Nowoczesne podejście do pracy z pacjentem, zwane dialogiem motywującym, zakłada, że nie ma osób niezmotywowanych i że sztuka prowadzenia rozmowy z pacjentem polega na umiejętnym wydobyciu indywidualnej, wewnętrznej motywacji danej osoby.

Dialog motywujący (DM) jako metoda pracy z pacjentem

W ciągu ostatniej dekady dialog motywujący (DM) stał się dobrze znanym podejściem do pracy z pacjentami. Jest wykorzystywany zarówno w psychoterapii, medycynie, terapii uzależnień, jak i w opiece zdrowotnej. Wiele badań wykazało skuteczność DM w pracy z pacjentami uzależnionymi od alkoholu i narkotyków, cierpiącymi na zaburzenia odżywiania, wprowadzającymi w życie zalecenia lekarskie oraz wskazówki dietetyczne, a także rozpoczynającymi ćwiczenia fizyczne^{3, 4}.

DM nie jest zbiorem technik wywierania wpływu na ludzi; istnieje spójny system teoretyczny opisujący zjawisko motywacji i proces zmiany zachowania u człowieka. Ta baza teoretyczna daje solidne podstawy do rozumienia pacjenta i monitorowania przebiegu zmiany jego zachowań, także żywieniowych³.

Motywacja

Jest wiele czynników wpływających na to, czy pacjentowi uda się wprowadzić zmianę w sposobie odżywiania. Wśród nich jednym z najważniejszych jest wewnętrzna motywacja, intencja zmiany¹.

Wielu praktyków zainteresowanych pomaganiem ludziom zakłada, że dostarczenie rzetelnej wiedzy na temat konsekwencji pewnych zachowań (np. spożywania glutenu w celiakii) spowoduje zmianę tych zachowań (przejście na dietę bezglutenową). Specjaliści żywienia w dobrej intencji edukują pacjentów, że powinni więcej ćwiczyć i zdrowiej się odżywiać. Jednak pacjenci dietetyczni często mają rozbudowaną wiedzę na temat diet, składników odżywczych, zasad racjonalnego żywienia, komponowania i przygotowywania posiłków, a mimo to cały czas podtrzymują niezdrowy styl życia. Dzieje się tak, ponieważ sama wiedza nie wystarczy, niezbędna jest motywacja do wdrożenia tych zmian w życie³.

Z drugiej strony − czasem początkowo zmotywowany pacjent będący w trakcie dietoterapii po kilku tygodniach zaczyna tę motywację tracić. Odstępuje od zaleceń żywieniowych, przestaje kontrolować poziom cukru lub stopniowo włącza do jadłospisu szkodliwe dla niego produkty. Zgłasza mnóstwo powodów, dla których przestrzeganie diety jest niemożliwe, za trudne, niepotrzebne. Pacjent zaczyna oporować przed zmianą.