menu close arrow_back_ios person_add home

Amarantus, inaczej szarłat

Dietetyk kliniczny Adrianna Frelich

SUPERFOODS

04-09-2017

13/2017

Amarantus (szarłat) jest jedną z najstarszych zbożowych roślin uprawnych. W Europie pierwszy raz pojawił się w XVI wieku, ale jako roślina ozdobna. Dopiero z czasem został doceniony za swoje walory odżywcze.

Ze względu na cenny skład ziarna szarłatu były również analizowane pod względem możliwości wykorzystania ich w profilaktyce, a także leczeniu chorób cywilizacyjnych. Przede wszystkim dzięki wysokiej zawartości rozpuszczalnej frakcji błonnika pokarmowego, witamin antyoksydacyjnych (głównie witaminy E), a także skwalenu, amarantus może wykazywać właściwości redukowania cholesterolu całkowitego, frakcji LDL oraz trójglicerydów w surowicy krwi. Chociaż badania były wykonywane głównie na zwierzętach, to wyniki mogą być obiecujące2.

W badaniu Martirosyan7 przedstawiono wpływ oleju z amarantusa na grupę pacjentów (125 osób) z chorobami układu krążenia. Pacjentom podawano 3−18 ml oleju dziennie przez 3 tygodnie. Dowiedziono, że dodatek oleju z amarantusa do diety ma korzystny wpływ na kliniczny obraz choroby wieńcowej, a również nadciśnienia tętniczego. Poza tym wzbogacenie diety olejem wspomogło obniżenie stężenia cholesterolu całkowitego, trójglicerydów oraz frakcji cholesterolu LDL. Autorzy uznali olej z szarłatu za skuteczny naturalny dodatek o działaniu przeciwutleniającym, który ma zdolność do ochrony błon komórkowych przed uszkodzeniami oksydacyjnymi.

Jednak amarantus wydaje się być najbardziej ceniony przez osoby nietolerujące glutenu lub chorujące na celiakię. Wysoka wartość odżywcza, a także jakość białka sprawia, że stanowi on dobre wzbogacenie diety tych osób. Badania potwierdzają, że większość gatunków nie zawiera lub zawiera minimalne ilości prolamin będących czynnikiem toksycznym dla pacjentów z chorobą trzewną. Wykazano, że ilość białek prolaminowych w 100 g suchej masy jest mniejsza niż 20 ppm, co jest wartością bezpieczną dla osób chorujących na celiakię8.

Produkty na bazie amarantusa mogą być dobrym uzupełnieniem diety nie tylko dla osób z celiakią, ale również z chorobami krążenia. Nie muszą być podstawą diety, jednak warto włączać amarantus do jadłospisu w celu uzupełnienia diety w składniki odżywcze, a przede wszystkim w dobrej jakości białko.

PRZYPISY

  1. Ratusz K., Wirkowska M., Charakterystyka nasion i lipidów amarantusa, „Rośliny Oleiste Oilseed Crops” 27, 2006, 243−250.
  2. Każmierczak A. i wsp., Szarłat – jego wykorzystanie w profilaktyce i leczeniu wybranych chorób cywilizacyjnych, „Nowiny Lekarskie” 80(3), 2011, 192–198.
  3. Szwejkowska B., Bielski S., Wartość prozdrowotna nasion szarłatu (Amaranthus cruentus L.), „Postępy Fitoterapii” 4, 2012, 240−243.
  4. Gajewska R. i wsp., Ocena jakości zdrowotnej szarłatu (amarantusa), „Roczn. PZH” 2, 2002, 141−147.
  5. Caselato-Sousa V.M., Amaya-Farfan J., State of Knowledge on Amaranth Grain: A Comprehensive Review, „Journal of Food Science” 4, 2012, 93−104.
  6. Wirkowska M., Bryś J., Ratusz K., Kowalski B., Stabilność przeciwutleniająca tłuszczu wyekstrahowanego z owsa, „Tłuszcze Jadalne” 41,2006, 131−136.
  7. Martirosyan D.M., Miroshnichenko L.A., Kulakova S.N. i wsp., Amaranth oil application for coronary heart disease and hypertension, „Lipids in Health and Disease” 6, 2007, 1.
  8. Ballabio C., Uberti F, Di Lorenzo C. et al., Biochemical and Immunochemical Characterization of Different Varieties of Amaranth (Amaranthus L. ssp.) as a Safe Ingredient for Gluten-free Products, „J. Agric. Food Chem.” 59, 2011, 12969−12974.

O autorze

Adrianna Frelich

CZYTAM ARTYKUŁY

Tytuł magistra dietetyki zdobyła na Warszawskim Uniwersytecie Medycznym. Współpracuje z przychodnią Premium Medical oraz Instytutem Sanvita. Poza tym pracuje w branży badań klinicznych, dbając o ich prawidłowy przebieg oraz rozwój.