Choroba Gravesa-Basedowa (łac. struma diffusa toxica) jest zaliczana do grupy chorób autoimmunologicznych o cechach nadczynności tarczycy. Kto jest szczególnie narażony na wystąpienie choroby Basedowa? Jakie dokładnie dolegliwości towarzyszą tej jednostce chorobowej? Czy istnieją szczegółowe zalecenia dietetyczne dla pacjentów z tą jednostką chorobową?
Przyczyny choroby
Około 1 milion osób w Polsce zmaga się ze schorzeniami tarczycy. Występowanie choroby Basedowa jest niezależne od wieku, chociaż informacje na temat tego schorzenia znajdujące się w literaturze najczęściej wskazują na przypadki zachorowań wśród osób dorosłych będących w średnim wieku1−3.
Do dziś nie poznano czynnika, który bezpośrednio przyczynia się do wywołania choroby Gravesa-Basedowa. Istnieją przypuszczenia, że pojawienie się opisywanego schorzenia jest wynikiem stanu organizmu, w którym układ immunologiczny niszczy własne komórki, będąc odpowiedzialnym za wytworzenie autoprzeciwciał skierowanym przeciw receptorom TSH, w wyniku czego dochodzi do stymulacji wzrostu tarczycy oraz rozwoju jej unaczynienia, a przede wszystkim do wzmożonego wydzielania jej hormonów. Pojawiają się także hipotezy, że wystąpienie choroby Basedowa zależy od płci, ponieważ schorzenie to u kobiet pojawia się ponad 10 razy częściej niż u mężczyzn. W związku z tym przypuszcza się, że estrogeny mogą być czynnikiem odgrywającym ważną rolę w rozwoju choroby. Także narażenie na silny i długotrwały stres może mieć decydujący wpływ na ujawnienie się tego schorzenia. Endokrynolodzy i psychiatrzy wskazują, że osoby, które przeżyły silny uraz psychiczny, są bardziej narażone na wystąpienie choroby Gravesa-Basedowa. Niekiedy choroba Basedowa może występować razem z innymi schorzeniami, które także mają podłoże autoimmunologiczne, jak np. reumatoidalne zapalenie stawów, niedokrwistość złośliwa1−6.
Objawy mogące świadczyć o występowaniu choroby Gravesa-Basedowa
W przebiegu choroby Basedowa występują zarówno objawy ogólne typowe dla nadczynności tarczycy, jak również dolegliwości charakterystyczne wyłącznie dla tej jednostki chorobowej. Zazwyczaj obserwuje się u pacjenta efekty „nadprodukcji” hormonów tarczycy (objawy nadczynności tego gruczołu). Jednak zdarzają się także przypadki, w których funkcjonowanie tarczycy jest prawidłowe bądź osłabione (objawy charakterystyczne dla niedoczynności).
Choroba Gravesa-Basedowa charakteryzuje się nawracającym przebiegiem z okresami zaostrzeń oraz remisji.
Objawy choroby Gravesa-Basedowa związane z nadczynnością tarczycy to m.in.:
- uczucie rozdrażnienia, nerwowość,
- szybka męczliwość, duszność,
- nadmierne pocenie się,
- brak tolerancji na zmiany temperatury – nietolerancja na ciepło,
- tachykardia, uczucie kołatania serca,
- zmniejszenie masy ciała,
- drżenie mięśni, drobnofaliste drżenie rąk,
- skóra jest zaróżowiona, ciepła, wilgotna i aksamitna,
- częste oddawanie stolca, biegunki,
- zwiększony apetyt1, 2, 4–6.
Do innych objawów choroby Gravesa-Basedowa można zaliczyć dolegliwości związane z autoimmunologicznym podłożem tej jednostki chorobowej. Należą do nich m.in.:
- wytrzeszcz gałek ocznych – naciekowy wytrzeszcz oczu określany jako oftalmopatia, występuje u ok. 30% zdiagnozowanych pacjentów;
- obrzęk śluzowaty – określany także jako obrzęk przedgoleniowy, którego występowanie obserwuje się zaledwie u 2% osób cierpiących na chorobę Basedowa; najczęściej pojawia się na przedniej powierzchni kości piszczelowej;
- akropachia tarczycowa – uczucie obrzęku palców u rąk, ale także niekiedy u stóp, którym towarzyszą podokostnowe zgrubienia kości; jest to objaw swoisty dla opisywanej jednostki chorobowej, choć rzadko obserwowany;
- wole naczyniowe − powiększenie tarczycy, obserwowane u ponad 80% pacjentów z tą chorobą; przy badaniu palpacyjnym wole jest miękkie, nie wyczuwa się guzków, najczęściej powiększenie jest równomiernie; skuteczna terapia pozwala na ustąpienie objawów1, 2, 6, 7.
Schorzenia tarczycy należą do często występujących chorób. Jak podaje National Institute of Health and Food, w samych Stanach Zjednoczonych obserwuje się, że w całej populacji nadczynność tarczycy pojawia się u około 1,2%, a niedoczynność tego narządu u około 2%.
Żywienie w chorobach układu krążeniai
Specjalista w zakresie żywienia człowieka i dietetyk dr inż. Katarzyna Okręglicka, Dietetyk kliniczny Klaudia Wiśniewska
Mimo intensywnego rozwoju medycyny i odpowiedniej prewencji choroby układu krążenia nadal są główną przyczyną zgonów na całym świecie. W dalszym ciągu rocznie więcej ludzi umiera z powodu CHUK niż z jakiejkolwiek innej przyczyny.
czytaj dalej
Mikrobiota u dzieci ze spektrum autyzmui
Dietetyk, psychodietetyk Zuzanna Łukaszewicz
Nasz organizm stanowi naturalny ekosystem wielu mikroorganizmów, w tym bakterii, grzybów, archeonów i wirusów, który całościowo nazywany jest mikrobiotą. Rezerwuarem dla bakterii jest całe nasze ciało, jednak najwięcej mikroorganizmów zasiedla jelito grube. Właśnie dlatego na temat mikrobioty jelitowej mówi się najwięcej.
czytaj dalej
Interakcje leków z żywnościąi
Dietetyk kliniczny Ewa Grabani
Interakcje występujące między lekami a żywnością mają ogromne znaczenie w aspekcie skuteczności leczenia. Żywność spożywana przez pacjentów może zwiększać bądź zmniejszać biodostępność leków. Spożywane produkty mogą również oddziaływać na czas, po którym lek zacznie działać.
czytaj dalej