menu close arrow_back_ios person_add home

Właściwości owoców camu camu

Camu camu, inaczej Myrciaria dubia – to roślina pochodząca z lasów deszczowych na obszarze Brazylii. Posiada lekko żółtawy miąższ oraz czerwoną do ciemnopurpurowej skórkę.

Właściwości antyoksydacyjne i przeciwzapalne tych owoców przypisuje się głównie dużej dawce witaminy C, jednak mogą one wynikać również z obecności innych związków chemicznych o podobnym działaniu lub wspierających działanie kwasu askorbinowego. Inoue i wsp. zbadali te właściwości w soku z owoców camu camu. W badaniu wzięło udział 20 palących mężczyzn. Połowa z nich przyjmowała 70 ml soku z camu camu, co odpowiada 1050 mg witaminy C. Kolejnych dziesięciu w grupie kontrolnej przyjmowało przez siedem dni witaminę C w tej samej ilości w formie suplementu diety. Wskaźniki stresu oksydacyjnego i stanu zapalnego istotnie obniżyły się u osób przyjmujących sok z camu camu, w przeciwieństwie do grupy suplementującej samą witaminę C, gdzie zmiany te nie były istotne2. W zwalczaniu wolnych rodników 100% sok z owoców camu camu, w porównianiu do soku z aceroli, miał 50-krotnie większą siłę ich neutralizowania w badaniu in vitro metodą DPPH 3. W porównaniu z innymi owocami tropikalnymi Amazonii camu camu odznaczało się największą zawartością polifenoli zarówno w miąższu, nasionach, jak i w skórce (skórka zawierała ich najwięcej)13.

 

 

Oprócz wyróżniającej spośród innych produktów ilości witaminy C, owoce są źródłem składników mineralnych, takich jak: potas, wapń, cynk, magnez, miedź i mangan. Zawierają niewielkie ilości pektyny i skrobi, a głównymi cukrami są glukoza i fruktoza. Główne kwasy występujące w owocach to: kwas cytrynowy, izocytrynowy i jabłkowy, a wśród kwasów tłuszczowych: linolowy, stearynowy i oleinowy. Ekstrakty z nasion i skórki działały przeciwdrobnoustrojowo wobec Staphylococus aureus4 oraz Escherichia coli i Saccharomyces cerevisiae9. Również inne źródła potwierdzają potencjał przeciwbakteryjny tej rośliny5. Poniżej przedstawiono skład owoców camu camu8.

 

 

W badaniach na zwierzętach poszukuje się również innych właściwości Myrciaria dubia. W  badaniach na myszach zaobserwowano, że camu camu może wspierać zapobieganie otyłości poprzez zmianę mikrobioty jelitowej i zwiększenie wydatków energetycznych u myszy z otyłością indukowaną dietą. Suplementacja camu camu u zwierząt karmionych dietą o wysokiej zawartości cukru i tłuszczu zapobiegała przybieraniu na masie ciała, zmniejszało się gromadzenie tłuszczu. Myszy te wykazywały lepszą tolerancję glukozy i wrażliwość na insulinę, a przyjmowanie preparatu chroniło przed stłuszczeniem wątroby. Efekty wiązały się ze zwiększonym wydatkiem energetycznym i regulacją ekspresji mRNA termogeniny (uncoupling protein 1) w brązowej tkance tłuszczowej, co silnie korelowało z ekspresją mRNA receptora błonowego kwasu żółciowego TGR5. Są więc przesłanki, by sądzić, że substancje bioaktywne camu camu mogą działać hamująco na rozwój otyłości na poziomie mikrobioty, jak i metabolizmu6. W innym badaniu również podawano szczurom sok z camu camu, jednak w ilości 25 ml/dzień przez 12 tygodni. Zwierzęta przyjmujące sok zredukowały masę tkanki tłuszczowej, poziom glukozy na czczo, całkowity cholesterol, triglicerydy, frakcję LDL cholesterolu oraz poziom insuliny. Jednocześnie wzrosło stężenie lipoprotein o dużej gęstości. Nie zauważono jednak zmiany w enzymach wątrobowych i markerach stanu zapalnego11. W 2018 r. w "International Journal of Food Science and Nutrition" opublikowano wyniki badania, w którym wzięło udział 58 dorosłych osób o BMI powyżej 30 kg/m2, podzielonych na dwie grupy. Jedna z nich otrzymywała kapsułki zawierające camu camu standaryzowane na 442 mg witaminy C i przyjmowała suplement przez 45 dni. Obie grupy zachowały w czasie doświadczenia zbilansowaną dietę o niskiej wartości energetycznej, regularnie uprawiały aktywność fizyczną oraz brały udział w indywidualnych konsultacjach. Pomiary antropometryczne wykonano na początku badania i po miesiącu suplementacji. Wśród badanych zaobserwowano istotny spadek parametrów związanych z zespołem metabolicznym: obniżenie ciśnienia tętniczego, triglicerydów, obwodu talii oraz wzrost stężenia lipoprotein HDL w sposób równie efektywny jak regularna aktywność fizyczna14.

