Hiperkortyzolemia czynnościowa może towarzyszyć otyłości, zespołowi metabolicznemu, cukrzycy typu 2, a także zaburzeniom depresyjnym. Badania wskazują, że nadmiar kortyzolu, wynikający np. z przewlekłego stresu, można obniżyć poprzez zastosowanie określonych zmian stylu życia. W tej części artykułu zostanie przedstawiony opis przypadku pacjenta z czynnościową hiperkortyzolemią, cechami zespołu metabolicznego i zaburzeniami depresyjnymi wraz z przeglądem literatury naukowej.

Opis przypadku pacjenta

38-letni mężczyzna o prawidłowym BMI wynoszącym 23,5 kg/m² i obwodzie tali 90 cm. Mężczyzna pracuje w systemie zmianowym jako strażnik miejski. Uważa swoją pracę za stresującą. Od ponad roku uskarża się na następujące objawy: zaburzania snu (budzenie się w nocy), problemy z koncentracją i pamięcią, częste infekcje górnych dróg oddechowy, wzdęcia i sporadyczne biegunki, drżenie powieki i nocne skurcze mięśni. Pacjent zadeklarował, że nasiliły się u niego zaburzenia lękowe, związane głównie z martwieniem się o przyszłość. Zauważył również wzrost ciśnienia tętniczego (średnio 135/95 mmHg) oraz złe samopoczucie po spożyciu cukrów prostych, tj. bóle głowy, drżenie rąk, niepokój.

W 3-dniowym dzienniczku żywieniowym stwierdzono nieregularność w spożywaniu posiłków i zbyt długie przerwy pomiędzy nimi oraz nadmierne spożycie cukrów prostych i tłuszczów w postaci przekąsek (batony, chipsy, paluszki), szczególnie późnym wieczorem. Pacjent spożywał dużą ilość gotowych wędlin oraz niewielkie ilości warzyw i owoców. Głównym źródłem płynów w diecie pacjenta były czarna herbata, kawa oraz soki owocowe z zagęszczonego soku. Pacjent nie palił, a alkohol spożywał sporadycznie (średnio raz w miesiącu). Aktywność fizyczna ograniczała się u niego tylko do okresu wiosenno-letniego (rower i spacery w dni wolne od pracy).

Z uwagi na zaobserwowanie u pacjenta objawów depresji poproszono go o wypełnienie kwestionariusza przesiewowego Becka, który służy do oceny nasilenia zaburzeń depresyjnych. Pacjent uzyskał w kwestionariuszu 28 punktów (depresja o umiarkowanym nasileniu).