Znacznie mniejsza ilość mężczyzn niż kobiet decyduje się na dietę. Jednocześnie uważa się, że mężczyźni generalnie odnoszą większe sukcesy w redukcji masy ciała. Kobiety w ciągu swojego życia parokrotnie podejmują próby redukcji masy ciała przy pomocy zmiany sposobu żywienia, podczas gdy większość mężczyzn sięga po dietę jednokrotnie1. Jednak z drugiej strony mężczyźni uwzględniają sugerowane zmiany dietetyczne w mniejszym stopniu niż kobiety, okazują sceptycyzm i opór wobec komunikatów dotyczących edukacji żywieniowej i często postrzegają zdrowe odżywianie jako monotonne i niesatysfakcjonujące2. Na jakie aspekty relacji i wdrażania zmian dietetycznych należy zwrócić szczególną uwagę podczas pracy dietetycznej z pacjentem mężczyzną?
Praca dietetyka jest bardzo wymagająca nie tylko z powodu potrzeby nieustannego aktualizowania swojej wiedzy. To zawód, w którym pracuje się z ludźmi w procesie zmiany. Warto się zastanowić nad tym, skąd ten wynika problem wypalenia zawodowego, jakie mogą być jego objawy w tym zawodzie oraz jak temu przeciwdziałać.
Wypalenie zawodowe w zawodzie dietetyka?
Jest to problem, który może pojawić się w każdym momencie kariery zawodowej. Wypalenie zawodowe jest wynikiem długoletniego lub powtarzającego się obciążenia wywołanego pracą zawodową dla innych ludzi (Aronson, 1985). Jest to stan wyczerpania fizycznego, psychicznego i duchowego, kiedy „tracimy serce” do pracy. Charakterystyczne jest również odziaływanie tego stanu na sfery życia prywatnego: relacje, czas wolny czy edukację. W kontekście zawodu dietetyka tych trudności jest o wiele więcej. Przede wszystkim pacjent, który trafia do gabinetu, to człowiek, dla którego jedzenie jest wierzchołkiem góry lodowej w całym procesie zmiany. Związana z tym sytuacja psychologiczna, problem z motywacją czy brak skuteczności dietoterapii może powodować u specjalisty nadmierne obciążenie.
Sygnały ostrzegawcze dla specjalisty
Praca dla innych ludzi, zwłaszcza pomoc w trudnościach, jakimi w naszym przypadku są skuteczna redukcja wagi czy pomoc w uzyskaniu poprawy zdrowia, obciąża dietetyka z powodu dużego poczucia odpowiedzialności za ludzkie zdrowie. Kiedy napięcie związane z dużą motywacją ze strony specjalisty, a mniejszą ze strony pacjenta (być może spowodowaną czynnikami psychologicznymi), narasta zbyt szybko, może powodować powstanie wypalenia zawodowego. U dietetyka pojawia się wtedy subiektywne poczucie przepracowania i zaczyna on tracić ochotę do pracy z pacjentem. Czuje się osamotniony w walce o zdrowie pacjenta, co może powodować negatywne nastawienie do niego. W relacji z pacjentem pojawia się niechęć, rozdrażnienie i zniecierpliwienie, które może zwiększać brak oczekiwanych wyników. Poirytowanie związane z pracą może się przenosić na grunt życia prywatnego, doprowadzając do izolowania się w relacji czy niekontrolowanych wybuchów nieuzasadnionego gniewu. Przychodząca po czasie refleksja przynosi poczucie winy wobec pacjentów i bliskich oraz uczucie zawodu wobec samego siebie. Osoba dotknięta wypaleniem zawodowym częściej choruje, źle sypia, ma problemy z koncentracją i aktywnym słuchaniem pacjentów4. W zakresie organizacji czasu pracy pojawia się większe niż zwykle poczucie zmęczenia po pracy, coraz częściej zdarza się przesuwanie wizyt pacjentów oraz nerwowe wyczekiwanie końca wizyty w trakcie jej trwania. Dlatego jeśli specjalista czuje, że jego nastawienie do klientów oraz satysfakcja z pracy ulega zmianie, powinien poszukać pomocy, zanim sygnały ostrzegawcze rozwiną się w zaburzenie.
Podobnie jak we wszystkich innych zawodach związanych z pomaganiem drugiemu człowiekowi (lekarze, nauczyciele, psychologowie), problem wypalenia zawodowego może także dotyczyć dietetyków.