Podstawową funkcją komunikacji, oprócz dzielenia się informacją, jest oddziaływanie na zachowanie drugiej osoby. Konsultacja ze specjalistą jest szczególnym rodzajem rozmowy, gdzie jedna osoba pomaga drugiej w osiągnięciu celu. Zwiększanie motywacji pacjenta jest bardzo ważnym i niełatwym zadaniem.

Dbanie o własne zdrowie jest procesem, na który wpływ mamy każdego dnia. Profilaktyka chorób przewlekłych – to konsekwentne, drobne wybory, jakich dokonujemy każdego dnia. Powstrzymując się w konkretnym momencie przed powtarzającym się niekorzystnym dla nas działaniem (np. zapaleniem papierosa czy zjedzeniem ciastka) lub dokonując wyboru (np. zamiast kolejnej kawy sięgam po świeżo wyciskany sok), możemy wpłynąć pośrednio na to, jaki będzie nasz stan zdrowia za kilka lat. Często nasi pacjenci stają przed wyborem: albo drobne przyjemności teraz, albo realizacja celu długoterminowego (dobre samopoczucie, brak choroby i długowieczność), czyli celu odległego w czasie i często wymagającego sporego wysiłku. Motywowanie pacjentów do drobnych, ale konsekwentnych wyborów jest szczególnie istotnym i niełatwym zadaniem pracowników służby zdrowia.

Czy z samego faktu, że klient zgłasza się do specjalisty, możemy wnioskować, iż jest zmotywowany do zmiany? Nie zawsze tak jest. W jaki sposób pracować nad motywacją klienta? Jak ją wydobywać i wzmacniać? Jak pokonać ambiwalencję i wyznaczyć realne cele? W niniejszym artykule chciałabym przybliżyć metodę dialogu motywującego i pokazać, jakie jej techniki można zastosować np. w konsultacjach dietetycznych.

Pracując w duchu DM, niejako odwracamy tradycyjny sposób pracy, który jeszcze do niedawna obowiązywał w opiece medycznej, gdzie pracownik (np. lekarz, dietetyk, pielęgniarka itp.) jest ekspertem, a pacjent przychodzi do niego po wskazówki, co i jak powinien robić. Stosując dialog motywujący, tak prowadzimy rozmowę, aby to klient sam siebie namówił do zmiany, aby poszukał własnych argumentów, zamiast usłyszeć je od nas.

W tym tekście będę zamiennie stosowała określenia pacjent i klient, nazywając tak osobę szukającą pomocy, dietetyk – mówiąc o osobie udzielającej pomocy oraz DM – na określenie dialogu motywującego.

Co to jest dialog motywujący?

DM – to skoncentrowana na osobie, oparta na współpracy forma kontaktu klinicznego, która zmierza do rozwiązania ambiwalencji klienta i wydobycia jego wewnętrznej motywacji do zmiany. Metoda powstała w USA w latach 70. i służyła początkowo do pracy z osobami uzależnionymi. W przeciwieństwie do metod konfrontacyjnych, które stosowano wówczas w terapii uzależnień, dialog motywujący przynosił lepsze efekty.