Sok z owoców wykazuje również potencjał antymutagenny i antygenotoksyczny. W połączeniu z etanolem sok redukował indukowane alkoholem uszkodzenia DNA7 . Doustne podawanie surowych ekstraktów szczurom z cukrzycą typu I indukowaną streptozocyną zwiększyło aktywność przeciwutleniającą w osoczu oraz obniżyło stężenie triglicerydów, całkowitego cholesterolu i peroksydację lipidów, co z kolei sugeruje pozytywne działanie owoców camu camu na hiperlipidemię, hipertriglicerydemię i stres oksydacyjny. Ekstrakt nie wpłynął jednak na metabolizm glukozy u tych szczurów, co autorzy tłumaczą trudnościami w poprawie parametrów u tych zwierząt ze względu na silną cukrzycę10.

Negatywnym efektem stosowania camu camu może być zmniejszenie biodostępności żelaza niehemowego. Okazuje się, że wysoka zawartość witaminy C w produkcie nie neutralizuje skutecznie ograniczenia wchłaniania żelaza przez wysoką zawartość polifenoli w produkcie15. Należy brać pod uwagę kwestie bezpieczeństwa suplementacji camu camu. Przypadek 45-letniego mężczyzny pochodzenia kaukaskiego może świadczyć o tym, że Myrciara dubia może niektórym osobom szkodzić. Mężczyzna ten trafił do szpitala z objawami świądu, oddawał ciemny mocz i wykazywał zażółcenie twardówki oka. Testy na wirusowe i autoimmunologiczne zapalenie wątroby dawały wynik ujemny. Badania laboratoryjne wykazały podniesienie stężenia enzymów wątrobowych i pozostałych parametrów (AST – 403 U/L, ALT – 1185 U/L, fosfataza alkaliczna – 335 U/L, transpeptydaza gammaglutamylowa – 300 U/L, bilirubina całkowita – 142 μmol/L. Biopsja wskazywała na uszkodzenie komórek wątroby. Pacjent nie przyjmował leków, narkotyków, nie palił i nie pił alkoholu w ostatnim czasie, jedyną zmienną było przyjmowanie dwa miesiące przed wystąpieniem objawów łyżki preparatu camu camu przez 10 dni. Z pewnością jest to w pewnym sensie czerwone światło do stosowania skoncentrowanych dawek preparatów camu camu u osób, które mają problemy z wątrobą lub stosują przewlekle leki obciążające wątrobę16. Nie jest jednak jasne, czy faktycznym czynnikiem działającym toksycznie na wątrobę był sam owoc camu camu. Z racji braku regulacji prawnych dotyczących suplementów diety możliwe jest, że uszkodzenie wątroby mogło wynikać z zanieczyszczenia preparatu innymi czynnikami hepatotoksycznymi, jak metale ciężkie czy mykotoksyny. Przyczyną mógł być też zupełnie inny czynnik, o którym pacjent nie wspomniał podczas wywiadu.

Podsumowując, można stwierdzić, że owoce Myrciara dubia są bogactwem Amazonii zamkniętym w małych owocach. Wyróżniają się zawartością witaminy C, która w preparatach camu camu jest dość stabilna, oraz szczególnie dużą zawartością polifenoli. Inną grupą związków występujących w znacznej ilości w tych owocach są karotenoidy, których głównym źródłem jest luteina oraz β-karoten. Camu camu posiada potencjał przeciwzapalny, hipolipemiczny, przeciwzapalny i przeciwutleniający, w tym antymutagenny, chroniąc organizm przed stresorami, takimi jak palenie tytoniu czy alkohol. Owoce mogą mieć też szczególne znaczenie dla osób walczących z otyłością. Chociaż wyniki dotyczące samej masy ciała nie są tak spektakularne jak w przypadku badań na zwierzętach, związki bioaktywne camu camu pomagają regulować parametry zespołu metabolicznego. Niektóre badania sugerują również działanie przeciwbakteryjne ekstraktów z owoców tej rośliny. W literaturze naukowej można również znaleźć informacje na temat właściwości innych części tej rośliny, jak: skórka owoców, nasiona oraz liście. Warto więc rozważyć dodatek tych owoców do codziennej diety w postaciach dostępnych na rynku, biorąc jednak pod uwagę, że jest jeszcze niewiele badań (z udziałem małych grup i na zwierzętach), które potwierdzają dodatkowe korzyści płynące z suplementacji owoców camu camu. Przypadek z pacjentem, który trafił do szpitala z objawami uszkodzenia wątroby, zwraca uwagę na fakt, że produkt ten może być potencjalnie szkodliwy w pewnych dawkach dla niektórych grup ludności, co skłania do dalszej obserwacji efektów suplementacji camu camu w doświadczeniach na zwierzętach oraz z udziałem ludzi, jednak przypadek 45-latka wydaje się pojedynczym incydentem niezależnym od składu fitochemicznego owoców.

