Zgodnie z definicją oleje zimnotłoczone (ang. cold press) pozyskiwane są z roślin w wyniku procesów mechanicznych bez zastosowania wysokiej temperatury. W ostatnich latach oleje tłoczone na zimno cieszą się coraz większą popularnością wśród konsumentów i specjalistów żywienia. Czy oprócz niewątpliwych walorów smakowych oleje te wykazują właściwości prozdrowotne? W poniższej pracy przedstawiono charakterystykę wybranych olejów zimnotłoczonych.
Olej lniany pozyskiwany jest z siemienia lnianego (Linum usitatissimum L.). Świeży charakteryzuje się złocistym kolorem i lekko orzechowym smakiem, który wraz z upływem czasu staje się delikatniejszy, natomiast w przypadku złego przechowywania olej gorzknieje. Tym, co wyróżnia ten tłuszcz na tle innych olejów roślinnych, jest przewaga kwasów tłuszczowych z rodziny n-3. Blisko 60% puli kwasów tłuszczowych stanowi kwas α-linolenowy, 18% – kwas oleinowy, 15% – kwas linolowy, 6% – kwas palmitynowy, natomiast kwas stearynowy stanowi około 3%. Stosunek kwasów tłuszczowych omega-6 do omega-3 wynosi około 1:4. Oprócz korzystnej dla zdrowia specyfikacji kwasów tłuszczowych, olej lniany posiada inne związki bioaktywne, wśród nich fitosterole (β-sitosterol – 206 mg/100 g, kampesterol – 105 mg/100 g, Δ-5-avenasterol – 59 mg/100 g, stigmasterol – 35 mg/100 g, brasikasterol – 2,4 mg/100 g) oraz witaminę E (γ-tokoferol – 800 mg/kg, α-tokoferol – 40 mg/kg). Aby w pełni czerpać z właściwości prozdrowotnych oleju lnianego, niezbędne jest zapewnienie optymalnych warunków tłoczenia oraz przechowywania (temperatura chłodnicza oraz brak dostępu do promieniowania słonecznego)1, 4, 5.
Za sprawą wysokiej zawartości wielonienasyconych kwasów tłuszczowych n-3 oraz tokoferoli olej lniany wykazuje silne działanie przeciwutleniające i przeciwzapalne. Szczególne korzyści prozdrowotne wynikające ze spożywania oleju lnianego dotyczą jego ochronnego działania na układ sercowo-naczyniowy. Przykładowo, w badaniu Skoczyńskiej i wsp.2 u 150 pacjentów z łagodną hipercholesterolemią (43 mężczyzn w wieku 49,9±11,5 lat i 107 kobiet w wieku 53,2±10,3 lat) zastosowano dietę z ograniczoną podażą tłuszczu (średnie spożycie tłuszczu przez pacjentów wynosiło 10–30% wartości energetycznej). Pacjentów podzielono na dwie grupy badawcze zróżnicowane pod względem wyników ciśnienia tętniczego krwi oraz grupę trzecią – kontrolną. Obie grupy badawcze stosowały dietę niskotłuszczową wzbogaconą w olej lniany zimnotłoczony (30 ml/dzień), natomiast grupa kontrolna stosowała wyłącznie dietę niskotłuszczową, bez oleju lnianego. Dietoterapia hipercholesterolemii trwała 4 tygodnie. Po tym okresie zaobserwowano istotny statystycznie spadek stężenia cholesterolu frakcji LDL (ang. Low-Density Lipoprotein), wzrost stężenia HDL (ang. High-Density Lipoprotein), wzrost stężenia podklasy 3 lipoprotein o dużej gęstości HDL3, a także spadek ciśnienia tętniczego w obu grupach pacjentów spożywających olej lniany. Dodatkowo w grupie pacjentów z początkowo wyższym ciśnieniem tętniczym krwi odnotowano spadek stężenia trójglicerydów. W grupie kontrolnej zmiany wyżej wymienianych parametrów były mniej korzystne bądź nieistotne statystycznie. Yu i wsp.3 zaobserwowali na modelu zwierzęcym (myszy) korzystny wpływ podaży kwasu α-linolenowego pochodzącego z oleju lnianego na insulinooporność indukowaną błędami żywieniowymi. W innym badaniu6 na zwierzętach (szczury), porównującym działanie oleju lnianego (2,5; 5,0; 10,0 ml/kg) i żelu uzyskanego z siemienia lnianego (10,0; 20,0 ml/kg) w kontekście ochrony przed wrzodami żołądka indukowanymi etanolem, okazało się, że to olej lniany podawany w dawce 5,0 ml/kg wykazał najskuteczniejsze działanie. Po zastosowaniu wyższych czy niższych dawek oleju lnianego uzyskano gorsze wyniki. Olej lniany wykazuje działanie hamujące produkcję mediatorów odczynu zapalnego, takich jak prostaglandyna PGE2, leukotrieny, histaminy czy bradykaniny, dzięki czemu jego działanie może stanowić wspomaganie leczenia chorób o podłożu zapalnym7.
Zgodnie z definicją oleje zimnotłoczone (ang. cold press) pozyskiwane są z roślin w wyniku procesów mechanicznych bez zastosowania wysokiej temperatury. W ostatnich latach oleje tłoczone na zimno cieszą się coraz większą popularnością wśród konsumentów i specjalistów żywienia. Czy oprócz niewątpliwych walorów smakowych oleje te wykazują właściwości prozdrowotne? W poniższej pracy przedstawiono charakterystykę wybranych olejów zimnotłoczonych.
Pełna treść artykułu, wraz z załącznikami do pobrania, dostępna jest dla prenumeratorów czasopisma, po zalogowaniu się.
Borelioza – to infekcyjna, odkleszczowa choroba zakaźna wywołana przez krętki Borrelia spp. Manifestuje się jako wieloukładowa choroba zapalna, początkowo atakująca skórę, następnie stawy, ośrodkowy układ nerwowy i inne narządy, w tym serce. Odpowiednie żywienie jest niezwykle istotne w czasie trwania leczenia oraz po zakończeniu antybiotykoterapii.
Borelioza z Lyme jest najczęściej występującą chorobą odkleszczową powodowaną przez bakterie z rodzaju Borrelia. Obraz choroby jest bardzo zróżnicowany, obejmuje wiele narządów i przebiega w kilku etapach. Dodatkowo złożona biologia bakterii oraz ograniczenia metod laboratoryjnych powodują, że rozpoznanie boreliozy z Lyme może przysparzać wielu trudności.
Jak motywować ludzi do podjęcia zmian w obszarze odżywiania - wybrane techniki
