i warzyw zawierają wodę, błonnik, witaminy i składniki mineralne, białka (bardziej obficie w roślinach strączkowych), czasem tłuszcze (awokado, oliwki), kwasy organiczne i strawne węglowodany. Zawierają one także związki przeciwutleniające, takie jak fitosterole, karotenoidy, np. likopen, kwas askorbinowy, tokoferole, glukozynolany oraz flawonoidy2,3,5. Wysokie spożycie owoców i warzyw jest jednym z fundamentów zdrowej diety i jest zalecane ogółowi społeczeństwa w celu zmniejszenia ryzyka chorób sercowo-naczyniowych i raka, które są dwiema najczęstszymi przyczynami przedwczesnych zgonów na całym świecie. Składniki odżywcze zawarte w warzywach i owocach oddziałują również pozytywnie na układ trawienny i wspomagają układ odpornościowy. Wyniki te potwierdzają zalecenia zdrowia publicznego6.
Najnowsze zalecenia żywieniowe przedstawione w formie „Talerza zdrowego żywienia” umacniają twierdzenie, że owoce i warzywa powinny być podstawą codziennej diety Polaków. Warzywa i owoce są bogactwem składników odżywczych i aktywnych biologicznie związków, działających korzystnie na organizm człowieka. W codziennej diecie powinno się znaleźć minimum 400 g warzyw i owoców, z zachowaniem odpowiedniej proporcji – więcej warzyw niż owoców. Jednak właściwe odżywianie wymaga dopasowania spożywanej żywności do indywidualnych potrzeb uwzględniających wiek, występujące choroby i dolegliwości, alergie i nietolerancje czy warunki życia. Dotyczy to również warzyw i owoców1,2.