Podczas gdy poszukuje się składników żywności, które miałyby wydłużyć życie i spowolnić procesy związane ze starzeniem się, najdokładniej zbadanym czynnikiem potencjalnie mającym wpływ na długość życia jest ograniczenie spożycia kilokalorii. Jakimi danymi dysponujemy na ten temat w świetle aktualnych badań naukowych?
Starzenie się jest często określane jako proces postępującej degeneracji spowodowany nagromadzeniem różnych uszkodzeń na różnych poziomach w komórkach. Prowadzi to do zaburzenia utrzymania integralności i funkcjonalności wszystkich ich składników i w konsekwencji do nieprawidłowego funkcjonowania komórek, stopniowej niewydolności tkanek i śmierci organizmu. Na procesy zachodzące w starzejących się komórkach wpływ ma wiele czynników – zarówno genetycznych, jak i środowiskowych. Do tej pory przeprowadzono wiele badań w celu zrozumienia mechanizmów starzenia1. Przedmiot licznych badań stanowią również procesy przyczyniające się do wydłużania życia człowieka. Jedną z najdokładniej zbadanych interwencji potencjalnie przyczyniających się do zwiększenia maksymalnej długości życia jest ograniczenie spożycia kilokalorii (Caloric restriction – CR)2.
Restrykcje kaloryczne rozumiane są przez większość badaczy jako ograniczenie spożycia kalorii w stosunku do zapotrzebowania o 30–40%. Istnieją również badania, w których korzystny efekt działania restrykcji kalorycznych obserwowano nawet w przypadku ograniczeń sięgających 50%. Ich korzystny wpływ na zwiększenie maksymalnej długości życia obserwowany jest dla szerokiego zakresu gatunków, począwszy od drożdży, na człowieku kończąc. Warunkiem zaistnienia pozytywnych zmian wydłużających życie różnych gatunków jest nie tylko samo ograniczenie energii w diecie, ale także dostarczenie organizmowi z pożywieniem wszystkich niezbędnych składników, czyli stosowanie pełnowartościowej diety3.
Poszukiwania mechanizmów starzenia koncentrują się głownie na czynnikach genetycznych, choć powszechnie wiadomo, że udział w procesie starzenia ma również epigenetyka i czynniki środowiskowe. Do tej pory dzięki badaniom przy użyciu modeli zwierzęcych (przede wszystkim drożdży piekarskich, muszek owocowych, nicieni i myszy laboratoryjnych) udało się opisać geny i różnego rodzaju ścieżki molekularne, które biorą szczególny udział w procesie starzenia również u człowieka. Do mechanizmów tych należą przede wszystkim ścieżki sygnalizacyjne zarządzania energią TOR (ang. target of rapamycin), ścieżka hormon wzrostu (GH)/insulina/insulino-podobny czynnik wzrostu (IGF-1), odpowiedź na uszkodzenia DNA i stres oraz mechanizmy chronicznego stresu zapalnego, skracania telomerów, starzenia komórkowego i metabolizmu lipidów4.
Do czynników genetycznych warunkujących w pewien sposób długość życia można zaliczyć gen apolipoproteiny E kodujący białko transportujące cholesterol (APOE), którego wariant E4 jest silnie powiązany z długowiecznością w sposób negatywny, stanowi bowiem czynnik ryzyka zachorowania na choroby układu krążenia oraz chorobę Alzheimera. Innym interesującym genem powiązanym z długowiecznością jest gen kodujący czynnik transkrypcyjny FOXO3A. Białko FOXO3A, które koduje ten gen, stanowi element ścieżki sygnalizacyjnej kontrolującej wzrost oraz metabolizm5.
Z kolei czynnikami epigenetycznym mogącymi mieć udział w procesie starzenia są przede wszystkim metylacja DNA, potranslacyjne modyfikacje histonów, a także regulatorowe niekodujące RNA4–6.
Podczas gdy poszukuje się składników żywności, które miałyby wydłużyć życie i spowolnić procesy związane ze starzeniem się, najdokładniej zbadanym czynnikiem potencjalnie mającym wpływ na długość życia jest ograniczenie spożycia kilokalorii. Jakimi danymi dysponujemy na ten temat w świetle aktualnych badań naukowych?
Pełna treść artykułu, wraz z załącznikami do pobrania, dostępna jest dla prenumeratorów czasopisma, po zalogowaniu się.
Ludzie od dawna poszukują sposobów na przedłużenie długości życia oraz poprawę jego jakości wraz z upływającymi latami. Długowieczność jest złożonym zjawiskiem, ponieważ wiele czynników wpływa na fizjologiczne szlaki starzenia się i długość życia. Wśród nich wymienia się m.in. czynniki środowiskowe, genetyczne, behawioralne, społeczno-demograficzne, jak i żywieniowe.
Prolaktyna (oznaczana skrótem PRL) – to białko wydzielane przez przysadkę mózgową, a dokładnie przez komórki kwasochłonne znajdujące się w obrębie przedniego płata przysadki. W organizmie człowieka pełni funkcję hormonu, odpowiadając m.in. za indukowanie oraz podtrzymywanie laktogenezy w okresie ciąży i laktacji, pobudzanie w organizmie procesów wpływających na tworzenie progesteronu w ciałku żółtym.
Zespół krótkiego jelita to jednostka chorobowa szczególnie uciążliwa dla pacjentów, która znacznie obniża komfort życia. Pacjenci cierpiący na tę przypadłość są w grupie ryzyka niedoboru wielu składników odżywczych, co skutkuje pogorszeniem stanu zdrowia. Opieka dietetyka jest niezwykle ważną częścią terapii w tym schorzeniu.
