STAN PRZEDRZUCAWKOWY

Stan przedrzucawkowy (preeklampsja) to stan chorobowy objawiający się występowaniem u kobiety nadciśnienia tętniczego oraz białkomoczu. Dotyczy 2–8% ciąż, lecz częstość jego występowania na świecie stale rośnie. Związany jest z wewnątrzmacicznym ograniczeniem wzrostu płodu, przedwczesnym zakończeniem ciąży, a także znaczną zachorowalnością i umieralnością matek, co odpowiada około 70 000 zgonów rocznie na świecie^1,2. Stan przedrzucawkowy może występować w dowolnym okresie ciąży, jednak najczęściej rozwija się w trzecim trymestrze². Jak pokazują badania, cięższe powikłania występują u kobiet, u których stan przedrzucawkowy rozwinął się wcześnie, przed 33. tygodniem ciąży³. Patomechanizm rozwoju stanu rzucawkowego jest złożony i w dalszym ciągu stanowi obszar badań naukowych. Zaburzenie to charakteryzuje niedotlenienie i/lub niedokrwienie łożyska oraz nadmierny stres oksydacyjny w połączeniu z zaburzeniami czynności śródbłonka. Dysfunkcja śródbłonka w stanie przedrzucawkowym wynika ze stanu antyangiogennego, w którym pośredniczą wysokie poziomy krążącej w krwi kobiety ciężarnej kinazy tyrozynowej Fms-podobnej 1 (sFlt-1) i endogliny w połączeniu z niskim poziomem czynników proangiogennych, takich jak czynnik wzrostu łożyska (PlGF, placental growth factor), naczyniowy czynnik
wzrostu śródbłonka (VEGF, vascular endothelial growth factor)^4,5. Przyczyny stanu rzucawkowego upatruje się także w występowaniu ogólnoustrojowego stanu zapalnego, o czym może świadczyć zaawansowana leukocytoza, nadmierna aktywacja płytek krwi i zwiększona aktywacja układu dopełniacza u kobiet z preeklampsją³. Obserwuje się również podwyższone stężenie cytokiny TNF i interleukiny 6 (IL-6) w tej grupie osób¹. Badania wskazują także na istnienie mechanizmów niezależnych od łożyska, polegających na wzmożonej wrażliwości naczyń na substancje naczyniokurczące, takie jak katecholaminy i angiotensyna II. Przypuszczalną przyczyną tego stanu jest zmniejszone uwalnianie tlenku azotu i prostaglandyn przez śródbłonek. U kobiet ciężarnych ze stanem przedrzucawkowym dochodzi do nadmiernej retencji wody i sodu, czemu towarzyszy zmniejszenie aktywności układu renina–angiotensyna– aldosteron oraz kompensacyjny wzrost uwalniania peptydu natriuretycznego. Wielu badaczy uważa, że wystąpienie stanu przedrzucawkowego wiąże się z zaburzeniami immunologicznymi lub immunogenetycznymi indukcji tolerancji dla antygenów trofoblastu (komórek odpowiedzialnych za tworzenie się łożyska) pochodzących od ojca dziecka. Za wyżej wspomnianą teorią przemawia częstsze występowanie stanu przedrzucawkowego w pierwszej ciąży oraz ponownie narastające ryzyko przy kolejnej ciąży wraz z czasem, który upłynął od pierwszego porodu⁶.