menu close arrow_back_ios person_add home

Wybrane diety alternatywne w sporcie

Dietetyk sportowy Urszula Somow

DIETETYKA SPORTOWA

04-05-2017

11/2017

Sposób żywienia jest jednym z ważniejszych czynników warunkujących zdrowie człowieka. W przypadku sportowców rola diety znacząco wykracza poza korzyści zdrowotne, stając się jednym z elementów wspierających trening i osiągnięcia sportowe. Wraz z rosnącą świadomością tego, jaką rolę w treningu sportowym może odgrywać odpowiednia strategia żywieniowa, a także zwiększającą się liczbą doniesień naukowych w tym zakresie, sposób żywienia coraz częściej zaczyna być postrzegany jako element niezbędny do maksymalizacji efektywności treningu.

Dieta, obok nowoczesnych metod treningowych, sprzętu sportowego czy wsparcia psychologicznego, stała się częścią sportowego „wyścigu zbrojeń“. Nie dziwi zatem rosnące wśród zawodników zainteresowanie tą kwestią oraz popularność modnych, alternatywnych sposobów żywienia, którym w popluacji ogólnej przypisuje się wiele korzystnych właściwości. Dodatkowym czynnikiem decydującym o popularyzacji alternatywnych modeli żywienia są przykłady oficjalnie przyznających się do ich przestrzegania topowych sportowców. Obecnie duże zainteresowanie budzi m.in. dieta ograniczająca produkty pochodzenia zwierzęcego, dieta bezglutenowa oraz dieta paleolityczna.

 

Diety wegetariańskie

 

Diety wegetariańskie opierają się na produktach pochodzenia roślinnego, wykluczając produkty pochodzenia zwierzęcego. W zależności od eliminowanego produktu wyróżnia się różne rodzaje wegetarianizmu, co przedstawia tabela 1. Rosnące zainteresowanie dietami wegetariańskimi wiąże się zarówno z aspektami etycznymi, ekologicznymi, jak i zdrowotnymi. Wiele wskazuje na korzystny wpływ diet wegetariańskich m.in. na zmniejszanie ryzyka występowania chorób cywilizacyjnych, takich jak choroba wieńcowa, nadciśnienie tętnicze, cukrzyca, otyłość, niektóre rodzaje nowotworów22-25. Zainteresowanie dietami roślinnymi wśród sportowców rośnie ze względów zdrowotnych, ale także w celu poprawy wyników sportowych lub kontroli masy ciała26. Do stosowania diet wegetariańskich może zachęcać coraz większa ilość zawodników odnoszących sukcesy w różnego rodzaju dyscyplinach (od wytrzymałościowych, przez wytrzymałościowo-siłowe, aż po strickte siłowe), deklarujących przestrzeganie tego typu modelu żywieniowego. Do znanych wegańskich sportowców należą m.in. Scott Jurek (ultramaratończyk − w 2010 r. ustanowił rekord USA w biegu 24-godzinnym, wynoszący 266,7 km), Dave Scott (6-krotny zwycięzca Iron Man Championship), Patrik Baboumian (strongman, trójboista siłowy, kilkukrotny rekordzista świata i Europy w dyscyplinach siłowych), Alexey Voevoda (armwresler i bobsleista, złoty medalista Igrzysk Olimpijskich w Soczi w 2014 r.), Carl Lewis (sprinter i skoczek w dal, jeden z najbardziej utytułowanych zawodników w historii sportu). Do tej pory w literaturze naukowej występują jedynie dwa przypadki opisów wegańskich sporotwców: Wirnitzer i Kornexl37 udokumentowali udaną próbę pokonania 8-dniowego wyścigu kolarstwa górskiego przez zawodniczkę przestrzegającą diety wegańskiej, a Leischik i Spelsberg38 opisali przypadek triatlonisty przestrzegającego surowej (ang. raw) diety wegańskiej, u którego nie stwierdzono nieprawidłowości zdrowotnych i objawów niedoborów oraz korzystnie oceniono jego zdolność do wysiłku fizycznego. W badaniu uwzględniającym 422 biegaczy stwierdzono, że biegacze biegów ultra dwa razy częściej przestrzegali diety wegetariańskiej niż łącznie wszyscy ankietowani zawodnicy biegający na dystansie półmaratonu lub maratonu41. Co ciekawe, jako powód przestrzegania diety wegańskiej/wegetariańskiej zawodnicy biegów ultra częściej wymieniali aspekty związane z ochroną środowiska, podczas gdy zawodnicy biegów pół- i maratońskich jako główną przyczynę stosowania diety podawali redukcję i kontrolę masy ciała. W badaniu nie stwierdzono różnic w jakości diet między wegańskimi i wegetariańskimi zawodnikami startującymi na różnych dystansach, jednak zauważono, że wszyscy biegacze na dietach roślinnych charakteryzowali się wyższym poziomem jakości diety niż zawodnicy na diecie mieszanej. Można zatem ocenić, że przestrzeganie diety wegetariańskiej przez profesjonalnych zawodników dyscyplin wytrzymałościowych jest możliwe, jednak brakuje dowodów naukowych, aby jednoznacznie stwierdzić, że dieta wegetariańska niesie ze sobą większe korzyści niż odpowiednio zbilansowana dieta uwzględniająca produkty zwierzęce.

Sposób żywienia jest jednym z ważniejszych czynników warunkujących zdrowie człowieka. W przypadku sportowców rola diety znacząco wykracza poza korzyści zdrowotne, stając się jednym z elementów wspierających trening i osiągnięcia sportowe. Wraz z rosnącą świadomością tego, jaką rolę w treningu sportowym może odgrywać odpowiednia strategia żywieniowa, a także zwiększającą się liczbą doniesień naukowych w tym zakresie, sposób żywienia coraz częściej zaczyna być postrzegany jako element niezbędny do maksymalizacji efektywności treningu.

Chcesz przeczytać więcej?

Pełna treść artykułu, wraz z załącznikami do pobrania, dostępna jest dla prenumeratorów czasopisma, po zalogowaniu się.


O autorze

Urszula Somow

CZYTAM ARTYKUŁY

Obecnie współpracuje z jednym z najlepszych klubów siatkarskich w Polsce PGE Skry Bełchatów. Współpracowała z kadrami narodowymi, a także z indywidualnymi sportowcami.