menu close arrow_back_ios person_add home

Alergia i nietolerancja pokarmowa w praktyce dietetycznej. Rola diety eliminacyjnej

Specjalistka w zakresie immunologii Sylwia Skrzyńska

Z GABINETU DIETETYKA

01-07-2017

12/2017

Alergie i nietolerancje pokarmowe dotykają coraz więcej osób, powodując przy tym szereg uciążliwych objawów, które niejednokrotnie zagrażają zdrowiu. Na szczęście w społeczeństwie występuje coraz większa świadomość problemu, a obecna wiedza pozwala na diagnozowanie i leczenie wspomnianych nadwrażliwości pokarmowych.

Szacuje się, że około 20% populacji zmienia swoją dietę z powodu nadwrażliwości pokarmowej, czyli niepożądanej reakcji organizmu występującej po spożyciu pokarmów dobrze tolerowanych przez osoby zdrowe. Ze względu na mechanizmy działania, a także postępowanie, nadwrażliwość pokarmowa została podzielona na:

 

Alergie pokarmowe

Dokładny podział alergii pokarmowych przez wiele lat budził różne spory. Obecnie przyjmuje się (wg National Institute of Allergy and Infectious Diseases, 2010), że podział ten wynika z patomechanizmów niepożądanej reakcji na pokarmy i dzieli się na:

W patogenezie alergii pokarmowych główną rolę odgrywają przeciwciała IgE. W odpowiedzi na antygen (alergen pokarmowy) aktywowane są komórki Th2 (limfocyty T pomocnicze), które powodują uwalnianie cytokin prozapalnych. Uwolnione cytokiny pobudzają limfocyty B, które wyzwalają produkcję przeciwciał IgE. Z kolei gdy przeciwciała IgE połączą się z antygenem (alergenem pokarmowym), dochodzi do wydzielania przez komórki tuczne mediatorów zapalnych i amin biogennych, takich jak histamina, tyramina, serotonina. Mediatory te, a szczególnie histamina, są odpowiedzialne za objawy alergiczne. Przedstawiony powyżej mechanizm to typ IgE-zależny i odpowiada za 90% alergii pokarmowych. Zaliczany jest do typu I alergii, tzw. anafilaktycznego, który objawia się bardzo szybko, zazwyczaj do 2 godzin od spożycia alergenu1, 2.

Pozostałe trzy rodzaje alergii o podłożu immunologicznym stanowią jedynie około 10% przypadków wszystkich alergii pokarmowych i ich dokładne mechanizmy powstawania zostaną omówione w oddzielnym artykule.

 

Alergeny pokarmowe

Alergia pokarmowa może być wywołana prawie przez każdy produkt. U dorosłych alergię wywołują głównie produkty pochodzenia roślinnego, u dzieci zaś − głównie produkty pochodzenia zwierzęcego. Biorąc pod uwagę częstość występowania alergii pokarmowych, wśród produktów najczęściej alergizujących można wymienić następujące: białko jaja, orzeszki ziemne, ryby, mleko krowie, soja/soczewica/groszek, wołowina, skorupiaki, musztarda, orzechy laskowe, orzechy kokosowe, szynka. Należy zwrócić uwagę na to, że orzeszki ziemne są jednym z najsilniejszych alergenów – mogą objawiać się silną reakcją anafilaktyczną zagrażającą życiu1−3.

Alergie i nietolerancje pokarmowe dotykają coraz więcej osób, powodując przy tym szereg uciążliwych objawów, które niejednokrotnie zagrażają zdrowiu. Na szczęście w społeczeństwie występuje coraz większa świadomość problemu, a obecna wiedza pozwala na diagnozowanie i leczenie wspomnianych nadwrażliwości pokarmowych.

Chcesz przeczytać więcej?

Pełna treść artykułu, wraz z załącznikami do pobrania, dostępna jest dla prenumeratorów czasopisma, po zalogowaniu się.


O autorze

Sylwia Skrzyńska

CZYTAM ARTYKUŁY

Absolwentka Politechniki Łódzkiej i Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego, na co dzień zajmuje się badaniami klinicznymi, autorka wielu publikacji naukowych i prelegentka konferencji naukowych.