Zachęcam, aby podczas zbierania wywiadu wyjść poza schematy myślenia o zaburzeniach odżywiania. Często przyjmujemy błędne i ograniczające założenia, np. że osoba chorująca na anoreksję musi mieć niedowagę czy że wymioty następują po epizodzie objadania się. W poniższym tekście zachęcam, aby skoncentrować się na objawach, które występują zarówno u pacjentów zmagających się z zaburzeniami odżywiania, jak i u osób, które nie spełniają kryteriów zaburzeń, ale których sposób odżywiania się grozi rozwinięciem choroby.
Oczywiście, postawienie diagnozy psychiatrycznej nie jest zadaniem dietetyka, jednak informacje zebrane podczas wywiadu mogą pozwolić specjaliście żywienia lepiej zrozumieć, z jakiego rodzaju trudnościami zmaga się pacjent i zachęcić go do podjęcia kompleksowej i niezbędnej pomocy.
Zbierając wywiad, warto zbadać poniższe zagadnienia.
Czy pacjent ma napady objadania się?
Napady objadania się mogą występować w kilku zaburzeniach odżywiania: bulimii, anoreksji bulimicznej, zaburzeniach odżywiania z epizodami niekontrolowanego objadania się (binge eating disorder, BED) oraz w kompulsywnym objadaniu się (compulsive overeating).
Napad objadania się − to sytuacja, w której osoba pod wpływem wewnętrznego przymusu, z poczuciem braku kontroli nad czynnością jedzenia, pochłania w krótkim czasie znaczne ilości pokarmu. Podczas napadu osoba je szybko i niedbale, niekiedy nie zwraca uwagi na to, co spożywa lub nie pamięta, jakie produkty zjadła. Kontynuuje jedzenie pomimo sytości, bólu żołądka, mdłości z przejedzenia. Napady objadania się są poważnym objawem, nawet jeśli zdarzają się raz w tygodniu lub rzadziej.
Pamiętajmy, że dla zdecydowanej większości osób objawy zaburzeń odżywiania (ZO) są wstydliwe i upokarzające. Pacjent może ze skrępowaniem mówić o swoich trudnościach. Delikatne, ale rzeczowe pytania mogą być dla niego pomocne np.:
- Czasem osoby, które zgłaszają się na konsultacje, mówią o tym, że zdarza się, iż tracą kontrolę podczas jedzenia i pomimo uczucia sytości czy wręcz mdłości z przejedzenia nie są w stanie przestać jeść. Czy ma lub miała pani podobne doświadczenia?
Po czym poznać, że trudności zgłaszane przez pacjenta wymagają podjęcia terapii psychologicznej i/lub farmakoterapii? Jak rozpoznać, że dany pacjent jest w grupie ryzyka i mogą rozwinąć się u niego zaburzenia odżywiania? Tekst prezentuje wskazówki przydatne podczas wywiadu dietetycznego pogłębionego w kierunku rozpoznania najczęstszych problemów psychologicznych, z jakimi może spotkać się dietetyk − zaburzeń odżywiania.
Psycholog Monika Pietrzyk-Bilska
Problematyka zaburzeń odżywiania przedstawiana w literaturze fachowej dotyczy głównie młodzieży i osób dorosłych. Przegląd statystyk wskazuje, że około 0,5% tej grupy cierpi na anoreksję, około 1% na bulimię, a nietypowe postaci zaburzeń odżywiania występują nawet trzy razy częściej niż anoreksja i bulimia łącznie.
Najczęściej anoreksja rozwija się między 13 a 18 rokiem życia, 20-krotnie częściej u dziewczynek niż u chłopców. Bulimia przeważnie rozwija się w okresie dojrzewania, częściej u płci żeńskiej (na 30 chorych kobiet przypada 1 mężczyzna). Chociaż dolna granica wieku zachorowań na anoreksję i bulimię obniża się, u dzieci zaburzenia odżywiania rzadko występują w typowej postaci (na ogół diagnozowane są niespecyficzne zaburzenia odżywiania).
czytaj dalej
Psycholog, psychodietetyk Małgorzata Jolanta Kaczyńska
Wprowadzenie nowych nawyków żywieniowych jest procesem, który, jak każda zmiana, przebiega czasem z większymi, czasem z mniejszymi sukcesami. Podczas całego jego trwania istotna jest rola specjalisty, który swoim zachowaniem podczas spotkań konsultacyjnych może wzmocnić pacjenta i zachęcić go do dalszych starań lub też wpłynąć na niego w sposób demotywujący.
czytaj dalej
Specjalista w zakresie żywienia człowieka i dietetyk dr inż. Katarzyna Okręglicka, Dietetyk kliniczny Klaudia Wiśniewska
Otyłość można uznać za jedną z ważniejszych i coraz powszechniej występujących chorób cywilizacyjnych. Zgodnie z raportem Światowej Organizacji Zdrowia (WHO – World Health Organization), na świecie żyje około 1,6 miliarda ludzi z nadwagą i otyłością, których wskaźnik masy ciała (BMI) przekracza 25. Alarmujące jest to, że liczba ta stale rośnie.
czytaj dalej
