Eozynofilowe zapalenie przełyku (eosinophilic esophagitis – EoE) − to przewlekła choroba zapalna, która dotyka błonę śluzową przełyku. W przeszłości nazywano ją chorobą refluksową przełyku oporną na podejmowane działania terapeutyczne ukierunkowane w leczeniu refluksu.
U chorych z zaburzeniami psychicznymi bardzo często występują niedobory m.in. witamin, minerałów i kwasów ω-3. Przeprowadzone do tej pory badania naukowe pokazały, że odpowiednia suplementacja lub leczenie żywieniowe może przyczynić się do łagodzenia objawów zaburzeń o podłożu psychicznym (m.in. ciężkiej depresji, zaburzeń afektywnych dwubiegunowych, schizofenii, zaburzeń kontroli gniewu, zaburzeń żywienia o podłożu psychicznym, zaburzeń koncentracji, a także nadpobudliwości i autyzmu), co może stanowić terapię uzupełniającą lub alternatywną w leczeniu powyższych chorób. W artykule przeanalizujemy wpływ wybranych składników żywieniowych na objawy najczęściej występujących zaburzeń, tj. ciężkiej depresji, zaburzeń afektywnych dwubiegunowych, schizofrenii oraz zaburzeń obsesyjno-kompulsyjnych.
Ciężka depresja
Depresja − to zaburzenie objawiające się m.in. pogorszeniem nastroju, nasilonym smutkiem, niepokojem czy utratą zainteresowania przyjemnymi czynnościami. Depresja, jeśli nie jest odpowiednio leczona, może doprowadzić do niepełnosprawności społecznej, a nawet śmierci. U osób z ciężką postacią choroby stwierdzono zwiększone ryzyko prób samobójczych i dlatego ich leczenie wymaga włączenia psychoterapii lub leków przeciwdepresyjnych. Podstawą choroby są niedobory neuroprzekaźników, takich jak: serotonina, dopamina, noradrenalina i GABA (kwas gamma-aminomasłowy). Już dawno stwierdzono, że aminokwasy, takie jak: tryptofan, tyrozyna, fenyloalanina i metionina, mogą być przydatne podczas leczenia zaburzeń nastroju1.
Tryptofan jest prekursorem serotoniny, do której może być przekształcany, jeśli jest podawany na czczo. W przypadku niedoborów serotoniny tryptofan może przywrócić jej właściwy poziom, prowadząc do łagodzenia objawów depresji. Tyrozyna, a czasem także jej prekursor, czyli fenyloalanina, są przekształcane do dopaminy i norepinefryny. Suplementy zawierające metioninę i/lub fenyloalaninę prowadzą do wzmożenia czujności i pobudzenia. Z kolei metionina, poprzez związanie się z ATP, uczestniczy w tworzeniu S-adenozylometioniny (SAM), co ułatwia powstawanie neuroprzekaźników w mózgu2. Obecnie trwają badania pozwalające ustalić dokładne dawki aminokwasów niezbędne do wywołania efektu przeciwdepresyjnego.
Przeprowadzone do tej pory badania pokazały, że wielonienasycone kwasy tłuszczowe ω-3, takie jak EPA i DHA, wywołują efekty przeciwdepresyjne. Przyczyn tego zjawiska upatruje się w szlakach biochemicznych kwasów ω-3 i konieczności współdziałania powstających prostaglandyn, leukotrienów i tromboksanów w tworzeniu neuroprzekaźników w mózgu. Inna teoria wiąże się z oddziaływaniem kwasów ω-3 na receptory PPAR (receptory aktywowane przez proliferatory peroksysomów (ang. Peroxisome proliferator-activated receptors), co wpływa na przekazywanie sygnałów w mózgu. Dane epidemiologiczne oraz liczne badania kliniczne pokazały, że kwasy tłuszczowe ω-3 mogą skutecznie leczyć depresję – dzienne spożycie 1,5−2 g kwasu EPA stymuluje poprawę nastoju3.
Według statystyk w krajach rozwiniętych 4 na 10 przypadków zaburzeń dotyczy zaburzeń psychicznych. Stwierdzono, że częstość występowania ciężkiej depresji, choroby afektywnej dwubiegunowej, schizofrenii i zaburzeń obsesyjno-kompulsyjnych koreluje z niedoborem pewnych składników odżywczych.