Na rozwój zjawiska wpływa wiele czynników, m.in. czynniki środowiskowe (mała aktywność fizyczna, łatwy dostęp do wysoko przetworzonej i wysoko kalorycznej żywności), genetyczne (dziecko szczupłych rodziców ma 7% szans na otyłość, a w przypadku gdy oboje rodziców cierpi na nadmierną masę ciała, szanse dziecka na otyłość wynoszą aż 80%), niektóre schorzenia (np. upośledzona funkcja tarczycy), a także przyjmowanie określonych leków.

Stosowane w terapii chorób przewlekłych środki farmaceutyczne mają za zadanie zwalczać nieprzyjemne dolegliwości, zapobiegać dalszemu rozwojowi zdiagnozowanych schorzeń i/lub pomagać w wyzdrowieniu pacjenta. Jednak nierzadko osoby te zgłaszają w gabinetach dietetyków/lekarzy pewne uwagi co do stosowanych terapii: „Od czasu kiedy zażywam przepisane leki, moja masa ciała znacząco wzrosła”; „Dodatkowe kilogramy to z pewnością efekt uboczny stosowanych środków” lub „Myślę, że to przyjmowane leki powodują u mnie nadwagę/otyłość, przed ich stosowaniem całe życie byłem szczupły”.

Rzeczywiście, obserwuje się pewną zależność pomiędzy stosowaniem niektórych leków a wzrostem masy ciała zażywających je osób. Część specjalistów uważa, że może to być efekt uboczny przepisywanych pacjentowi preparatów, jednak znaczna większość opowiada się za wpływem środków farmakologicznych na apetyt i/lub nastrój, a co za tym idzie – zwiększenie ilości przyjmowanych pokarmów, często o złej jakości, przy ograniczonej lub zerowej aktywności fizycznej, w konsekwencji czego masa ciała osoby leczonej może niekontrolowanie wzrastać.

Glikokortykosteroidy

Wśród leków najczęściej obwinianych za przyrost masy ciała wyróżnia się glikokortykosteroidy. Jeżeli są podawane w dawkach zastępczych, np. osobom cierpiącym na niedoczynność kory nadnerczy (charakteryzującą się BMI < 18,5 kg/m2), podczas długotrwałego leczenia, obserwuje się przyrost masy ciała, który jest pożądany. Opisywany efekt spowodowany jest najprawdopodobniej polepszeniem samopoczucia i apetytu osoby chorej, gdyż małe dawki (substytucyjne) przyjmowanych leków najczęściej nie wpływają na poziom tkanki tłuszczowej. Natomiast w przypadku takich chorób, jak: sarkoidoza, reumatoidalne zapalenie stawów czy astma oskrzelowa, pacjenci zmuszeni są do zażywania znacznie większej ilości steroidów, działających przeciwzapalnie. W tym przypadku może pojawić się efekt uboczny w postaci nadmiernego gromadzenia tkanki tłuszczowej, szczególnie w okolicy karku, twarzy i brzucha.