PRZYPISY

  1. Cieślik E., Gębusia A., Charakterystyka właściwości prozdrowotnych owoców roślin egzotycznych, "Postępy Fitoterapii" 2, 2012, 39–100.
  2. Inoue T. et al., Tropical fruit camu-camu (Myrciaria dubia) has anti-oxidative and anti-inflammatory properties, "Journal of Cardiology" 52, 2008, 127–132.
  3. Maatta K.R., Kamal-Eldin A., Torronen A.R., High-performance liquid chromatography (HPLC) analysis of phenolic compounds in berries with diode array and electrospray ionization mass spectrometric (MS) detection: Ribes species, "J Agric Food Chem" 51, 2003, 6736–6744.
  4. Langley P. et al., Antioxidant and Associated Capacities of Camu Camu (Myrciaria dubia): A Systematic Review, "Journal of alternative and complementary medicine" 21(1), 2015, 8–14.
  5. Kaneshima T. et al., Antimicrobial constituents of peel and seeds of camu-camu (Myrciaria dubia), "Biosci Biotechnol Biochem" 81(8), 2017, 1461–1465.
  6. Anhe F. et al., Treatment with camu camu (Myrciaria dubia) prevents obesity by altering the gut microbiota and increasing energy expenditure in diet-induced obese mice, "Gut" 2018; http://dx.doi.org/10.1136/gutjnl-2017-315565.
  7. Da Silva F.C. et al., Antigenotoxic and antimutagenic effects of Myrciaria dubia juice in mice submitted to ethanol 28-day treatment, "J Toxicol Environ Health A" 82(17), 2019, 956–968.
  8. Akter S. et al., Nutritional compositions and health promoting phytochemicals of camu-camu(myrciaria dubia) fruit: A review, "Food Research International" 2011, 1728–1732.
  9. Takao M. et al., Antioxidative and antimicrobial potential of residues of camu-camu juice production, "Journal of Food Agriculture and Environment" 8(2), 2010, 304–307.
  10. De Souza Schmidt G. et al., Frozen pulp extracts of camu-camu (Myrciaria dubia McVaugh) attenuate the hyperlipidemia and lipid peroxidation of Type 1 diabetic rats, "Food Res Int." 64, 2014, 1–8.
  11. Nascimento O.V., Effects of diet supplementation with Camu-camu (Myrciaria dubia HBK McVaugh) fruit in a rat model of diet-induced obesity, "An Acad Bras Cienc." 85(1), 2013, 355–63.
  12. Zanatta C.F., Mercadante A.Z., Carotenoid composition from the Brazilian tropical fruitcamu–camu (Myrciaria dubia), "Food Chemistry" 101, 2007, 1526–1532.
  13. Montero I.F. et al., Evaluation of Total Phenolic Compounds and Antioxidant Activity in Amazon Fruit, "Chemical Engineering Transactions" 64, 2018, 649–654.
  14. Salomão-Oliveira A.et al., Metabolic syndrome: Intake of Camu-Camu (Myrciaria dubia Kunth McVaugh), "International Journal of Food Science and Nutrition" 3(6), 2018, 5–13.
  15. Nemirovsky Y. et al., Negative Effect Of Camu-Camu (Myrciaria Dubia) Despite High Vitamin C Content On Iron Bioavailability, Using A Caco-2 Cell Model, "Polish Journal of Food and Nutrition Sciences" 64(1), 2014, 45–48.
  16. Bertoli R. et al., Acute hepatitis associated with the use of natural product camu-camu, "Open Journal of Gastroenterology" 3, 2013, 214–216.

O autorze

Weronika Strugała

CZYTAM ARTYKUŁY

Absolwentka dietetyki na Uniwersytecie Przyrodniczym w Poznaniu. Swoje doświadczenie zdobywała w róznych poradniach i szpitalach. Jej głównym obszarem zainteresowania jest wpływ żywienia na płodność oraz tzw. programowanie żywieniowe.