Częstość występowania niedożywienia związanego z chorobą (disease related malnutrition, DMR) różni się w poszczególnych grupach chorych onkologicznie. Około 30% wszystkich chorych z nowotworem przyjmowanych do szpitala ma objawy niedożywienia, liczba ta rośnie wraz z wiekiem pacjentów i zaawansowaniem choroby. Szczególnie zagrożeni wystąpieniem niedożywienia są chorzy z guzami twarzoczaszki i przewodu pokarmowego, pacjenci onkologiczni leczeni operacyjnie, chemio- i radioterapią. U 70% pacjentów objętych opieką paliatywną występuje wyniszczenie nowotworowe1. Właściwa i rozpoczęta w odpowiednim czasie terapia żywieniowa u pacjentów onkologicznych poprawia wyniki leczenia radykalnego, umożliwia leczenie paliatywne, a w fazie terminalnej poprawia jakość życia chorego2.
NIEDOŻYWIENIE ZWIĄZANE Z CHOROBĄ
Niezamierzone chudnięcie często występuje u chorych onkologicznych (bywa to także pierwszym objawem zauważanym przez chorego lub jego rodzinę). Częstość występowania i progresja niedożywienia zależą od:
- rodzaju nowotworu i jego stadium,
- obecności chorób towarzyszących wpływających na stan odżywienia,
- stosowanego leczenia onkologicznego,
- wieku pacjenta i jego odżywienia przed chorobą,
- przyjmowanych leków,
- stanu socjalnego pacjenta, jego samodzielności.
Częste przyczyny niedożywienia u chorego z chorobą nowotworową to:
- zbyt mała w stosunku do potrzeb podaż jedzenia lub brak możliwości jedzenia w przebiegu:
- zaburzeń smaku, nudności, wymiotów, złego stanu uzębienia,
- nieuzasadnionych ograniczeń dietetycznych,
- polekowego osłabienia apetytu (polipragmazja),
- zaburzeń połykania (guzy nowotworowe głowy i szyi, przełyku, żołądka, trzustki, rozsiew procesu nowotworowego do jamy brzusznej z niedrożnością, zap. błony śluzowej jamy ustnej, przełyku),
- jadłowstrętu wtórnego do leczenia zabiegowego, chemioterapii, radioterapii,
- anoreksji w przebiegu zespołu wyniszczenia nowotworowego, bólu, depresji,
- anoreksji w przebiegu wczesnej sytości poposiłkowej;
- zaburzenia trawienia i wchłaniania, zaburzenia motoryki przewodu pokarmowego, utrata substancji odżywczych w przebiegu:
- biegunki poantybiotykowej,
- zapalenia jelit po chemioterapii, radioterapii,
- zrostów pooperacyjnych,
- przetok przewodu pokarmowego,
- zespołu krótkiego jelita,
- przewlekłych ran (także odleżynowych);
- zwiększone zapotrzebowanie na substancje odżywcze w przebiegu:
- zespołu wyniszczenia nowotworowego,
- innych schorzeń przebiegających ze stanem zapalnym, w tym ciężkich zakażeń3-5.
W XXI wieku choroba nowotworowa wciąż jest drugą przyczyną zgonów wśród dorosłych, a zachorowalność na nowotwory rośnie. Ryzyko niedożywienia i niedożywienie stanowią ważny problem w terapii chorych onkologicznie.
