Żelazo jest ważnym biologicznie pierwiastkiem, z uwagi na zdolność bycia donorem i akceptorem elektronów, co jest kluczowe w przebiegu reakcji redukcji i utleniania w komórce. Wchodząc w skład niebiałkowych frakcji enzymów i białek transportowych, takich jak hemoglobina, cytochromy czy oksydazy, pełni rolę w wielu procesach, m.in. w transporcie tlenu, syntezie DNA.
Ciało człowieka zawiera od 3–5 g żelaza, a jego znakomita większość jest zlokalizowana w postaci hemu w hemoglobinie oraz w mioglobinie w mięśniach. Zapotrzebowanie na żelazo i efektywność jego metabolizmu są zmienne i zależą od wielu czynników. Choć czynniki środowiskowe mogą wpływać na zaburzenia metabolizmu żelaza, to szacuje się, że czynnik genetyczny może mieć 20–30% udział w wahaniach tego pierwiastka we krwi.
Ilość żelaza w organizmie zależy przede wszystkim od czynników środowiskowych, takich jak: dieta, ciąża, spożycie alkoholu czy stany chorobowe1. Jego zasoby i ewentualne zaburzenia można oszacować za pomocą „tradycyjnych” badań laboratoryjnych, które oceniają całkowitą zawartości żelaza w organizmie. Wskaźniki laboratoryjne oceniają tzw. pulę magazynową (ferrytyna, hemosyderyna) lub funkcjonalną żelaza (transferyna, nasycenie transferyny). Istotna jest też ocena wskaźników czerwonokrwinkowych, jak: stężenie hemoglobiny, hematokryt oraz liczba i objętość erytrocytów2, które są odzwierciedleniem nadmiaru lub niedoboru żelaza w organizmie.
W ciągu kilkunastu lat opublikowano wiele prac wykazujących zależność pomiędzy polimorfizmami genetycznymi a wskaźnikami czerwonokrwinkowymi oraz stężeniem białek zaangażowanych w metabolizm żelaza. Szacuje się, że czynnik genetyczny może mieć 20–30% udział w populacyjnych wahaniach stężenia żelaza we krwi3. Dlatego wydaje się, że diagnostyka genetyczna może stanowić uzupełnienie „tradycyjnej” diagnostyki laboratoryjnej zaburzeń gospodarki żelazowej2. Celem artykułu będzie scharakteryzowanie wybranych polimorfizmów/mutacji genetycznych związanych z metabolizmem żelaza oraz ocena ich wpływu na gospodarkę żelazową człowieka.
Metabolizm żelaza został bardzo precyzyjne „dostrojony” przez mechanizmy ewolucyjne, dlatego u ssaków są one bardzo złożone. Wolne żelazo jest silnie toksyczne dla komórek, toteż istotne jest, aby ten pierwiastek był odpowiednio absorbowany, transportowany, wykorzystywany i gromadzony w ustroju. Mechanizmy wydalania żelaza są bardzo słabo rozwinięte i polegają na wydalaniu go z moczem i kałem (nabłonek jelitowy, żółć), złuszczaniu z naskórkiem oraz błoną śluzową w trakcie menstruacji u kobiet. Z uwagi na to regulacja żelaza odbywa się prawie wyłącznie na poziomie jego wchłaniania z pożywienia.
Żelazo jest ważnym biologicznie pierwiastkiem, z uwagi na zdolność bycia donorem i akceptorem elektronów, co jest kluczowe w przebiegu reakcji redukcji i utleniania w komórce. Wchodząc w skład niebiałkowych frakcji enzymów i białek transportowych, takich jak hemoglobina, cytochromy czy oksydazy, pełni rolę w wielu procesach, m.in. w transporcie tlenu, syntezie DNA.
Pełna treść artykułu, wraz z załącznikami do pobrania, dostępna jest dla prenumeratorów czasopisma, po zalogowaniu się.
Spośród wszystkich funkcji, jakie spełnia witamina D w organizmie ludzkim, najbardziej poznany jest jej wpływ na metabolizm kości i gospodarkę wapniową. Odkrycie receptora tej witaminy – VDR pozwoliło na rozwój badań obejmujących jej rolę w innych układach i narządach organizmu.
Oliwa Busa to jedna z bardziej docenianych oliw ze starych gajów oliwnych słonecznej Chorwacji. Produkowana przez rodzinę Belci od pokoleń, stanowi podstawę kuchni chorwackiej na półwyspie Istria. Oliwa Busa to produkt regionalny, ekologiczny, wytworzony jedynie z oliwek, bez dodatku innych olejów, jest to produkt nierafinowany.
Najczęściej diagnozowanym nowotworem złośliwym u kobiet w Polsce jest rak piersi. Jednocześnie wśród nowotworów złośliwych stanowi on drugą przyczynę zgonów. Choroba ta może dotyczyć zarówno kobiet, jak i mężczyzn w każdym wieku, jednak największe ryzyko występuje u kobiet między 50 a 70 rokiem życia.
